Randverschijnselen
Connie's "Fascinatie voor fasciatie"
Afwijkend. Het heeft niet altijd en voor iedereen een positieve betekenis, maar het heeft beslist zonnige kanten. Mooi weer was het in ieder geval vaak toen pa tussen zijn tulpen liep te ziekzoeken.
Speurend naar afwijkingen schuifelde hij door het bollenveld, van het ene kopend naar het andere. Op zoek naar tulpen die een ziekte onder de leden hadden. Zoals een mens die griep of een nog boosaardiger virus heeft opgelopen van kleur verschiet, zo gebeurt dat ook bij tulpen.
Rode kregen bijvoorbeeld gele vlammen, paarse witte vlekken, gele bloemen rode spetters of rare strepen en zo waren er allerlei kleurige varianten. Prachtige om te zien en ten tijde van de beruchte 'Tulpomania' betaalde men er goudgeld voor, totdat de markt als ene plumpudding in elkaar zakte.
Eeuwen later deed pa dat anders. Het virus moest met 'wortel en tak' worden uitgeroeid, keurmeesters als Jan Bakker en Simon van der Geest controleerden elk veld. En zo werd elke zieke tulp zorgvuldig met bol en al gerooid. Daarvoor had pa een langwerpig smal schepje, zodat de gezonde planten er omheen onbeschadigd bleven. Plant en bol nam hij mee naar het kopend, waar ze op een hoop gingen om later te worden afgevoerd.
Het waren niet alleen ziekte tulpen die hij vond. Op een keer zag hij tussen een partij donkerrode ‘Cassini’s’ eens een tulp met een dubbele bloem. Hij keek scherp en nog eens. Dit was geen zieke plant, maar ook geen ‘dwaling’, een tulp van een ander soort die ertussen was beland. Nee, deze was van hetzelfde ras, maar dan met dubbel zoveel bloemblaadjes en waarschijnlijk wel meer.
Welk kunstje had deze tulp hem geflikt? Een eenmalige ‘speling der natuur’ of was het een blijvertje, een spontane verandering in de genen, oftewel een mutant? Hij besloot de dubbele tulp te laten staan en door te laten groeien, maar markeerde hem wel met een stokje. Toen de rooitijd aanbrak, zocht hij stokje weer op, rooide die ene tulp en bewaarde deze apart.
Die herfst plantte hij de bol apart, benieuwd naar hoe die er het volgend voorjaar bij zou staan. Toen de ‘Cassini’ wederom dubbel bleek, herhaalde zich dat proces enkele jaren. Tot hij een mooie partijtje van deze ‘Dubbele Cassini’s’ had. Pa’s handelsgeest vertaalde zich in een perkje op de West-Friese Flora. Kooplui stonden er bij te watertanden. Maar pas toen de prijs hoog genoeg was opgeboden, deed pa er afstand van. Een soortgelijk tafereel herhaalde zich jaren later, toen hij in een partij roze tulpen van het soort ‘Picture’ een witte aantrof.
Ik moest er aan denken toen ik op de reünie van ZDH aan de praat raakte met Connie Bakker. Ze had er niet gevoetbald, maar vroeger op gym gezeten. Na wat kletsen openbaarde ze haar “fascinatie voor fasciatie”. Toen ik haar niet-begrijpend aankeek, vertelde ze over haar uitgebreide verzameling foto’s van paardenbloemen. Geen gewone, nee, dúbbele paardenbloemen. Op haar mobieltje toonde ze wat foto’s, één daarvan staat als 'Lezersfoto' op pagina 9.
Vorige week stuurde Connie een mailtje met nog wat informatie van internet. “Fasciatie of bandvorming is een verschijnsel van verdikte stelen, wordt ook soms cristaatvorming genoemd. Het Latijnse woord 'fascis' betekent 'bundel'."
Connie: “Het komt met name voor bij de paardenbloem. Dat is ook mijn ervaring hiermee. Het komt voor bij stengels, maar ook bij bloemen. Op zich is het niet echt heel bijzonder, als het gras nog niet hoog staat en er veel paardenbloemen in de bermen staan vind ik er gemiddeld elke kilometer wel eentje, gewoon vanaf de fiets!"
Voor wie ook in de verleiding mocht komen: Connie rijdt (nog) niet elektrisch...
Gerard