Solide, gedegen en betrouwbaar
Gevat, ingetogen, droog, solide, gedegen en betrouwbaar. Diverse kwalificaties die van toepassing zijn op Frans Visman (77) uit Den Burg. Na dertig jaar heeft hij afscheid genomen van de Texelse politiek.
Het is een mooi en kenmerkend beeld van Frans Visman. Zijn paperassen liggen keurig gerangschikt en geordend voor hem op tafel en iets verderop zwerft ook nog ergens een Donald Duck rond. Heerlijke lectuur volgens Frans om even tussendoor te lezen ter ontspanning als je je in moeilijke stukken aan het verdiepen bent. Het oud-raadslid en de oud-wethouder maakte er nooit een geheim van geen groot liefhebber te zijn van het lezen van uitgebreide documenten, waarna hij vervolgens in de praktijk wel altijd tot in de puntjes was voorbereid.
Liefst dertig jaar lang is Frans actief geweest in de Texelse politiek. Van 1992 tot 2000 opereerde hij achter de schermen, van 2001 tot 2010 was hij raadslid en van 2010 tot 2014 was hij wethouder. Daarna nam hij zitting in de raadscommissie om D66-raadslid Astrid van de Wetering te ondersteunen. De op Harkebuurt geboren en getogen Frans Visman (zoon van Jacob Visman en Jantje Visman – Burger) meldde zich in 1992 na een oproep voor nieuwe leden bij D66. De partij was op dat moment nog niet in de Texelse gemeenteraad vertegenwoordigd. Dat gebeurde pas in 1994 toen Pieter de Groot in de raad werd gekozen.
Frans, altijd werkzaam geweest bij de ING in Den Burg, was op dat moment nog bezig met een studie rechten in Leiden en koos bewust voor een plek op de achtergrond. In februari 2001 kwam hij in de gemeenteraad, nadat Pieter de Groot eind 2000 om gezondheidsredenen voortijdig zijn afscheid had aangekondigd. De aanvallende wijze van oppositievoeren van de goed ingevoerde De Groot werd ingeruild voor de ingetogen wijze van besturen van Frans. Die was solide, gedegen en rustig. Enige vorm van scoringsdrift was bij Frans niet te ontdekken. Wel was al snel te merken dat hij inhoudelijk altijd goed beslagen ten ijs kwam. Elk jaar viste hij als raadslid wel een paar feitelijke onjuistheden uit de gemeentelijke begrotingen en zijn droge humor werd zijn handelsmerk. Geregeld maakte hij tijdens vergaderingen gevatte droge opmerkingen.
Ingetogenheid
Dat Frans in alle ingetogenheid zichzelf was, kwam in 2006 een keer treffend tot uiting toen Frans onverwacht burgemeester Joke Geldorp moest vervangen bij de jeugdraad waaraan derdeklassers van het VMBO op de OSG meededen. Voorafgaand aan de vergadering in de raadzaal van het oude gemeentehuis waren de jongeren aan alle kanten te horen, totdat Frans ging zitten en zonder enige poespas als voorzitter aan de vergadering begon. Binnen een mum was het geroezemoes weg, waren de jongeren stil en aandachtig en volgde er een serieuze vergadering waarin de jongeren tot hun recht kwamen. Het leek of Frans er weinig voor hoefde te doen, maar hier speelde wel de ervaring mee die hij eerder had opgedaan als leraar boekhouden (namens het IMKO) voor middenstanders op het eiland. Die lessen had hij ooit overgenomen van zijn voorganger Studulski waarna hij ze jarenlang bleef geven naast zijn werk bij de bank. Frans gaf eveneens een aantal jaar lessen boekhouding en economie aan jonge moeders die op het ondernemersvlak actief werden. Hij bekwaamde zich erin om complexe onderwerpen helder uiteen te zetten.
Altijd vertrouwen gehad in terugkeer van de acht miljoen euro van Texel uit IJsland
De financiële kennis van Frans kwam goed herkenbaar aan de dag toen raad en college de degens kruisten over uitbreiding van dorpshuis De Waldhoorn in Den Hoorn. Het college probeerde financieel de rem erop te zetten, maar Frans en raadslid Willem Vlas (Texels Belang) gingen als rekenmeesters bij uitstek aan de slag om via een constructie die zijzelf het beste begrepen alsnog een uitgebreide renovatie voor elkaar te krijgen. De vindingrijkheid van Frans kwam treffend naar voren toen hij in 2008 een keer een raadsvergadering moest leiden. Als onafhankelijk voorzitter kon Frans niet rechtstreeks als D66-raadslid aan de vergadering deelnemen. Frans bedacht ter plekke een list; als onafhankelijk voorzitter kon hij wel "namens raadslid Frans Visman" het woord voeren, zodat de opvattingen van D66 alsnog in de raadzaal klonken. Zijn ingetogenheid bleek ook in de discussies over het oude en nieuwe gemeentehuis. Frans was tegen het verlaten van het oude raadhuis aan de Groeneplaats, maar schreeuwde dat niet van de daken zoals bijvoorbeeld collega-raadslid Gerbrand Poster. Frans zei gewoon ‘dat hij niet in zijn eentje op de stoep van het raadhuis zou blijven zitten’ en wel meeging naar het gemeentehuis, maar hij was en bleef tegen.
