"Altijd met toewijding gedaan"
Het zit erop voor Michiel Uitdehaag. Hij nam gisteren officieel afscheid als burgemeester van Texel, een klus waar hij begin 2016 aan begon. De komende weken worden de verhuisdozen gepakt, daarna wacht het burgemeesterschap van Venray.
Het huis in Den Burg is verkocht, een nieuw huis in Venray is inmiddels gekocht en de verhuizing naar het zuiden van het land is aanstaande. Daar breekt over ruim een maand een nieuw leven aan voor Michiel Uitdehaag en zijn partner André Meerkerk wanneer Uitdehaag op dinsdag 11 juli als nieuwe burgemeester van de gemeente Venray wordt geïnstalleerd.
Uitdehaag kijkt terug op een enerverende periode van 7,5 jaar Texel. Die begon toen hij in de zomer van 2015 in het blad Binnenlands Bestuur de vacature voor een nieuwe burgemeester op Texel las. De gemeente was toen op zoek naar een opvolger voor burgemeester Francine Giskes. Uitdehaag woonde op dat moment zeventien jaar in Wageningen waar hij had gestudeerd en inmiddels zes jaar wethouder voor D66 was. Het sprak hem aan om burgemeester te worden en hij besloot een poging te wagen. "Ik heb het thuis overlegd en André had zoiets van 'doe je best'.” Op 5 november 2015 werd Uitdehaag voorgedragen en op dinsdag 21 januari 2016 volgde zijn installatie als nieuwe burgemeester van Texel.
Tolerant
“Tijdens de sollicitatieperiode hadden we al een keer rondgekeken op Texel en we hadden allebei een heel positief gevoel." De indrukken zijn 7,5 jaar later nog steeds goed. “Texel is heel tolerant, nog veel meer dan we in eerste instantie hadden gedacht. Er is ook veel meer ondernemerszin dan ik aanvankelijk had gedacht en Texelaars hebben door het toerisme en het bevaren van de wereldzeeën een brede blik op de wereld. In de politiek viel het me op dat er ook vaak meteen telefoontjes met Kamerleden in Den Haag werden gepleegd als er op het eiland iets speelde waar de Haagse politiek bij betrokken was. Dat gebeurt in de rest van het land echt niet zomaar.”
Uitdehaag zal niet de geschiedenisboeken ingaan als een burgemeester die vaak met de vuist op tafel sloeg. Wel als een burgemeester die zich over het algemeen soepel bewoog in de wereld van de bestuurders, goed op de hoogte was en voor Texelaars makkelijk benaderbaar was. De meeste mensen noemden hem gewoon bij zijn voornaam en dat deed hij andersom ook al vrij snel bij een hoop Texelaars. Hij onthield namen en opmerkelijk was dat hij ook veel onthield van wat mensen hem vertelden. Iemand uit zijn omgeving merkte ooit op dat hij ook vrij snel zicht had op de vele familieverbanden op het eiland.
Alle argumenten tijdens discussie op tafel om ze tegen elkaar te kunnen afwegen
Kenmerkend aan het burgemeesterschap van Uitdehaag was dat hij vraagstukken over het algemeen graag van alle kanten bekeek en het liefst ook alle argumenten op tafel had liggen om afwegingen te maken. Dat was recent nog het geval bij de meierblis. Uitdehaag zat daar het afgelopen half jaar bovenop om de toekomst van de vreugdevuren in ieder geval voor de komende vijf jaar veilig te stellen. “De meierblis is niet ideaal voor het milieu, daar zal iedereen het wel over eens zijn. Maar dat is niet de enige discussie. Je hebt ook te maken met de vraag wat het waard is om de traditie overeind te houden en die discussie moest ook gevoerd worden. Dan zeg ik als burgemeester dat het overeind houden van de traditie belangrijker is dan de effecten op het milieu.” Hij kreeg brieven van Texelaars die last hebben van rook en minder enthousiast zijn over de meierblissen en die brieven werden ook meegenomen in de afwegingen. "Ik snap dat mensen last van kunnen hebben van de rook, maar het is niet zwaar genoeg om een traditie tegen te houden. Ik vind het wel belangrijk dat ze op tafel liggen. Dan kun je - als je nee zegt - aangeven dat alle argumenten zijn meegenomen en tegen elkaar zijn afgewogen."
