"Elke euro levert drie keer zoveel op"
Dat blijkt uit onderzoek van Kenniscentrum Sport & Bewegen.
Het kenniscentrum onderzocht het sociaaleconomisch rendement op investeringen in sport en bewegen (Social Result of Investment, SROI), kortgezegd de maatschappelijke waarde van sport en bewegen uitgedrukt in euro’s. Op verzoek van Sportstichting Texel heeft het Kenniscentrum de Texelse cijfers in kaart gebracht en vergeleken met landelijke gemiddelden. Ons eiland springt er positief uit. Niet alleen levert elke geïnvesteerde euro bijna drie keer zoveel op (landelijk gemiddelde 2,7 keer), maar er blijkt ook uit dat Texel per inwoner meer geld uitgeeft aan sport en bewegen dan een gemiddelde gemeente: €137,10 tegenover € 83,50 gemiddeld in Nederland. De cijfers laten echter ook zien, dat er nog genoeg werk te doen is. Zo is het aandeel niet-sporters (50,8%) hoger dan het landelijk gemiddelde en is het aantal jongeren met psychische klachten fors hoger dan in de rest van Nederland, 31 procent op Texel tegenover 27,4 procent gemiddeld. Het aantal Texelaars met obesitas is weliswaar minder dan gemiddeld in Nederland, maar met 12,8 procent nog altijd behoorlijk hoog.
De berekening van de SROI per gemeente is een aanvulling op het uitgebreide onderzoek van het Kenniscentrum Sport & Bewegen uit 2021. In dit onderzoek is gekeken naar drie leeftijdsgroepen: 5-24 jaar, 25-54 jaar en 55 jaar en ouder. Per categorie is in kaart gebracht wat meer sporten en bewegen maatschappelijk kan opleveren aan gezondheid, arbeid en sociale aspecten. Zo blijkt dat regelmatig sporten en bewegen de kans op bijvoorbeeld depressie met 30 tot 48 procent reduceert en de kans op dementie met 30 tot 40 procent.
Beweegrichtlijn
Waar eerder de beweegnorm een half uurtje per dag was, is nu de internationale beweegrichtlijn 2,5 uur per week matig intensief bewegen en twee keer per week spier- en botversterkende activiteiten het uitgangspunt. Hoe meer mensen die richtlijn navolgen, hoe groter de maatschappelijke winst. In het onderzoek zijn de effecten meegenomen waarvan wetenschappelijk is bewezen dat ze van invloed zijn op arbeid, gezondheid en sociale aspecten zoals leerprestaties, sociaal kapitaal (leefbaarheid en sociale cohesie), (jeugd)criminaliteit en plezier (hogere kwaliteit van leven). Volgens het onderzoek van het kenniscentrum voldoet 60,1 procent van de Texelaars aan de beweegrichtlijn. Landelijk is dat 50,4 procent. Als nog eens tien procent van Texelse bevolking aan die richtlijn gaat voldoen, levert dat jaarlijks ruim acht ton op. In het onderzoek wordt uitgegaan van een gemiddelde levensverwachting van 81,5 jaar.
Wethouder van Sport Remko van de Belt is blij dat de Texelse investeringen in sport en bewegen ook door het SROI worden gezien en dat ze vruchten afwerpen. ”De Texelse uitgaven zijn door de onderzoekers zelf uit openbare stukken gehaald en bewerkt voor de SROI-berekening. In de praktijk is dat zelfs nog hoger, als je meeneemt in welke sportaccommodaties wij in de afgelopen tien jaar hebben geïnvesteerd: zwembad-renovatie, nieuwe sporthal, kunstgrasveld, atletiekbaan, MTB-route van 100 kilometer. Het gemiddelde aantal sportaccommodaties is op Texel ruim twee keer zo hoog als landelijk. Daarnaast ondersteunen we clubs met subsidie voor onderhoud.” Volgens Van de Belt is het voor de aantrekkelijkheid van Texel als woonomgeving belangrijk dat de voorzieningen op orde zijn. “Als je mensen hierheen wilt halen, moet het niet alleen financieel-economisch goed gaan, maar moet Texel ook maatschappelijk aantrekkelijk zijn om hier te wonen met een gezin. Dat betekent dat we voor kwalitatief goed en toekomstgericht gaan. Een sporthal zet je niet voor een paar jaar neer.”
Goed rendement op investeren in sport en bewegen
Grijze druk
Uit het rapport blijkt dat de grijze druk, dat is de verhouding tussen het aantal 65-plussers en de ‘productieve’ leeftijdsgroep 20-65 jaar, op Texel fors hoger ligt dan het landelijk gemiddelde: 45,9 procent tegenover 33,1 procent. Van de Belt: “Dat is interessant. Vaak kijken we vooral naar faciliteiten in de dorpen voor kinderen, maar die kunnen overal sporten. Veel ouders zijn wel bereid om ze weg te brengen. Maar senioren? Die zijn soms minder mobiel. Misschien moet je juist wel meer voorzieningen voor deze doelgroep realiseren in de omgeving. Daarin zijn duidelijke raakvlakken met welzijn en gezondheid. Dat loopt in elkaar over. De gemeente zet ook in op samenwerking tussen de instanties in dat speelveld. Daaruit is ook Kern Gezond Texel ontstaan. Steeds meer zijn wij niet langer opdrachtgever, maar partner. We moeten gezamenlijk niet alleen inzetten op sport, maar vooral ook op bewegen in de openbare ruimte. Ons Lokaal Sportakkoord zet ook daar op in.”
Meer investeren
Meer Texelaars in beweging betekent een hogere SROI. Toch zijn de resultaten voor de wethouder niet per definitie aanleiding om de knip te trekken en nog meer te investeren in sport en bewegen. “We moeten ook kijken waar we ons geld aan besteden en of dat anders zou moeten. Uit het onderzoekt blijkt dat op Texel vanaf 45 jaar steeds minder Texelaars lid zijn van een sportclub en vaker ongeorganiseerd sporten. Hoe bereik je deze doelgroep? En hoe krijg je mensen zover dat ze gezamenlijk initiatieven oppakken, zoals bijvoorbeeld wandelend vergaderen? Over dergelijke vragen moet je gaan nadenken.”
De kracht van lokaal
Van de Belt constateert dat ook hogere overheden zien dat lokale initiatieven vaak beter aanslaan dan regionale akkoorden. “Plaatselijk is de betrokkenheid veel groter en krijg je bijvoorbeeld ook sneller vrijwilligers die willen helpen. We zetten daar flink op in. Ook met het lokale Sportakkoord Texel bijvoorbeeld. De uitvoering ligt bij Sportstichting Texel. Die heeft goede contacten met alle sportclubs op Texel en alle organisaties die zich inzetten voor preventie en gezondheid. Zij zetten zich in voor meer samenwerking en verbinding. Lokaal kun je de krachten veel beter bundelen.”
Het volledige SROI-onderzoek is terug te vinden op sportstichtingtexel.nl