"Maak één geheel van plein en park"
IngezondenDe Groeneplaats en de Wezentuin moeten als één geheel op een organische manier worden worden geïntegreerd tot een markt- en evenementengebied met recreatiedeel.
Dat betoogt Edward Bonne in onderstaande brief over het centrum van Den Burg. Bonne is al langer bezig met ideeën voor het centrum en werd getriggerd door plannen voor de Wezentuin die Martine van Vliet van Atelier Loos van Vliet recent presenteerde.
Volgens Bonne moet er groots worden gedacht. "Je krijgt vaak maar een paar keer per eeuw de kans om zo'n omvangrijk en gezichtsbepalend deel van een dorp letterlijk van de grond af opnieuw te herscheppen."
De brief van Edward Bonne:
Ik las de idyllische plannen voor de Wezentuin in de krant van 13 mei en schudde weer eens bijna mismoedig het hoofd. Waar begint men aan met zo'n Thijsse-achtige benadering. Dat is toch werkelijk niet besteed aan dit vitale vestingdorp met zoveel kern- en streekfunkties en alle sterk wisselende dynamiek van dien. Op een verliefd stelletje, een paar junks en een verdwaalde moeder met kinderen na heeft al het publiek wel andere dingen aan het hoofd dan zich op dat stuk groen te vervelen. De vakantiegast zien we er niet. Die logeren en recreeren immers al in of nabij mooie natuurgebieden wat verderop. En al die groepen, scholen en gezelschappen voor korte verblijven, en dat worden er alsmaar meer, hebben al helemaal geen tijd. Die zijn aan het winkelen, markten, terrasjes pakken, restaurants aandoen, bioscoopje pikken en de mooie oude gevels aan het bekijken. Of komen voor een bijzonder evenement of tentoonstelling ofzo.
Blijven dus over de bewoners zelf van deze hoofdzetel. Hebben die dan interesse ? Om te beginnen heb je al ingezetenen in soorten tegenwoordig in dit alsmaar uitdijende dorp. Maar over de meesten die in al die nieuwe verre wijken wonen kunnen we ook al kort zijn. Die zie je alleen maar voor het hoogst noodzakenlijke binnen de oudste dorps-ringen. En gaan het dorp juist UIT als men vrij is. En dan heb je die andere, "echte" dorps-autochtonen die zich graag WEL vaker gezellig willen laten zien in het centrum omdat men er werkt, vrienden heeft of gewoon graag vertoeft. Is het daar anders mee gesteld ? Wagen die zich straks wel in zo'n pittoresk stilte-gebiedje ? Ben alweer bang van niet. Die zitten achter huis of bij vrienden of buren, of gaan evenzeer liever naar andere oorden op dit wonderschone eiland.
Ook hen zal het dus merendeel om het even zijn of hun woonplaats nu een groen hart(je) heeft of niet. Nouja, op wat omwonenden na dan, en belanghebbenden, en wat nostalgische romantici. En ook politici natuurlijk maar dat is ambtshalve. Ik bedoel het type dat echt uit zorg, of zelfs uit liefde zich om zo'n park bekommert. De een omdat hij of zij zich zowiezo graag tegen veel plaatselijk wel en wee aan bemoeit. De sociabele meebelevers. De ander wat selectiever en afhankelijk van de materie. De wat afstandelijker meedenkers. En tot deze laatste bonte stoet mag U mij ook wel rekenen. Maar al deze inleiding gezegd hebbende dan nu ter zake.
Nee, onbegrijpelijk dat men zelfs dit stedebouwkundig buro nog niet eens aan 't verstand heeft gebracht dat zo'n upgrade van die Tuin een beetje paarlen voor de zwijnen is, met permissie. Terwijl de feiten toch zo klip en klaar zijn. Al sinds de oorlog is het ambivalent en onduidelijk wat men nou met die Wezentuin aan wil of moet. Het verhaal is bekend. De onstuimige opmars van de recreatie-industrie heeft ook Den Burg ingrijpend van karakter doen verschieten. Ik schetste het hierboven. Tijdens al die jaren dat het een omsloten, somber, achteraf-gebied was, vond er nauwelijks nog enige gemeenschapsaktiviteit plaats en verpieterde het tot een, excusez les mots, sfeerloze vergeten "pishoek" waar je alleen nog door heen liep als je echt de kortste weg even moest nemen. Zelfs schoolkinderen kwamen er nauwelijks behalve om even stiekem te roken. Maar ook toen het na de liquidatie van het Gemeentelijk-Terranium een open karakter kreeg en er nu al 'n paar keer per jaar wat "gebeurt", is het feitelijk nog steeds vlees noch vis.
Want immer, men kan er dan wel zo'n rustieke oase van willen maken maar nu juist DAT is weer een forse spaak in het wiel van die evenementen-initiatieven. Je laat de bloemetjes en planten toch niet vertrappen door al die horden drinkers? Trouwens, het heeft zonder die incidentele mensenmassa's al moeite genoeg gekost om het park schoon en opgeruimd te houden aldus de club van Marga en Pieternel. Dus je moet er niet aan denken hoe het straks nog veel noodzakenlijker zal worden om goed onderhoud en bewaking te regelen als dat Loos Van Vliet-Plan door gaat. Ik vrees dat het dweilen met de kraan open wordt, waar na een paar jaar niemand meer zin in heeft. Nee, het wordt zo van tweeen GEEN. Althans op die manier. Maar toch KAN het WEL, zowel evenementen-terrein zijn alsook iets rustieks bewaren, indachtig het oude aanzien van een eeuw terug en langer. Maar dit vereist een bijzondere benadering.
