De Lieuw verbindt boer en natuur
“Als we met z’n allen willen dat boeren het landschap op een andere manier in stand houden en hen vragen om minder intensief te boeren, dat moet je dat op een of andere manier compenseren.”
Aan het woord is Marian Merkelbach, voorzitter van De Lieuw. Hoe daar het beste uitvoering aan kan worden gegeven, is één van de vragen waar de vereniging voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer zich mee bezighoudt. Ze bestaat 25 jaar en viert dat met een toepasselijk cadeau. Alle abonnees ontvangen vrijdag bij deze krant een zakje inheems bloemenzaad voor in de tuin.
Het is hetzelfde zaad als dat de boeren inzaaien op de akkerranden langs hun percelen. De bloemrijke stroken zijn een schuilplaats voor jonge weidevogels en een pleisterplaats voor insecten. Menig akkerbouwer wilde er aanvankelijk niet van weten, want waar bloemen staan kunnen geen graan, bieten of poters groeien. Maar inmiddels wordt daar anders tegenaan gekeken, zaait ook een groot akkerbouwbedrijf als Padang in Eierland de randen in met bloemen en onderzoekt of het voordelen biedt voor de gewasbescherming.
Boeren worden gecompenseerd voor gederfde inkomsten, zogeheten ANLB (Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer) geld uit Brussel, dat via de provincie wordt doorgesluisd naar De Lieuw, die met de landbouwers afspraken voor zes jaar maakt.
Over bloemrijke akkerranden, maar ook over nestbescherming voor weidevogels, beheer van bestaande tuinwallen en aanleg van nieuwe. De Lieuw initieert ook projecten om de weidevogelstand te bevorderen. Zoals het gruttoproject langs de Hoornderweg, waar door aanleg van greppels, waterbassins en andere cultuurmaatregelen een vruchtbaar leefklimaat wordt gecreëerd.
Om broedsels van scholeksters op tuinwallen te beschermen tegen roofvogels, zijn speciale kooien ontwikkeld. Ander project is ‘Lerend netwerk’, een collectief van 25 boeren en natuurbeheerders die een cursus hebben gedaan over een gezonde bodem. Denk aan bodemleven, doorworteling en aanverwante zaken. Er worden monsters genomen en deelnemers leren van elkaar, om zo op hun eigen bedrijf de groeiomstandigheden te verbeteren.
“Je ziet bij de deelnemers het enthousiasme groeien, het werkt als een soort olievlek”, vertelt onafhankelijk voorzitter Marian Merkelbach. Ze is ook voorzitter van de vier soortgelijke collectieven in Noord-Holland en vanuit die positie afgevaardigde in de landelijke overkoepeling ‘Boer en Natuur’.
Van nestbescherming tot tuinwallen en kleurige akkerranden
“Verenigingen als De Lieuw zijn de schakel tussen boer en natuur. We geven uitvoering aan het beleid van hogerhand. Maar we kijken ook, zoals bij het nieuwe landbouwakkoord, of de (stikstof)maatregelen lokaal uitvoerbaar zijn.”
Op Texel zijn zo’n honderd boeren aangesloten bij De Lieuw, ongeveer tweederde van het totaal. Aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde, dat op circa tien procent ligt. Dat heeft ook te maken met de beheersplannen die de provincies vaststellen. Waar veel gebieden zijn uitgesloten van deelname, kunnen boeren op heel Texel daar wél aan meedoen.
De Lieuw maakt een gebiedsplan, probeert boeren te interesseren voor beheersmaatregelen, zorgt dat ze een vergoeding krijgen voor eventuele kosten en opbrengstverlies en doet meer werk.
Naast de vrijwilligers die actief zijn, zoals voor nestbescherming, zijn er professionele mensen in dienst. Gebiedscoördinator Siebold van Breukelen maakt het gebiedsplan en afspraken met boeren en is adviseur. Vincent Lap coördineert projecten, zoals het netwerk van wandelpaden door het boerenland, tuunwallen en plasdras-gebieden. Ineke Hin doet de administratie, beheert de financiën, doet aan fondswerving, zoals bij het Waddenfonds en legt verantwoording af van bestede gelden. Daarnaast heeft De Lieuw een vacature voor een medewerker controle en monitoring.
“Het aantal activiteiten waarmee De Lieuw zich bezighoudt, groeit, en daardoor groeit onze organisatie ook. En als je kijkt naar de plannen en ambities voor klimaat- en watermaatregelen, biodiversiteit et cetera, dan zijn we er nog niet. Groei, maar als organisatie proberen we ook dicht bij de boer te blijven staan. Onder meer door de landbouw te laten vertegenwoordigen in het bestuur.”
Ter ere van het 25-jarig jubileum is er voor de leden een attentie en werd de film ‘Onder het maaiveld' vertoond. De zakjes bloemzaad die vrijdag bij deze krant zitten, zijn verpakt door medewerkers van Natuurboerderij Plassendaal.