'Je ziet op strand wat er onderwater gebeurt'
Kwallen, schelpen, krabbetjes, drijfzaden, wieren dan wel aangespoelde harde delen van dieren in zee. Rob Dekker uit Den Burg zag het de afgelopen jaren allemaal voorbij komen tijdens wandelingen over het strand.
Sinds 1995 is hij coördinator geweest van Strandwerkgemeenschap Texel, een werkgroep waarvan de vrijwillige strandwachten om de twee weken in kaart brengen wat er allemaal is aangespoeld op het strand tussen Jan Ayeslag en het Hoornderslag. Zaterdag was Rob, oud-medewerker van het NIOZ, voor het laatst actief als coördinator. Daar werd bij stilgestaan met een gezamenlijke wandeling van de Texelse strandwachten over het strand tussen paal 9 en 12 en met een maaltijd van Sabien Bosman, één van de strandwachten.
De strandwerkgroep werd in 1995 opgericht onder aanvoering van bioloog Arthur Oosterbaan die eerder al voor een soortgelijke strandwerkgroep in Noordwijk actief was. Rob werd toen aangesteld als coördinator. De strandwachten van de werkgroep lopen telkens over hetzelfde stuk strand om telkens volgens dezelfde methode in kaart te brengen wat er allemaal ligt.
De gegevens worden doorgestuurd naar de Stichting ANEMOON die met behulp van 'burgerwetenschappers' landelijk veranderingen in de natuur in kaart brengt. "Dat gebeurt op vaste plekken zodat we op de langere termijn een goed beeld kunnen krijgen van wat er in de praktijk verandert." In totaal zijn er acht strandwerkgroepen langs de kust actief voor ANEMOON.
De bevindingen op Texel sinds 1995 zijn onder meer dat bepaalde soorten kwalletjes steeds eerder in het jaar op het strand beginnen aan te spoelen, een signaal dat de temperatuur van het zeewater toeneemt. Volgens Rob is er in de loop der jaren ook een duidelijke toename te zien geweest van de Amerikaanse zwaardschedes (messenhelften) die eind jaren zeventig via ballastwater als exoot in de Nederlandse kustwateren terecht kwamen. "Je ziet ook dat zwaardschedes die hier vroeger oorspronkelijk voorkwamen minder beginnen te worden." De strandwachten zagen in de loop der jaren eveneens een afname van eikapsels van roggen op het strand en dat was volgens Rob te herleiden naar de boomkorvisserij op de Noordzee. Het waarnemen leert eveneens dat de zeespiegel stijgende is.
Volgens de vertrekkend coördinator is het afwisselend om telkens op hetzelfde stuk strand te zien wat er aanspoelt. "Je hebt te maken met de windrichtingen en de stroming van de zee waardoor de omstandigheden elke keer anders kunnen zijn. Bij wind uit het noorden kom je heel andere zaken tegen dan bij oostenwind." Wind en stroming worden tijdens de inventarisaties allemaal structureel bijgehouden, zodat er op basis van de waarnemingen gefundeerde uitspraken over veranderingen gedaan kunnen worden. "Aan wat er aanspoelt kun je op termijn wel een beeld krijgen van wat zich onder water voor de kust afspeelt.
De coördinatie van de Texelse strandgemeenschap is overgenomen door Loran Kleine Schaars uit Oosterend. Volgens hem kan de werkgroep op het moment nog wel een paar vrijwilligers gebruiken. Rob blijft zelf ook als strandwacht verbonden. "Als kind was ik al geïnteresseerd in de natuur, ik heb er mijn werk van gemaakt bij het NIOZ en ik blijf graag langs het strand lopen."