Ouwe Sunderklaas

Frits Langeveld windt zich op over Ouwe Sunderklaas in Den Burg. 'Het zuipen' is volgens hem niets mis mee, maar het moet geen doel op zich worden. Lees hier onder de uitgebreide brief van Langeveld.

Ook de burgemeester deed een duit in het zakje door als een verse import Syriër een voorbeeld te geven om maar vooral voor de nieuwbakken Texelaars onze traditie hoog te houden, door te "speulen" met schoonmakers bij de B&B organisatie op Texel. Het leek Michel goed af te gaan, zo te zien. Ondanks zeer goed speelweer waren er weer relatief weinig toeschouwers en weinig "speulders"! Ik hoor die geluiden niet, ondanks dat meer dan de helft van de Texelse bevolking in en rond Den Burg woont. Dit verval manifesteert zich niet in de "buitendorpen" en gaat daar niet op.

Waarom eigenlijk? Hoe komt dat?

Elk opvolgend jaar gaat het een beetje minder met onze Werelderfgoedstatus "Ouwe Sunderklaas" in Den Burg. Soms leeft het weer een beetje op en dan weer neer. Uiteindelijk zal het minder, minder worden ! Unesco Wereld Erfgoed, laat me niet lachen. Geen geld voor een regie en benodigde faciliteiten, omdat het een openbaar evenement betreft. Je moet het maar durven zeggen ondank dat prestigieuze wereld predicaat. Even duik in de historie. Toen het "feestje" op 12 december door het college vanuit de "buutedurpen" ook in Den Burg gehouden mocht worden, werd het in tegenwoordige termen gesproken: "Booming"!

Er kwamen grote voorstellingen en er werd in aanvulling daarop veel gespeeld in kleine groepjes en individuele spelers. Voor zover ging het altijd zeer goed. De voorstellingen en de "speulers" kwamen binnen een bepaalde ruime tijdmarge druppelsgewijs s'avonds Den Burg binnen. Er waren meerdere groepjes van zwervende juryleden die lopend in de "tegengestelde richting" het rondje afliepen. Wie weet er eigenlijk nog waarom er tegen de klok in gespeeld werd? De toenmalige gebruikelijke verkeersrichting was namelijk rechtsom. Lekker dwars dus, dat hoort erbij! Overal veel licht, want de etalages werden voor die avond aangelaten. Sterker nog, niet gedimd. Je kon de spelers goed bekijken. Alles regelde zich vanzelf mogelijk dankzij de méér dan "tienvoudige drukte" van toentertijd.

In een bepaald jaar kwamen de regelneven opzetten. De grote voorstellingen (soms wel meer dan tien !) mochten het dorp niet meer voor 20:30 uur binnen komen. Gevolg? Wachtrijen op de Elemert die nodeloos moesten wachten op hun speelmomenten. Vaak konden zij voorheen het "rondje" twee keer doen. De trekkers, veelal stilstaand met hun draaiende motor, moesten maar ietwat gefrustreerd afwachten tot hun voorganger uitgespeeld was. Tja, daar paste natuurlijk wel even een biertje bij. Nog weer jaren later mochten deze wagens niet meer door de Weverstraat om verkeers technische redenen. Alleen een paar keer kunnen spelen in het stukje Parkstraat, verlieten zij daarom maar teleurgesteld het Schildereind maar weer uit. Geen regie! Weer een paar jaar later gevolgd door een algeheel verbod van die wagens omdat er te veel alcohol geconsumeerd werd. Weg traditie en geen motivatie meer om het jaar daarop weer te willen spelen, was het gevolg. Helaas !

Op een bepaald moment dachten de jury's niet meer te willen zwerven en kozen vaste plekken. "Speulers" moesten verplicht een nummertje halen bij de Lindeboom, anders kwam je niet eens in aanmerking om gejureerd te mogen worden. Uiteraard bleef het publiek ook in ruime mate stilstaan bij deze jury plekken omdat daar tenminste nog een beetje licht was.

