Invasieve exoten: een plaag voor mens en natuur op het eiland

Reuzenberenklauw, Japanse duizendknoop, reuzenbalsemien en parelvederkruid: een greep uit een breed scala aan planten die in de afgelopen eeuwen uit verre oorden naar Nederland zijn verhandeld en zich hier hebben gevestigd. Dat leek toen een goed idee, maar inmiddels zijn deze zogenoemde invasieve exoten een plaag voor mens en natuur. “Ze verdringen inheemse soorten en zijn daarmee funest voor de ecologische diversiteit”, vertelt Daan Bakker, groenbeheerder bij de gemeente Texel.

In de openbare ruimte bestrijdt de gemeente soorten die voorkomen op de Europese Unielijst met invasieve exoten. Soorten die op deze lijst staan, mag je niet bezitten, verhandelen, kweken, transporteren of importeren. “Dat was in de 19e eeuw anders”, vertelt Daan. “In die tijd kwam de Japanse duizendknoop als sierplant naar Nederland. De reuzenbalsemien werd uit de Himalaya naar Europa gebracht en is naar ons overgewaaid; ook het van oorsprong Zuid-Amerikaanse parelvederkruid is naar Zuid-Europa geëxporteerd en opgerukt naar het noorden. De reuzenberenklauw werd medio 1800 als decoratieve plant geïmporteerd uit de Kaukasus.”

Neerwaartse spiraal

Inmiddels zien we de planten liever gaan dan komen. “De planten trekken beperkt inheemse insecten aan en als deze planten de overhand krijgen, hebben zij straks geen voedsel. En insecten zijn nodig voor bestuiving van inheemse soorten: een neerwaartse spiraal.” 

Gevaar voor volksgezondheid

Vooral de reuzenberenklauw is een lastpak. Deze plant verspreidt zich niet alleen snel, maar is bovendien een gevaar voor mens en dier: als het sap op de huid komt, zorgt dit in combinatie met zonlicht voor grote, pijnlijke brandblaren.

“De reuzenberenklauw lijkt op de gewone berenklauw, die van nature voorkomt in Europa. De reuzenberenklauw is een stuk groter: planten kunnen wel 2 tot 3 meter hoog worden, met rood-paarsgevlekte stengels van 5 tot 10 centimeter doorsnede. De plant bloeit met witte bloemen in schermen die tot 50 centimeter in doorsnee zijn. Zo’n scherm kan uiteindelijk maar liefst 20.000 zaden bevatten, die 7 jaar kiemkrachtig blijven.” Bij de bestrijding is het dus belangrijk om slim te werk te gaan. “Voer de reuzenberenklauw niet via het (grof) groen af: zo verspreiden we de planten volgend jaar met gratis compost over het hele eiland. En wat vooral belangrijk is: draag bij het bestrijden van bereklauw handschoenen, lange kleding en een veiligheidsbril.”

Invasieve exoot gezien?

Een invasieve exoot gevonden? Apps als ObsIdentify en PlantNet helpen bij het determineren. Een lijst van en meer informatie over invasieve exoten staat ook op texel.nl/groen. Waarnemingen in de openbare ruimte kunnen hier worden gemeld. Melden kan ook via telefoonnummer 14 0222. Wie deze planten op eigen terrein heeft staan, dient zelf in actie te komen. Tips voor bestrijding staan eveneens op texel.nl/groen.