Laten zien dat in vrede leven loont

Majoor Aad van Gils nam als marinier deel aan een aantal vredesmissies. Zoals tijdens het conflict tussen Eritrea en Ethiopië. “Met een Nederlands-Canadees bataljon van zo’n 1630 man hielden we toezicht op het staakt-het-vuren."

"Als Beachmaster gaf ik leiding aan een amfibische eenheid. Met mijn groep zat ik midden in de woestijn op 125 km afstand van het bataljon. De bevoorrading vanuit zee ging via mijn compound.”

Van Gils is van de lichting ’69. Het jaar waarin hij op De Mok begon aan zijn basisopleiding bij het Korps Mariniers. Gedrild om vanuit landingsvaartuigen het strand te bestormen. Hij had een veelzijdige carrière bij Defensie. Na de commando-opleiding zat hij bij zogeheten W-compagnie, de koudweercompagnie dat trainde in Noord Noorwegen. Voer op een torpedobootjager en een fregat, werkte op het Koninklijk Instituut voor Marine, was commandant van een Bootgroep Texel, deed testvaarten en als Commandant van de Bootgroep Curaçao was hij in 1995 betrokken bij de hulpverlening op Sint Maarten na de orkaan Louis. Keerde terug naar De Mok, waar hij Hoofd opleidingen werd en in 2005 benoemd tot waarnemend Commandant van het Amfibisch Ondersteuningsbataljon waarvan hij in de jaren negentig betrokken was bij de oprichting. In 2006 volgde benoeming tot Commandant van de kazerne die werd omgedoopt in facilitair steunpunt Texel.

"In Eritrea kwamen de goederen voor de missie via havenstad Massawa. Daar ging je een paar eeuwen terug in de tijd. Geen verkeersborden en -lichten en straatarm. Er was een hele nieuwe wijk gebouwd, met speeltoestellen en al. Helemaal leeg. Aan de andere kant van de weg woonden mensen wel in hutten van golfplaten, in piepkleine ruimten. Vader, moeder, kinderen, kippen en schapen, alles dicht op elkaar in een ruimte. Het eerste wat me daar opviel waren de lichamen van doden in de straat. Dat waren wij niet gewend. Ze lieten ze gewoon liggen. Ik zei tegen de burgemeester: Als je hier westerse mensen naartoe wilt halen om handel te drijven en te investeren, is de eerste stap dat je die lichamen opruimt.

Er was op onze compound weinig aan de hand, totdat een paar duizend Eritrese soldaten een paar kilometer verderop neerstreken. Ze hadden verstandige generaals, maar als de manschappen ‘s avonds straalbezopen uit de kroeg met hun Kalasjnikovs passeerden, dan hoopte je maar dat ze die niet leegschoten.

Het was er 44 tot 48 graden Celsius en ook zandstormen. We zaten daar met zestien man, van God en alleman verlaten. Omstandigheden waar we niet aan gewend waren. Vaak spanning en stress. Niet iedereen was daar tegen bestand. Ik heb mensen meegemaakt die zijn geflipt. Ik zei altijd tegen mijn mannen: Kijk niet alleen naar de slechte dingen, maar ook naar de tijd dat het leuk is. Je leert andere mensen, een andere wereld kennen. Dat is een verrijking van het leven. Dat je ook ellende meemaakt, is de prijs die je betaalt. Maar probeer het positieve eruit te halen.”

Waarom doen we dit?

Heeft hun aanwezigheid daar een positieve bijdrage kunnen leveren? “In onze compound zaten we elke avond rond het kampvuur. “Waarom doen we dit? Wat heeft het voor zin?”, werd mij wel gevraagd. “Als we het voor elkaar krijgen dat ze elkaar door onze aanwezigheid twee maanden niet overhoop schieten, hebben we dat in ieder geval bereikt. En dat als we weg zijn, we hebben laten zien dat in vrede leven loont. Ik zeg niet dat we Massawa bevrijd hebben, maar er zijn wel mensen over na gaan denken. We hebben de stad in zekere zin voorzichtig zien opbloeien. Dat waar je het voor doet.”

“Het zit hem ook in de kleine dingen. Vanuit onze compound zag ik vanuit de duinen eens kinderen naar ons gluren. Het duurde een week en toen kwamen ze. Wat doe je dan? Ik gaf ze een rol vuilniszakken en, in gebarentaal, vroeg hen daarin rommel te verzamelen. Toen ze terug kwamen met volle zaken, kregen ze een stuk chocola. Zo kweekten we een band. Ik gaf hen ook vuilniszakken mee, in de hoop dat ze thuis net zo aan de slag zouden gaan. Toen ze een keer met een niet ontplofte granaat (foto) binnen kwamen, heb ik ze maar even heel rustig mee naar buiten genomen.”

"Ik denk dat we ons er niet altijd bewust van zijn hoe rijk we zijn, wat het is om vrij te zijn. Te kunnen roepen wat je wilt. Op mijn ritten kwam ik geregeld eens een kind tegen dat een jerrycan water liep te sjouwen. Een paar uur later liep ze er nog. Toen ik dat vaker zag, stopte ik en bracht dat kind naar waar ze heen moest. Kreeg ze toch op haar donder van haar familie. Ze had de lift niet mogen accepteren. Ik dacht dat ik wat goeds deed, dus niet."

De tijd van herdenken nadert. “Mijn generatie en die na mij heeft hier nooit oorlog meegemaakt. Gelukkig. Maar we mogen nooit vergeten wat er toen is gebeurd. De festiviteiten op 4 en 5 mei gaan niet door. Ik heb geen herdenking nodig om te herdenken. Dat doe je immers zelf.

Waar ik soms moeite mee heb is dat er wel eens wordt geklaagd. Kijk ook eens naar de dingen die wij wél kunnen en die dáár niet kunnen. Ik heb gezien wat voor ellende oorlog aanricht bij mensen. Ik heb kleinkinderen en heb de middelen om die zo nu en dan te verwennen. Maar ik heb gezien dat de helft van de wereldbevolking niets heeft. Waar ik grote moeite mee heb is dat als er gewonde kinderen werden binnengebracht, net zo oud als die van mij, dat ik dacht: waar heeft dat kind dat aan verdiend? Waarom kunnen ze niet spelen of naar school gaan, niet zoals die van ons?”

Gerard Timmerman