Kledingstukken Palmhoutwrak uit Ottomaanse Rijk

Nieuw onderzoek bevestigt het unieke karakter van de vondst van de Duikclub Texel bij het zeventiende-eeuwse ' Palmhoutwrak'.

Een klein deel van de vondst, waaronder een unieke jurk, werd in april 2016 gepresenteerd. Een deel van de kledingstukken die de duikers vonden in het scheepswrak is waarschijnlijk van niet-westerse herkomst.

In 2016 maakte de provincie Noord-Holland samen met de gemeente Texel, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), Museum Kaap Skil en Duikclub Texel bekend dat er een bijzondere lading was aangetroffen in een van de wrakken die in de buurt van het eiland Texel op de bodem van de Waddenzee liggen. Een van de mooiste objecten is een jurk uit de zeventiende eeuw die enige tijd te zien was in museum Kaap Skil.

De jurk, ander textiel en gebruiksvoorwerpen worden nu onderzocht door experts uit binnen- en buitenland. Het historisch, archeologisch en technisch onderzoek is nog niet afgerond, maar tussentijdse resultaten zijn interessant.

 De vondst vertelt een groot verhaal. Het aantal objecten en de diversiteit is indrukwekkend. In 2016 werd een mogelijke relatie vermoed met Engeland, door de vondst van een boekenkaft met het wapen van het Engelse koninklijk huis. Experts van The School of Historical Dress uit Londen hebben nu vastgesteld dat tenminste twee kledingstukken behoren tot een islamitische, niet-West-Europese traditie. Op basis van de gebruikte motieven en de pasvorm is vastgesteld dat een van de kledingstukken waarschijnlijk een kaftan, afkomstig uit het Ottomaanse Rijk is. Vergelijkbare kledingstukken uit de 16de en 17de eeuw zijn opgenomen in collecties van bijvoorbeeld het Topkapi Sarayi-museum in Istanbul. Een ander kledingstuk lijkt eerder afkomstig uit het gebied dat we tegenwoordig Polen of Hongarije noemen. Wat deze collectie ook uniek maakt is dat zoveel dameskleding bevat. Dameskleding uit de 17e eeuw is zeer zeldzaam, omdat de stof van gedragen jurken in deze periode vaak werd hergebruikt. Men maakte er bijvoorbeeld kinderkleding van. 

Het doel is om de vondsten uit het Palmhoutwrak tentoon te stellen voor publiek. Voordat een tentoonstelling kan worden samengesteld is meer informatie nodig over de manier waarop de objecten het beste geconserveerd kunnen worden. De Universiteit van Amsterdam doet daar onderzoek naar.

Bedreigd erfgoed
Het Palmhoutwrak is niet het enige bijzondere scheepswrak langs de Nederlandse Noordzee- en Waddenzee. In de Nederlandse wateren bevinden zich tientallen van dergelijke scheepswrakken. Deze unieke onderwatervindplaatsen worden bedreigd door natuurlijke erosie. Hierdoor dreigt veel erfgoed voorgoed te verdwijnen. 

De provincies Noord-Holland, Zeeland, Zuid-Holland, Fryslân en Groningen vragen het Rijk om actie en willen meer aandacht voor het maritiem erfgoed in de Noordzee en de Waddenzee. Dit moet leiden tot betere bescherming, maar ook tot een betere benutting van de wetenschappelijke en educatieve kansen.

Gedeputeerde Jack van der Hoek (r.) bij een van de vondsen. Jenny Tiramani, School of Historical Dress (Londen), vertelt over de tussentijdse onderzoeksresultaten.