Afbeelding
Foto: Vogelwerkgroep Texel

Dit artikel is geschreven door
Gerard Timmerman

Gerard Timmerman, verslaggever Texelse Courant.

Wat ik zeggen wou

Weidevogels, landbouw en predatie: het is niet 'of-of', maar 'en-en'.

Ingezonden

In de vorige TC werd uitgebreid aandacht besteed aan de weidevogels en het beeld was duidelijk: de gemeenteraad en de boeren staan tegenover enkele vogelclubs. Een raadsmeerderheid vindt dat de achteruitgang van de weidevogels teveel, of te eenzijdig, op het bordje van de landbouw wordt gelegd. En de vogelaars vinden dat het toch vooral allemaal de schuld is van de boeren en dat predatie door kraaien, meeuwen en roofvogels er niets mee te maken heeft.

Hoewel ik wel enig begrip kan opbrengen voor de raadsmeerderheid die vindt dat de landbouw te eenzijdig de Zwarte Piet toegespeeld krijgt, was het denk ik verstandiger geweest om de passage uit het CBS-rapport niet te schrappen. Het is nu eenmaal een niet te ontkennen feit dat de  vele veranderingen in de landbouw zeer negatief uitpakken voor broedende weidevogels. Daar staat tegenover dat de eenzijdige benadering van de Vogelwerkgroep en de Stichting Texel Vogeleiland  ook onjuist is. In een eerder ingezonden stuk (zie online-archief TC van 13 juni 2017) heb ik er al op gewezen dat de vogel- en natuurbeschermers ook de hand wel eens in eigen boezem mogen steken, in plaats van steeds maar naar de landbouw als enige veroorzaker van de achteruitgang van de weidevogels te wijzen.

Predatie speelt wel degelijk een belangrijke rol in de achteruitgang van de weidevogels. Als dat namelijk niet zo was, dan moesten er in de natuurreservaten toch nog volop weidevogels zitten? En dat is niet zo, zoals iedereen kan zien die zijn ogen de kost geeft. Toen ik in april 1975 als kersverse vogelwachter in De Geul begon zaten er in het Texelse duingebied veel meer weidevogels dan tegenwoordig. In vrijwel het hele duingebied zijn de weidevogels sterk achteruit gegaan, enkele uitzonderingen als De Nederlanden daargelaten.  Niet alleen kievit, tureluur en grutto zijn gedecimeerd, maar ook een vroeger algemene soort als de scholekster. Van de wulpen is ook nog maar een fractie van het aantal van pakweg 40 jaar geleden over. De watersnip is al lang als broedvogel verdwenen. Let wel, al deze ontwikkelingen hebben zich voorgedaan in officiële natuurreservaten.  Dit geeft aan dat het in de reservaten óók niet goed gaat met de weidevogels. En dat heeft dus niets met de boeren te maken.

In dezelfde periode zijn de vogelsoorten die weidevogels, hun eieren en jongen eten, hand over hand toegenomen. Maar dáárover reppen de vogelbeschermers in hun reacties met geen woord. Het aantal meeuwen en kraaien is enorm toegenomen, roofvogels als buizerd en havik deden hun intrede op Texel. Het is natuurlijk heel makkelijk en goedkoop om te zeggen dat het één niets met het ander te maken heeft, maar dat is onzin. Méér predatoren veroorzaken simpelweg méér predatie, daar is geen speld tussen te krijgen. Daarom is het niet onredelijk om te stellen dat de weidevogels, die het toch al heel moeilijk hadden door de intensivering van de landbouw, straks de genadeklap krijgen door de sterke toename van havik, buizerd, kraaien, meeuwen en verwilderde katten.

Maar het probleem is dat toegeven dat predatie een belangrijke rol speelt niet in het politiek-correcte plaatje van veel vogel- en dierenbeschermers past. Want vogels zijn 'natuur' en dus goed, is de simpele gedachte. Als er ergens iets mis gaat in de natuur, dan moet het wel de schuld van de mens - in dit geval dus de boer - zijn.

