"De wereld is nu mijn theater"
"Als je loslaat, komt de flow”, is wat Sophie Floor Wartenbergh (1992), co-initiator van de Regeneratie Coöperatie en 'social designer', al gaandeweg ervaart. "Ik voel me nu op een punt in mijn leven waar ik thuiskom. Een maatschappelijke kern met betekenisgeving.” Sophie in gesprek met Cor van Heerwaarden.
Op haar achtste verhuist Sophie met haar ouders vanuit de Amsterdamse Bijlmer negen-hoog naar Texel, waar haar grootouders van moeders kant wonen. "We ruilden de stad in voor het eiland. We woonden daar de eerste twee jaar in een bungalow, die onderdeel uitmaakte van het tijdelijke AZC aan de Epelaan. Mijn moeder ging werken bij de Lubertischool en de Wereldschool: een schooltje voor de kinderen van het AZC, in De Koog. Van een zwarte ging ik naar een witte school, maar mijn vriendinnetjes kwamen uit Bosnië-Herzegovina. Een grappige mix.”
Zowel in de Bijlmer als op Texel zit Sophie in iedere dans- en toneelgroep die er maar is. Ze wil beroemd worden met drie A’s als opties: actrice, architect of archeoloog. Haar opa brengt haar als 14-jarige naar Klif 12, het theater waar ze volgens hem met haar aspiraties moest zijn. "Kom maar terug als je wat ouder bent", is daar de boodschap van Cor van Heerwaarden.
Oma was operazangeres en opa filosoof, dus mocht ze alles worden, "Als het maar iets cultureels was." Iets ouder en met onverminderde ambities belandt ze alsnog op het toneel van Klif 12. "Geweldig om mensen mee te kunnen voeren.”
"Je moet niet actrice willen worden om beroemd te worden; het moet diep in je verankerd zijn", drukt kostuumontwerpster Wil de Leeuw de jonge Sophie op het hart. Het zet haar aan het denken. "Ik wilde naar de toneelschool in Amsterdam.” Tijdens een zijopleiding van de toneelschool komt ze er zelf achter te jong en te onzeker te zijn. Maar wat dan? Ze moet en zal de bühne op en kiest voor het conservatorium.
Op het moment dat je geeft, krijg je - paradoxaal - zoveel meer terug
Als ze naast deze vooropleiding ook nog geregeld op anderhalve meter hoge stelten als giraf werkt bij het Teatro Pavana, is haar zanglerares duidelijk: "Als je dit echt wil, moet je daarnaast met alles stoppen en serieus solfège oefenen." "Maar ik was wel een beetje klaar met Callas. Wat hebben we nog meer in de culturele hoed?”, vroeg Sophie zich af.
Via de Amsterdamse Gerrit Rietveld Academie doet ze een tussenjaar op Aruba. "Dat was een schot in de roos. Met mijn handen werken en leren dat verhalen vertellen ook kan met toegepaste kunst.” Ondanks de goede start volgen vier moeilijke jaren Rietveld. Ze past niet in de elitaire kunstbubbel die, volgens haar, ver afstaat van de realiteit. "Zelf maakte ik projecten over daklozen en wegwerpplastic, ook had ik geen goede aansluiting met mijn klas.” Als in het laatste jaar haar moeder in december overlijdt, stopt Sophie haar verdriet weg, werkt hard en dient in januari haar scriptie in. Aansluitend volgt ze nog twee jaar bouwkunde op de Academie van Bouwkunst.
Vanuit de academie begint ze haar carrière bij het kledingmerk Scotch & Soda. Nadenken over fotoshoots, een tof verhaal neerzetten en dat voor meerdere grote merken. Ze wordt er goed in. Uiteindelijk beginnen de bijbehorende, opgeklopte onzin van het wereldje en de absentie van het maatschappelijke aspect aan haar te knagen.
Regeneratie is het nieuwe verhaal
Via via komt ze ruim twee jaar geleden Laura van Veller, hartsvriendin van Texel, tegen bij een project om in Amsterdam-Noord een tiny forest te realiseren. Laura studeert dan Ecosystem Design. "Vanaf de middelbare school hadden we al het idee samen een bedrijf te beginnen. Midden in coronatijd hielden we Zoom-meetings over een concept waarbij het leven centraal zou moeten staan bij alle keuzes die we maken. Op 23 december startten we met een groep gelijk denkende freelancers de Regeneratie Coöperatie.”
"Regeneratie gaat verder na het nulpunt waar duurzaamheid stopt; naar herstel van landschappen en gemeenschappen", legt Sophie uit. "Over niet minder van iets, maar meer van iets anders. Over een positieve voetafdruk naar groei die hoop biedt.” Regeneratie is haar nieuwe verhaal, dat verteld moet worden. "De toeschouwer begin ik steeds meer te zien als de acteur; je hebt alleen een idee of een gevoel nodig om met een grondslag van kunst de vindingrijkheid van mensen te prikkelen. En hoe met rituelen en oude wijsheden mensen weer trots laten zijn op wat er was? De wereld is nu mijn theater”, zegt ze bevlogen. "Mijn denk- en Laura’s doe-energie complementeren elkaar hierbij. Onze vriendschap heeft zich nog meer verdiept.”
Ook tof
Na de dood van haar moeder maakte Sophie als rouwverwerking grote, tot in kleinste details uitgewerkte tekeningen van microscopische foto's van kankercellen. Voor advies liet ze die zien aan een patholoog, een weefseldeskundige, van het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis. "Enthousiast gaf hij me les. En heel tof, nu heeft hij me als creatieveling gevraagd om mee te denken over een online computerspel om, wereldwijd, met bepaalde algoritmes van cellen kankers sneller te kunnen herkennen.”
"Alles is zo veel leuker. Op het moment dat je geeft, krijg je - paradoxaal - zoveel meer terug. De bühne heb ik mijn leven ingetrokken. Het is wat mijn opa voor me heeft bedoeld. Het gaat goed met me.”
Meer over de Regeneratie Coöperatie op regeneratie.org.
Heleen Vink