De jury staat nu slechts een meter van de spelers af en er vormt zich een 1/3 van een cirkel om de spelers heen. Gevolg? Rest van het publiek kan de voorstelling niet meer goed volgen. Alleen bij Nauta boek loopt de straat nog een beetje op en kon je wat hoger staan. Door het ontbreken van de hoorbaarheid en goed zicht, wordt er onnodig luid gepraat, met weer als gevolg dat men de spelers ook niet meer goed kon verstaan en daardoor de clou van hun boodschap moesten missen. Publiek baalt natuurlijk een beetje. Tanende motivatie om het jaar daarop weer te gaan kijken naar de "speulers". Let wel, dit proces gaat natuurlijk niet in een keer, maar een afnemende vicieuze cirkel is het wel ! Het bezoek aan een unieke avond werd de laatste tien jaar ook nog weer eens gefrustreerd met de onzalige en ongeremde ontwikkeling van het Voor- en Na-Klazen. Frans Pieterse in de Karseboom was ooit begonnen om de dag er op de 13e, een feestje te geven voor hen die juist de 12e in de horeca moesten werken. Was natuurlijk heel gezellig en succesvol. Resultaat ! Andere gelegenheden schaften zich de dag erna grotere bands aan, terwijl ze die op eigenlijke "Sunderviering" (behalve Plaza) niet bereid waren de gezellige levende muziek te nemen.

Gevolg ? Frans was zijn leuke dag kwijt en het publiek de afnemende gezelligheid op de twaalde zelf. Dansmogelijkheden waren er nauwelijks meer zonder livemuziek en eventueel je eigen vrouw in verklede vorm te versieren, was er dus ook niet meer bij. De nieuwe generatie maakte dat allemaal niets uit. Na het ruime "voordrinken" thuis, komt men om 23:00 uur massaal het dorp in. Een beetje carnavaleske kleding aan en zuipen maar. Ik heb daar niets op tegen, maar het lijkt een doel op zich te zijn. De "kleine jeugd" ( nou ja klein? tot 18 jaar ) had het echter zonder alcohol in het park prima naar hun zin. Toppie. Ik mocht er helemaal niet eens in. Zo hoort het! Hun feessie! Overigens wel een heksenjachtachtige controle bij de gewone cafés!

Men zal wel weer zeggen: "daar komt hij weer met zijn commentaar!" Ook de kleine biertjes verpakt in slappe plastic limonadebekertjes is om je dood te schamen. Ze zullen wel zeggen: Ziehier wie het zegt, diegene die alleen maar toeristen geknipt en geschoren heeft. Dit wordt hier echter wel bruin gebakken. De 'evenementenglaasjes' worden bij sommige ook nog eens twee kwartjes euro per stuk in prijs verhoogd. €3 nota bene en geen levende muziek, dat is dus wel kassa! Maar na meer dan 60 jaar de "Oude Sunder" meegemaakt te hebben, kan ik niet tot een andere conclusie komen. Vandaar ook de positieve ontwikkeling anno 2017 in de andere dorpen. Ik was nog even in de Koog, maar het was bijna weer net zo gezellig als vroeger toen de "Oude Sunder" alleen nog maar in de buitendorpen bestond. Dus, jullie weten wat je volgend jaar moeten doen ! Ik bedoel maar te zeggen ! Maar ik heb ook goede ideeën hoor om het voorgaande in positieve zin verbeterd te krijgen, maar dat later.

Ben je het eens ? Graag veelvuldig delen aub. Dan gaat er volgende jaar mogelijk iets in positieve zin veranderen.

Plezierige kerst en mooi uiteinde toegewenst.

Frits Langeveld

Naschrift redactie

Langeveld stelt dat er weinig speulers waren in Den Burg. Wellicht doelt hij op de verhouding met het aantal inwoners, want in absolute getallen doet Den Burg niet onder voor de buitendorpen. Ouwe Sunderklaas in Den Burg telde afgelopen dinsdag 82 volwassen speulers die in totaal 28 voorstellingen speulden. Bij de kinderen waren er 22 kinderen, goed voor twaalf voorstellingen. Ook de jury er tevreden: "enthousiast, hoge kwaliteit, de jury kon moeilijk kiezen. Aantal speulers viel mee voor een doordeweekse dag en blij verrast door de verjonging die te merken was onder de speulers."