En die heb ik. Een realistischer en vooral moderner idee. Jawel, modern, lezer, want je bedenkt iets voor de lange termijn en niet wat je zelf toevallig mooi vindt op dit moment en in deze stemming. Je moet je verplaatsen in de mensen die dit dorp in grote getale zullen blijven aan doen. Hun eisen en wensen, die staan centraal, met daaraan toegevoegd de wenselijkheid om de fraaie centrifugale kern, maar die stilaan wel wat erg krap wordt voor de mensenzeeen, toch ook een stuk hart te gunnen dat ruimer ademt en een eigen allure uitstraalt. Niet zomaar een hart van 13 in een dozijn waar men zich net zo goed in een Westfries boerendorp waant.
Mijn Masterplan "De Weezenhof" is al bij velen bekend. Ook bij een aantal politici en verdere serieuze belangstellenden mailen mij maar of zullen nog wel gebriefd worden. Het is onderdeel van de herinvulling van de Groeneplaats en omgeving en waar dus al heel wat over gezegd en bedacht is. Maar waar ik bijna even zovaak treurig van werd om het gebrek aan planologische visie, enige durf en een gezonde dosis fantasie.
Groeneplaats en Tuin worden namelijk tot dusver steeds als gescheiden secties gezien met een eigen aard en bestemming. In mijn ontwerp echter zijn ze om motieven die ik al noemde op een organische manier geintegreerd tot 1 markt- en evenementengebied annex recreatiedeel. U ziet op de nog wat ruwe schets hoe feitelijk 3 secties harmonieus en logistiek vloeiend in elkaar overlopen. De voorste helft van de "Weezenhof", dat dus een reguliere extensie wordt van de Groeneplaats, en daarmee de belendende straten met kramen wat ontlast, krijgt een harde groenkleurige bestrating, evenals het huidige markt-deel. De Hof is voorzien van demontabele "parasols" in de vorm van kunstbomen. Halverwege gaat dit gebied wat geleidelijk over in een zachtere bodem met natuurlijke beplanting en begroeiing. En deze sectie wordt zelfs uitgebreid met een nieuwe strook langs de Burgwal. Enige merendeels troosteloze panden langs de achterkant van het kerkhof verdwijnen dus en ook het kerkhof zelf kan wel met een strookje minder toe omdat er toch al steeds minder nieuwe "bewoners" komen te liggen. Kortom, er wordt nauwelijks aan groenvoorziening ingeboet en tegelijkertijd krijgt de Burgwal over meer lengte een opener en vriendelijker accent. Op zich al winst.
Essentieel is echter dat vrijwel de hele "Weezenhof" een permanent doelmatige en levendige invulling krijgt zodat leegte en verwaarlozing geen kans krijgen. De omkadering door een 3-tal grote direct aangrenzende percelen, wat een fraai "citadelachtig" idee geeft van dit oudste deel van de vesting Den Burgh, "ondersteunt" het Hof via hun directe en indirekte betekenis.
1. Het multifunktionele Dorpscentrum aan de Parkstraat krijgt aan de Hof-kant een uitschuifbaar podium t.b.v. concerten en andere manifestaties.
2. Het Grand-cafe (annex Bazar) op de hoek-Burgwal/Parkstraat krijgt zijn eettuin en klein-podium naar het midden van de Hof toe.
En 3 : het L-vormige luxe-woning-complex met winkeltjes en passage dat van de kloostermuur tot en met de huidige poffertjestent loopt, vormt een nuttige wat geluiddwerende afscheiding met Hotel de Lindeboom. Zo bezien zou deze krant dus naar andere huisvesting moeten omzien, maar deze bedreiging heeft hen al eerder bereikt en we proberen niettemin toch vrienden te blijven.
Er is aan alles gedacht, lezer. Zelfs ook aan een stukje "Weezenheuvel" aan de Burgwal ten behoeve van de achterste rijen kijkers naar voorstellingen op het grote of kleine podium. En tevens is onder de heuvel de toegang tot een parkeerkelder voor personeel, vaste bewoners, artiesten, speciale gasten en gezelschappen met bestemming Weezenhof. Alle technische- en bergruimtes bevinden zich ook ondergronds. Dit betekent dus dat er diep gegraven moet worden hetgeen dan eindelijk ook de gelegenheid opent voor archeologisch onderzoek. Iets waar velen met historische belangstelling toch allang stiekem reikhalzend naar uitzien. Een operatie die het kostenplaatje, dat toch al niet gering is, nog verder zal opschroeven. Maar lezer, de investeringen zijn op niet al te lange termijn zeker rendabel te maken met de voorlopig nog wel extreem lage rente. Laten we 1 keer groots denken voor 100 jaar, in plaats van om de 5 of 10 jaar weer verder te steggelen over herbouw hier, of wat nieuws daar.
Al die onrust, speculatie en onvermijdelijke leegstand is het hart onwaardig, Je krijgt vaak maar een paar keer per eeuw de kans om zo'n omvangrijk en gezichtsbepalend deel van een dorp letterlijk van de grond af opnieuw te herscheppen. Den Burg verdient het.
Edward Bonne (edward.bonne@nioz.nl)