"Na de puls niks meer verdiend"
De TX1 vaart nog door tot half november en wordt daarna gesloopt. Met de sanering komt een einde aan het visserijbedrijf van de familie Vonk, waarvan de geschiedenis teruggaat tot 1930.
Hij probeert het netjes te houden en niet te schelden, maar de emoties lopen soms hoog bij hem op. “We zijn politiek geëxecuteerd”, stelt Adrie Vonk bitter vast. “De sterk gestegen gasolieprijs hadden we overleefd, als we maar hadden mogen doorgaan met de pulsvisserij. Alle ellende is begonnen met het afschaffen ervan. Terwijl de puls alles was wat de overheden van ons verlangden: minder kleine vis, minder bodemberoering en de helft uitstoot van CO2. En dan hebben ze het er maar over dat we moeten innoveren!”
Samen met zijn vrouw Ineke en hun zoons Cor (39) en Thijs (33) is Adrie eigenaar van de TX1 'Klasina-J', één van de vier Texelse kotters die zijn aangemeld voor de saneringsregeling van de Noordzeevloot. Het schip is pas vijfentwintig jaar oud en nog in prima staat, maar ze hebben na anderhalf jaar interen op hun reserves toch besloten te stoppen met vissen.
Met de sanering komt een einde aan een oud familiebedrijf. De geschiedenis ervan begint bij Willem van der Vis, die in 1930 op 38-jarige leeftijd besloot een eigen schip te kopen en zo van schippersknecht zelfstandig ondernemer werd. Het kottertje werd in de oorlog door de Duitse bezetter in beslag genomen en keerde na de bevrijding niet terug, zelfs niet na een zoektocht van Van der Vis en zijn schoonzoon Cor Vonk, die hen tot ver in Duitsland voerde. Pas tientallen jaren later ontdekte Klaas Uitgeest, Adries schoonvader, tijdens archiefonderzoek dat het schip in de oorlog in de Oostzee was gezonken.
Vierde generatie
Cor en Thijs zijn al de vierde generatie vissermannen van deze familie. Dat zij ermee moeten stoppen, is erg pijnlijk. Adrie: “Ik voel me schuldig tegenover mijn voorgeslacht. Ik kan best relativeren, maar dat gevoel wil niet weg. Hoewel ik weet dat we geen andere keuze hadden.”
Ze hebben het gevoel een speelbal te zijn van de politiek. Cor: “We hebben onze goeie wil getoond en meegedaan aan diverse projecten, van vissen met biologisch afbreekbare netten tot camera’s voor visherkenning en het opvissen van vuil. Maar het was eenrichtingsverkeer, we zijn er niks mee opgeschoten. Elke keer kwamen er nieuwe maatregelen bij en het eind is nog niet in zicht. Dat maakt de regering niks uit, hebben we het idee. Het is net als met de boeren. Ze laten ook de vissers gewoon zitten.”
Goeie wil getoond, maar het was eenrichtingsverkeer”
Adrie vult aan: “In Den Haag kruipen ze voor Straatsburg en Brussel, nooit hebben ze dwarsgelegen om ons te helpen. Op verzoek van de regering zijn we met pulsvisserij begonnen. Dat heeft ons tonnen aan investeringen gekost en twee jaar kinderziektes. Toch is het ons gelukt. Maar nu mag het niet meer.”
Weinig ruggengraat
Ook bij de Brexit heeft de overheid weinig ruggengraat getoond, vindt hij. “Ik heb mijn hele leven in internationale wateren gevist. Nu heet het daar Engels continentaal plat. En ze hebben quota van ons afgepakt en aan de Engelsen gegeven."
De TX1 vaart de komende weken nog door, maar half november komt er definitief een einde aan de visserij. Inclusief de eigenaren treft de sanering twaalf medewerkers en hun gezinnen. Thijs: “We hebben het iedereen zo vroeg mogelijk verteld, zodat ze de tijd hebben om ander werk te vinden.” Dat is nog niet iedereen gelukt en aangezien de totale Nederlandse vloot meer dan de helft kleiner wordt, vrezen de Vonken dat zeker een deel van de bemanning een gedwongen afscheid van de visserij wacht.
Terwijl zijn vrouw Stella fulltime gaat werken, richt Cor zich de komende tijd op de afwikkeling van het bedrijf en het leeghalen van de schuur, om deze klaar te maken voor eventuele verhuur. Thijs gaat verder als boer op de boerderij van zijn vrouw Annegeertje Tjepkema en haar vader en moeder. Maar ook daar wordt het spannend. “We melken op het moment 65 koeien. Begin volgend jaar horen we of daarmee kunnen doorgaan of dat we moeten inkrimpen vanwege de stikstofmaatregelen. Cor en ik hebben het er al over gehad om eventueel nog diploma’s bij te halen, zodat we bijvoorbeeld ook een sleepboot mogen varen en zo in de maritieme sector kunnen blijven werken. Maar voorlopig maken we pas op de plaats.”
Joop Rommets