Natuur maalt om de basiskustlijn
“De natuur doet soms dingen die wij vooraf zo niet bedacht hebben. Op de ene plek weer anders dan op de andere. Daar hebben we van geleerd en daarom houden wij bij ons kustbeheer rekening met de natuurlijke krachten.”
Rob Veenman, als dagelijks bestuurder van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) verantwoordelijk voor Waterveiligheid en Wegen, houdt de natuur graag te vriend. Maar kweekt ook graag begrip bij Texelaars. Onder meer door uitleg te geven over ‘dynamisch kustbeheer’ door HHNK, de noodzaak en de consequenties daarvan.
Onlangs besprak hij het met de gemeenteraad en zat hij er over om tafel met strandpaviljoenhouder René Jager, tevens voorzitter van de Vereniging van Strandexploitanten, en Marianne Langeveld, voorzitter van TOP. Veenman: “Dat gesprek verliep in goede harmonie.”
Eierlandse Dam
“Texel is een heel mooi voorbeeld van dynamisch kustbeheer, waar de natuur zich soms anders gedraagt je voorziet of wilt. Neem de monding van De Slufter. We zijn er wel achter dat die zich niet laat sturen en geven de natuur daar meer vrijheid. Bij de aanleg van de Eierlandse Dam bij de vuurtoren verliep de aangroei van zand veel sneller dan we hadden voorzien."
"We zien ook hoe de kust zich bij paal 9, ondanks de vele zandsuppleties, terugtrekt. Terwijl de duinen verderop langs de kust, zoals bij paal 17 en 20, naar voren komen. En je hebt de zeespiegelstijging. Het KNMI verwacht tot 2100 een verhoging van 1.20 meter en hoogstwaarschijnlijk wat meer."
"Dus moeten wij als Hoogheemraadschap zorgen dat de duinen hoger en breder worden. Daarvoor gebruiken we de natuurlijke ontwikkeling. Ook strandpaviljoenhouders moeten die volgen, anders staan ze straks in een inham in de duinen. Dat betekent niet dat ze dichter bij zee komen. Want waar de duinen naar voren komen, komt ook het strand naar voren. Natuurlijk is verplaatsen vervelend en brengt veel kosten met zich mee. Anderzijds is het ook zo dat permanente strandpaviljoens vijftien jaar geleden op veel plekken nog niet waren toegestaan. Wat je ziet is dat juist in de winter, als er veel wind staat, er veel zand duinen in waait. Dat willen we ook, want daardoor groeien de duinen."
"Paviljoens die blijven staan, verstoren dat proces ten dele. Daarom moeten die op palen staan, zodat het zand er onderdoor kan waaien."
Texel een mooi voorbeeld van hoe de natuur zich anders gedraagt dan je voorziet of wilt
Kerf
"Zandsuppleties, zoals momenteel gebeurt, stimuleren deze natuurlijke aangroei. Door het aanbrengen van een kerf in de duinen kan veel zand de duinen in waaien. Daar komen er, verspreid over de kust, tien van op Texel. Vergelijk het maar met de doorgang bij een strandslag. Na een flinke storm stuift die binnen de kortste keren dicht. We maken geen kerf waar dat ongewenste effecten geeft, zoals bij een parkeerplaats.”
Paviljoenhouders die moeten verplaatsen, verwezen naar actueel graafwerk in de duinen naast het Koger Zeereeppad. Zij verwijten HHNK “meten met twee maten”. Veenman: “Die twee zaken kun je niet met elkaar vergelijken. Onze stelregel is dat we zoveel mogelijk zand in het duinmassief willen hebben. Zand dat in het duin ligt, mag niet terug het strand op. Het zand uit de strook naast het wandelpad wordt daarom verderop in de duinen gebracht, zodat de duingroei daar toeneemt.”
Hoe verhoudt de natuurlijke aangroei op de ene plek en het afkalven van de duinen elders zich met de zogeheten basiskustlijn?
“Bij paal 9 moet je daarvoor om de paar jaar suppleren. Vandaar de krantenkop 'Het allerduurste stukje strand van Nederland'. Dat is ook zo. Je kunt je afvragen: is dat het waard? De duinen zijn daar heel breed en er ligt, behalve het strandpaviljoen, geen bebouwing achter. Er zijn ook andere oplossingen. Maar dat moet je wel met z’n allen doen. Ik zie bijvoorbeeld dat strandpaviljoenhouder René Jager bereid is daarover mee te denken.”
Welke kant het op zal gaan, is nog niet bepaald. “We kijken, samen met de provincie, de kustgemeenten, Rijkswaterstaat, Staatbosbeheer en alle betrokkenen, hoe we in de toekomst met de hele kuststrook van Noord-Holland omgaan.”
Bijvoorbeeld nadenken over de vraag in hoeverre de basiskunstlijn op de huidige plek wordt gehandhaafd of verschuift.
“Vlakbij paal 9 stroomt het Molengat. Wat zou er gebeuren als je die vol zou suppleren? Waarschijnlijk minder erosie bij paal 9. Zo’n ingreep noemen we een systeemsuppletie en zou het probleem van dat dure stukje strand kunnen oplossen. Rijkswaterstaat doet daar nu onderzoek naar met een experiment bij Ameland. Het ziet er overigens nu niet naar uit dat zoiets ook in het Molengat plaats gaat vinden.”
Infomarkt dynamisch kustbeheer
Op vrijdag 14 april is in Stayokay een informatiemarkt over dynamisch kustbeheer, aanvang 16:00 uur. Samen met de gemeente, Staatsbosbeheer, Rijkswaterstaat en de provincie wil het hoogheemraadschap inwoners van Texel en andere betrokkenen, zoals ondernemers op het strand, informeren over de reden van dynamisch kustbeheer en de gevolgen voor de komende jaren.
Gerard Timmerman
