Prakkeseren - Voor niets gaat de zon op

Voorpagina nieuws op de Texelse Courant `Museumkaart voor Texelaars. Alle Texelaars kunnen daarmee gratis de musea op het eiland bezoeken. De gemeenteraad stelde eerder twintig mille beschikbaar voor het plan`. Twintig mille? Niks gratis dus. Het kost 20.000 euro en daar zal het niet bij blijven. Als de Museumkaart definitief wordt ingevoerd, dan zal er jaarlijks een bedrag per bezoeker tegenover moeten staan. Te betalen door de gemeente. Het is hetzelfde als met gratis openbaar vervoer. Museumbezoeken en openbaar vervoer aan iedereen ter beschikking stellen, dan kan natuurlijk. Maar noem het niet gratis. Er is altijd een rekening die betaald zal moeten worden.

Gratis openbaar vervoer, gratis zorg, gratis parkeren. Iets voor niks krijgen, klinkt uitermate vriendelijk maar laten we onszelf niet voor de gek houden. We betalen het zelf via de belastingen. Iedere gemeente krijgt van het Rijk een uitkering uit de belastingopbrengsten. Daarnaast mag de gemeente zelf belasting heffen. De meeste inkomsten komen daarbij uit OZB, parkeerbelasting en toeristenbelasting. Als de gemeente iets ´gratis´ gaat verstrekken, moet de financiering toch ergens vandaan komen. De gemeente kan dan de belastingen verhogen of ergens op bezuinigen.

In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart is de roep om gratis openbaar vervoer al gevallen. Klinkt als een nobel streven maar gratis openbaar vervoer is een hele dure wens. Dat kan alleen als we de belastingen zoals parkeerbelasting of de OZB, fors verhogen. Je kunt de kosten enigszins beperken door alleen bepaalde groepen gratis te vervoeren. Sommige partijen kiezen dan voor gratis openbaar vervoer voor de ouderen. Maar ouderen zijn niet per definitie armlastig.  

De minima is dan een meer voor de hand liggende groep. Maar met alle compensatieregelingen die er zijn voor deze groep, wordt een ongewenst neveneffect in de hand gewerkt. Dat neveneffect heet armoedeval. Dit is het verschijnsel dat mensen met een minimuminkomen er bij het aanvaarden van werk financieel niet op vooruitgaan, omdat ze door het wegvallen van subsidies en hogere eigen bijdragen netto minder over houden. Gaan werken loont niet, waardoor ze in de val zitten. 

Het zou gemeentelijk beleid kunnen zijn om geen bijdrage te vragen voor het openbaar vervoer en op die manier de mensen te motiveren om de auto te laten staan. Maar dan moet je dus iedereen laten reizen zonder daar een vergoeding voor te vragen. Het bijbehorende kostenplaatje is echt niet aantrekkelijk en het is de vraag in hoeverre mensen dan daadwerkelijk de auto laten staan.

Kortom, gratis klinkt goed maar kost veel. Laten we het niet gratis noemen en weloverwogen besluiten waar we de rekening neerleggen, bij de gebruiker of bij de gemeenschap.    

Deze politieke blogs worden door VVD Texel onder de titel Prakkeseren geschreven. Soms scherp, kritisch, soms ter overpeinzing, maar altijd van doen met de Texelse politiek.