Verder viel me op hoezeer de VWG zich in haar persbericht weer eens verliest in grote woorden. Men is "zeer verontwaardigd", "zeer verbaasd en verontrust", ja er zouden zelfs "grenzen overschreden zijn" door de gemeenteraad. En, o ja, "De belangen van de vogels en het imago van Texel als vogeleiland worden op deze manier ernstig beschadigd."  Zou het allemaal een onsje minder mogen? Hier wordt gewoon een storm in een glas water veroorzaakt. Wat is er nou helemaal aan de hand? De raad heeft een paar regels tekst geschrapt uit onvrede over een eenzijdig beeld. En men heeft gezegd dat ganzen plus meeuwen slecht samengaan met weidevogels. Dat is alles. Daar gaat het imago van Texel echt niet door verloren. Trouwens, Texel heeft het imago van vogeleiland verworven in een tijd waarin predatoren standaard en op grote schaal bestreden werden. Dreigen dat de goede naam van Texel ernstig beschadigd zou worden door bestrijding van predatoren, of bijv. ganzen, is niet meer dan een goedkope intimidatietactiek van de VWG en consorten.

En wat betreft die bestrijding van predatoren: bij de VWG en stichting Vogeleiland weten ze natuurlijk ook donders goed dat de mogelijkheden om predatoren legaal te bestrijden anno 2018 vrijwel nihil zijn. Roofvogels als havik en buizerd zijn streng beschermd, je krijgt echt geen vergunning om lukraak kraaien of meeuwen te gaan schieten of hun nesten te verdelgen. Verwilderde katten en zelfs ratten zijn tegenwoordig beschermd, met dank aan de Randstedelijke sentimentaliteit en emotionele propagandatactieken van de Dierenpartij en de Faunabescherming. Dus waar hebben we het eigenlijk over? Een druppel op een gloeiende plaat, dat wordt die 'predatorenbestrijding' waarover nu gesproken wordt op zijn best. Als het al lukt om ergens vergunning voor te krijgen.

De overheid en de terreinbeheerders wíllen ook helemaal niet echt doorpakken met de bestrijding van predatoren. Dat wordt nergens mooier geïllustreerd dan in het fenomeen dat men de laatste tijd her en der, bijv. bij Dorpszicht en de Hanenplas, bosjes gaat verwijderen. Omdat die een broedplaats en schuilplek voor roofvogels – lees havik, buizerd, zwarte kraai en ekster – vormen. Op zich een goede maatregel. Maar ook een bewijs van halfhartigheid. Want waarom zou het wél juist zijn om een vogelsoort te bestrijden door haar broedbiotoop te vernietigen, maar de volwassen vogels niet uit de weg te ruimen? Door een soort het broeden te beletten ruim je haar, op termijn, toch ook uit de weg? Maar de logische conclusie dat een biotoop vernietigen of een soort afschieten in essentie hetzelfde resultaat oplevert, die wil men niet trekken. En natuurlijk, de wet biedt wel de mogelijkheid om het één en niet om het ander te doen. Althans, totdat de Faunabescherming weer allerlei rechtszaken gaat beginnen tegen het kappen van bosjes waar kraaien en roofvogels in willen broeden.  Dan zal ook dat wel weer verboden worden.

Kortom, de wil en de mogelijkheden om predatoren te bestrijden zijn, althans op dit moment, heel beperkt. Blijft dus over het verbeteren van de terreinen waar weidevogels kunnen broeden. We moeten iedere ontwikkeling in die richting natuurlijk toejuichen, maar ik ben bang dat het op de lange termijn toch onvoldoende zal blijken te zijn om het tij voor de weidevogels te keren. Dat hebben de ontwikkelingen in de reservaatgebieden in de afgelopen decennia al duidelijk laten zien. Voor een echt succesvol beleid moet het mes aan twee kanten snijden: zowel biotoopverbetering en –vergroting als predatiebestrijding zijn nodig. En die combinatie zie ik voorlopig niet van de grond komen.

Kees Bruin, Den Hoorn

De podcast van 28 maart 2024.
Podcast Texel deze Week 28 maart 2024 Algemeen 1 uur geleden
De kust bij paal 9 eind vorig jaar.
Inloopbijeenkomst onderzoek zuidwestkust Texel Algemeen 27 mrt, 11:00 1
Afbeelding
Diabetes Challenge 2024, wandelen om gezond te worden en te blijven Algemeen 27 mrt, 09:06
Afbeelding
Op zoek naar een leuke uitdaging?? Vacatures 26 mrt, 16:27 2
De schrijvers bij Bunker Texla.
Kennismaken met de Texelse geschiedenis Algemeen 26 mrt, 12:30 1
Afbeelding
Kunstlezing over Frans Hals bij Artex Cultuur 26 mrt, 10:15
Kikker
Kikker komt op bezoek in de bieb Algemeen 25 mrt, 20:11
Afbeelding
Tevoko-toernooi naar De Koog Sport 25 mrt, 14:30 3