Anders bekeken...
Gevoelig
Roald Dahl, geboren in Wales, was de zoon van Noorse ouders. Zijn zusje en vader overleden toen hij 3 jaar was en zijn moeder besloot om in Engeland te blijven, omdat haar man de kinderen graag Brits op wilde voeden. Een zware taak, in vakanties naar Noorwegen naar opa en oma, maar toch een gezellig gezin waar thuis Noors gepraat werd.
Na de kostscholen en studie werd hij vlieger, wing commander en squadron leader in oorlogstijd bij de RAF. Hij crashte in Libië en werd overgeplaatst door het Britse leger naar Washington. Daar kwam hij in aanraking met een Britse schrijver, Forrester, die vroeg of hij zijn avonturen en teksten zou willen uitschrijven. De nieuwe Roald Dahl werd geboren. Hij schreef vele prachtige vooral kinderboeken, die jaren na dato nog verslonden worden en waar prachtige films van zijn gemaakt. U kent vast 'Sjakie en de chocoladefabriek' wel, de 'GVR', of 'Matilda'. Het zijn er teveel om op te noemen. Geschreven vanuit het perspectief van het kind, kwam er altijd een pakkend, verrassend verhaal met de volwassene als tegenstander. Een volwassene, afwijkend zoals de Grote Vriendelijke Reus, werd een goede rol toebedeeld. Miljoenen mensen over de hele wereld genoten van zijn letters op papier. Zijn goede boodschap.
Echter, de uitgever dacht het beter te weten en ging onlangs met een rode pen door het met potlood geschreven script van Dahl. Ook de uitgever van Ian Flemming; in de James Bond-boeken bracht hij significante veranderingen aan, en hij zal de boeken in april opnieuw uitgeven. Ik dacht: is dit een 1 april-grap? Is dit een verkoopstunt? Zijn de mensen met de dollartekens zo gezonken dat ze hiermee nog meer willen binnenhozen? Of gaat dit echt gebeuren, is het de nieuwe tijd? Gaan we alle woorden in de taal censureren en daarmee het verhaal verknippen? Om zeep helpen? Welke arrogante kwast gaat op die stoel zitten om alles in een neutrale kleur te veranderen? Is dat het antwoord op de kleurrijke, eerlijke manier van schrijven waar we zo van genoten? In de Trouw van zaterdag wordt ingegaan op de censuur, de sensitivity readers, de gevoeligheidslezers die aanpassingen willen en maken. Op man en vrouw, zwart en wit, op dik waar bij mij meteen de vraag rijst wat doen we met dun? Op alles waar de gevoelige lezer door geraakt wordt. Ik ben een gevoelsmens, maar bij mij gaan alle haren omhoog en de hakken in het zand.
Een beetje respect voor de schrijver. Een kleurrijke wereld vol humor en luisteren naar het kind dat zoveel goeds bracht op zijn vleugels, ondanks al zijn tegenslag, zou op zijn plaats zijn.
Jozien