Corona
Zijn burgemeesterschap stond van maart 2020 tot februari 2022 voor een groot deel in het teken van corona. Hoofdmoot van het toenmalig coronabeleid was verspreiding van het virus - en daarmee overlijdens als gevolg van het virus - te voorkomen. “Maar dat betekende wel een enorme ingreep van de overheid in de vrijheid van mensen die zijn weerga niet kende. En het is nog steeds de discussie of de inperking in verhouding stond tot de ziekte." De burgemeester was uitvoerder van het beleid, maar stelde tijdens de coronacrisis meermalen dat de nieuwe werkelijkheid door de coronamaatregelen zeker niet als een nieuw normaal moest worden beschouwd. Hij maakte er ook geen geheim van soms zijn twijfels te hebben bij de nut en de noodzaak van sommige coronamaatregelen. En het was soms schipperen. Aan het begin van de crisis gaf premier Rutte het advies om niet op vakantie te gaan, waarna Uitdehaag de toeristische sector op het eiland in een kramp zag schieten. Later kwam het advies van de premier om wel vakantie te vieren, waarna de burgemeester te maken kreeg met zorgen van huisartsen en Texelaars die bang waren voor besmettingen.
Mobiliteit
Gevraagd naar een belangrijke boodschap voor het eiland, geeft Uitdehaag het advies alert te zijn op de verkeersstromen naar het eiland en met name de capaciteit van het opstelterrein bij de boot in Den Helder. “Het wordt een vraagstuk hoe je het eiland bereikbaar houdt zonder een reserveringssysteem en zonder vaker met de boot te gaan varen. Als je niets doet, heb je over vijf a tien jaar een discussie over een reserveringssysteem en het is de vraag is of je dat moet willen. Een reserveringssysteem voor de boot doet echt iets met de bereikbaarheid voor de Texelaars en met het investeringsklimaat op het eiland. Probeer dat te voorkomen. Ik denk dat je moet nadenken over de vraag hoe je mensen die nu met drie auto’s op vakantie gaan weer in één auto kunt krijgen. Je moet niet onnadenkend de stroom indammen, dat zou grote economische gevolgen hebben.”
Woningen
De roep om extra woningen was er zijn gehele burgemeesterschap. Uitdehaag verlaat het eiland op een moment dat er concrete plannen zijn om de komende tien jaar zeshonderd nieuwe huizen te bouwen. ‘Dat is een uitbreiding van tien procent van het huidige woningaanbod. Dit onderwerp laat ik met een redelijk gerust hart achter, al zijn er wel onzekere factoren. De vraag is of aannemers straks voldoende mensen hebben om te kunnen bouwen. En het is de vraag of mensen straks nog steeds in staat zijn een koopwoning te kunnen betalen nu de hypotheken aan het stijgen zijn.” Dat laatste ervoer Uitdehaag zelf ook aan den lijve met de nieuwe woning in Venray. “Nou hoef je met een burgemeester geen medelijden te hebben, maar het is wel een gegeven.”
Zelfstandig
Bij zijn aantreden op 21 januari 2016 sprak hij de woorden dat hij hoopte 'niet de laatste burgemeester van een zelfstandig Texel te zijn' en dat komt uit. De zelfstandigheid van het eiland is op het moment niet echt een onderwerp dat speelt, al moet volgens Uitdehaag wel blijvend gewerkt worden aan het behoud van de gemeentelijke zelfstandigheid. " Ik denk dat er ook een discussie moet zijn of een deel van de taken die het Rijk naar provincies en gemeente heeft overgeheveld misschien weer terug moeten naar het Rijk.’ Voor het ambtelijke apparaat van de gemeente is het van belang dat er nieuwe medewerkers worden gevonden om ambtenaren die nu en de komende jaren met pensioen gaan op te volgen. Dat is voor de gemeente al een tijdje een serieus vraagstuk. “Dat moet wel gebeuren, wil je de gemeente draaiende houden. En je moet er ook voor zorgen dat mensen bij de gemeente willen werken. Dan helpt het niet wanneer een gemeente geregeld onterecht wordt bejegend. Als je de gemeente aanspreekt, doe dat dan op fouten."
De werkweken van de burgemeester waren vaak lang en daarom probeerde hij de afgelopen jaren in ieder geval twee keer in de week een avond thuis te zijn. "Dan hadden André en ik een avond samen en ik had een avond voor mezelf als André weg was." Hij probeerde ook zo nu en dan het weekend vrij te houden of alle plichtplegingen in het weekend op één dag te houden. "Als ik dat niet deed, voelde ik het soms de rest van de week die daarna kwam." In de praktijk kwam er niet altijd wat terecht van de twee avonden voor zichzelf. Lachend: "Dan kwam het secretariaat toch met de vraag of er nog wat mogelijk was." Het komend half jaar neemt hij bewust even afstand van het eiland. Begin 2024 staat er al wel een weekje Texel in de agenda in verband met een optreden van een koor waar André bij zit. Hij blijft het eiland wel volgen. "Wageningen volg ik ook nog altijd, ik kijk dagelijks wel even naar de Gelderlander om te lezen wat daar gebeurt. Maar het burgemeesterschap zit erop, ik heb het altijd met toewijding gedaan."
Jeroen van Hattum
