Afscheid jeugdarts Plettenburg
Nu haar opvolger bekend is, durft jeugdarts Mieke Plettenburg vooruit te kijken: na 36 jaar gaat ze met prepensioen. Texel verliest een betrokken arts die duizenden baby’s en kinderen in haar spreekkamer voorbij zag komen.
Generaties Texelse kinderen groeiden met haar op. Ze zag ze als baby op het consultatiebureau, zette hun vaccinaties tijdens de basisschoolperiode en volgde hun ontwikkeling op de middelbare school. Met veel inzet werkte ze aan een goede gezondheid van de Texelse jeugd en zette ze zich in voor kinderen en jongeren met overgewicht of slechte motoriek. “Je wilt dat ieder kind zich lekker voelt in z’n lijf. Sommigen hebben daarvoor wat extra hulp nodig.”
Voor het interview tref ik Mieke (66) in de keuken van haar Zweedse woning in Den Burg. Een Trivselhus, dat zoveel betekent als ‘gezelligheidshuis’. Zij en tweede echtgenoot Wim Pool (61) lieten het bouwen in 2008 en gingen er wonen met de vijf kinderen uit hun beider eerste relatie. Ze heeft geen moeite met de dunne lijn op Texel tussen werk en privé. ”Ik heb altijd in het telefoonboekje gestaan. Mensen op het eiland zijn openlijk nieuwsgierig en nuchter. Ik ben zelden buiten werktijd gebeld of aangesproken. Dat was in Almelo wel anders. Daar kreeg ik in privétijd alle kwalen van iedereen te horen.” Mieke woonde tot haar achttiende in Almelo en studeerde geneeskunde in Utrecht. “Ik had bij een vriend in het ziekenhuis gezien dat patiënten nauwelijks informatie kregen over wat ze mankeerden. Dat vond ik zo achterlijk! Ik zag er brood in om dat anders te doen.”
Vredeling huwelijk
Op het atheneum zit ze in de klas bij Wim van Raaphorst, die uiteindelijk haar eerste echtgenoot wordt. Na het eindexamen slaat de vonk over. “We waren heel jong. Ik 18, Wim 19. Ik ging voor studie naar Utrecht, hij naar Delft. In de weekends gingen we terug naar Almelo. Ieder naar onze eigen ouders. Dat was toen zo”, lacht ze. Wim weigert dienstplicht en daarom trouwt het stel in 1981. Een ‘Vredeling huwelijk’, vernoemd naar toenmalig minister van Defensie Vredeling, die invoerde dat je niet in actieve militaire dienst hoefde als je gehuwd kostwinner was. Wim kan promotieonderzoek doen aan de Twentse universiteit en het stel verhuist naar Hengelo. Mieke rondt haar studie af, maar voelt er niets voor om in een ziekenhuis te werken. “Daar had ik in mijn coschappen genoeg van gezien. Daarom schreef ik me in voor de huisartsenopleiding aan de VU in Amsterdam.” Ze kan voor haar opleiding, die destijds nog een jaar duurde (nu drie) terecht in Almelo. Daarna werkt Mieke nog drie jaar in een huisartsenpraktijk in Borne. “In beide praktijken heb ik veel geleerd.”
Texel of Lelystad
Na de promotie van Wim spreekt het stel af beurtelings te solliciteren. “Wim kreeg de kans om in Lelystad te werken of op Texel. Daar kenden ze hem al, omdat hij het laatste jaar van zijn stage op het NIOZ heeft gedaan. Ik mocht van hem kiezen. Dat werd Texel.” Via haar contacten in het huisartsennetwerk komt Mieke in contact met huisarts Coutinho op Texel. Die kan wel een assistent gebruiken. Mieke: “Hij tipte mij dat de arts van het consultatiebureau, Francien Drost, zou vertrekken. Toen waren er al artsen te kort, dus ik kon snel beginnen.” Bij Coutinho draait ze in 1986 een half jaar het spreekuur voor zwangere vrouwen. In juni 1987 wordt zoon Guus geboren. “Ik weet nog goed dat een vader toen tegen me zei: Zo, nu weet je tenminste waar je het over hebt. En hij had gelijk. Eerder snapte ik soms niet waarom ouders hun kind in bed namen, maar na een paar slapeloze nachten, kon ik me dat best voorstellen!”
Het werk op het consultatiebureau past haar perfect. Ze is gedreven en betrokken en wil niets liever dan dat kinderen gezond kunnen opgroeien in een veilige omgeving. “Er wordt in de wandelgangen nogal eens gesproken van het consternatiebureau, in plaats van consultatiebureau. Ouders voelen zich door ons gecontroleerd en zien het als een soort keuring, een proeve van bekwaamheid. Maar dat is beslist niet zo. Wij zijn er om zorg te bieden aan kinderen die dat nodig hebben.”
Persoonlijk drama
In 2002 verandert haar leven radicaal wanneer Wim dodelijk verongelukt. Op weg naar huis op de fiets vanaf het NIOZ wordt hij geschept door een afslaand busje. “Het was noodweer en de bestuurder heeft hem totaal niet gezien. Omdat ik ongerust was waar hij bleef, ben ik gaan zoeken. Van het ongeval heb ik gelukkig niets gezien, maar wel van het slechte weer. Daarom begrijp ik dat de bestuurder Wim niet heeft gezien.” Mieke blijft achter met Guus (15), Renske (13) en Elske (10). Een zwarte periode waarin het verdriet zwaar drukt op het gezin en Mieke niet in staat is te werken. “Ik ben er lang uit geweest en kon me niet concentreren. In mijn vak kun je je niet permitteren dat je een verkeerde diagnose stelt. Bovendien wilde ik er zijn voor mijn kinderen. Het eerste jaar was echt overleven. Je kunt zo’n verlies geen plekje geven, het moet integreren.” Geleidelijk pakt ze haar werk weer op. “Texel voelde in die tijd als een warm bad. De postcode kwam hele bundels post afleveren. Door Wims overlijden is mijn verbondenheid met Texel nog groter geworden.”
Veranderende rol vaders
In haar 36-jarige loopbaan verandert ze heel vaak van werkgever, maar niet van werkplek. “Steeds weer was er een bedrijfsovername, uiteindelijk door de GGD. Toen mocht ik ook als schoolarts werken. In 2011 ben ik gestart met de driejarige opleiding tot jeugdarts. Sinds 2014 zie ik alle Texelse kinderen van 0 tot 19 jaar.” Ook draait Mieke spreekuren in Den Helder. “Als jeugdarts richt ik me vooral op preventie: vaccineren en het opsporen van gehoor-, taal- of spraakproblemen of achterstanden in de ontwikkeling.”
“Je probeert altijd wat goeds voor het kind eruit te slepen”
Mieke zag in de afgelopen decennia nogal wat zaken veranderen. “Vooral de rol van de vader is anders geworden. Vroeger kwamen alleen de moeders op het consultatiebureau, nu komt ook de vader of komen ze samen. Beide ouders werken en hebben vaak veel verplichtingen; hun bordje was zonder kind al heel vol en je ziet dat er niet altijd ruimte wordt gemaakt op het bordje voor een kind. Deze generatie vindt het lastig om keuzes te maken.” Zij constateert dat bijvoorbeeld voorlezen er nogal eens bij inschiet. “We hebben hier een voorleescoach die ouders motiveert om hun kinderen voor te lezen en tot 18 jaar is het lidmaatschap van de bieb gratis.”
Overgewicht
Net als landelijk zijn ook op Texel nogal wat kinderen met overgewicht. “Soms spelen genetische factoren een rol, maar gemak en tijdgebrek zijn vooral bepalend. Kinderen worden met de auto naar school gebracht en spelen minder buiten.” Daarnaast constateert Mieke groeiende armoede op het eiland. “Gezinnen waar geen geld is voor sportclubs of zwemles, of die leven van de voedselbank. Die kinderen worden zwaarder, doordat er ook ongezonde producten - zoals chips tegen het einde van de houdbaarheidsdatum-, in de voedselpakketten zit. Wij kijken naar de groeicurves en geven ouders tips en adviezen om ervoor te zorgen dat hun kind een gezond gewicht houdt.” Makkelijk is dat niet altijd. “Het meet- en weegmoment met zeven jaar is eruit gegooid en dat is jammer. Nu zien we de kinderen pas weer als ze tien of elf zijn. Juist in die jaren zie je vaak een flinke gewichtstoename. Soms voelen ouders zich aangevallen als ik dat ter sprake breng of ze zien het probleem niet zo, omdat ze ook zelf zwaarlijvig zijn en daar geen last van hebben. Toch probeer ik er altijd wat uit te slepen om de situatie voor het kind te verbeteren.” Namens de GGD is Mieke betrokken bij werk- en contactgroepen die zich inzetten voor de gezondheid van Texelse kinderen. “Ik zit bijvoorbeeld in de kerngroep van het Sportakkoord. Daar ben ik met een duidelijk doel ingestapt: een initiatief opstarten om kinderen met overgewicht op een laagdrempelige, leuke manier aan het sporten te krijgen. Een vervolg op het project ‘Lekker in je lijf’. Doordat kinderen minder bewegen, worden ze niet alleen zwaarder maar wordt ook hun motoriek minder. Daar willen we graag wat aan doen.” Samen met Sportstichting Texel is dit speerpunt uit het Sportakkoord opgepakt.
Uitgeklede zorg
Zorgen maakt ze zich om de toekomst van haar vak. “Het tekort aan artsen blijft groot. Dat proberen ze nu op te vangen door taken te verschuiven naar de verpleegkundige. En triage moet vooral alleen vanuit het dossier; je wordt steeds meer een papieren dokter die op basis van de informatie uit een dossier moet beslissen of het nodig is dat hij kinderen wel of niet te zien krijgt. Dat holt ons beroep behoorlijk uit.” Op Texel is de situatie volgens Mieke gelukkig nog anders, omdat zij de jeugdarts hier de kinderen volgt tot en met de middelbare school. Op OSG De Hogeberg is zij vooral betrokken bij de aanpak van schoolverzuim.
La douce France
Haar laatste werkdag was 31 augustus en binnenkort vertrekken Wim en zij richting Frankrijk, waar ze dit voorjaar een huisje kochten op het Franse platteland, in Les Angles. "Een gehucht waar je volgens de makelaar twintig jaar terug in de tijd gaat. Maar er is wel glasvezelinternet!”, lacht Mieke. Wim, hoofd ICT bij het NIOZ, zal vanuit huis gaan werken. Bang om in een gat te vallen, is Mieke niet. "Soms denk ik wel help, waar beginnen we aan? Maar alles is nieuw, dus er is genoeg te ontdekken. Daarnaast heb ik stapels boeken klaarliggen en gaat de piano ook mee. Ach, we gaan het wel zien. Ons Texelse huis hebben we verhuurd. Ooit komen we weer terug.”
Louise van der Sluis