Wethouder
Als wethouder opereerde Frans van 2010 tot 2014 iets anders dan hij als raadslid was. Als wethouder nam hij - als hij aan het woord was - wat meer afstand van de cijfers en sprak hij liever over ‘een aantal’ in plaats van concreet getallen te noemen. Dat was volgens Frans in overleg met de afdelingen op het gemeentehuis die onder zijn hoede vielen. Wethouder zijn was toch een andere positie dan raadslid. Tijdens zijn wethouderschap kreeg Visman onder meer te maken met de fusie van de Jacob Daalderschool en De Akker tot de nieuwe Vliekotter, hij verschilde van mening met De Fontein over een vloer waar fouten waren gemaakt en bij de Kompasschool had hij te maken met tegenwind op het gebied van het leerlingenvervoer naar Den Helder. Het college wilde daarop bezuinigen, maar daar wilde De Pijler in Den Helder weinig van weten.
Boeten
Frans spande zich als wethouder in voor subsidies om boeten in het landschap op te knappen en hij ontpopte zich als de wethouder die geregeld namens het college naar Texelaars ging als ze 50 jaar getrouwd waren. Dat leidde nog wel eens tot de grap dat ‘de burgemeester bij 65 jaar langs zou komen’. In de praktijk pakte het handig uit en was Frans vaak te gast bij Texelaars die hij ergens nog wel van kende. Befaamd verhaal is dat Frans ooit voor een gouden bruiloftspaar in Oosterend moest zijn, maar thuis tot de ontdekking kwam dat zijn vrouw Anneloes er met de auto vandoor was. Frans stond voor de keuze een taxi te nemen of met de bus te gaan. Hij koos voor het laatste om als wethouder financiën meteen maar het goede voorbeeld te geven. Tijdens zijn wethouderschap begon Frans de eerste symptomen van Parkinson te vertonen. “Achteraf bekeken had ik daar iets minder snel wat over moeten vertellen”, vertelt hij. “Op zo’n moment bekijken anderen je ineens alsof je al klaar bent met het wethouderschap, terwijl dat dan nog lang niet zo is.” De ziekte is volgens Frans met medicijnen goed onder controle te houden. Minpunt is dat zijn voeten soms niet willen meewerken als hij aan het lopen is.
Besturen
Hij was naast zijn politieke loop[baan vijf keer penningmeester bij Oosterend Present, hij is actief binnen de Doopsgezinde gemeente en hij was bestuurslid van de dorpscommissie van Oosterend, IJsclub Oost en SV Oosterend. Frans speelde hier vroeger zelfs nog voetbal, maar daar was wel snel duidelijk dat zijn kwaliteiten op andere vlakken lagen. “Ik zag er niet het nut van in om de hele tijd over het veld achter zo’n bal aan te rennen.’ Frans is wel een liefhebber van sport. Hij is fan van Feyenoord en kijkt graag naar wielrennen op televisie. Binnen D66 was hij ook een groot voorvechter van de terugkeer van de kermis naar Den Burg. In 2014 kreeg Frans het in zijn laatste jaar als wethouder voor elkaar om voor het eerst sinds 1987 weer een kermis in Den Burg te krijgen. Als wethouder financiën kon hij ook bekendmaken dat de acht miljoen die Texel was kwijtgeraakt bij Landsbanki in IJsland zou terugkeren. Dat was een complex onderwerp, maar Frans had er altijd vertrouwen in dat het goed zou komen. ‘Er waren partijen bij betrokken die veel meer geld dan Texel in IJsland hadden zitten zoals de provincie Noord-Holland en een waterschap. We trokken samen op en er was hen ook veel aan gelegen het geld terug te krijgen.'
Volgens Frans was het niet terecht dat toenmalig wethouder Peter Bakker werd aangekeken op het kwijtraken van de acht miljoen. "Alle seinen stonden destijds op groen om het geld in IJsland te beleggen.” Het vertrouwen van Frans in een goede afloop bleek ook uit een post-it met ‘alle beetjes helpen' en een IJslandse kroon die hij jarenlang in zijn bureau op het gemeentehuis bewaarde. Die werden in 2014 overgenomen door Frank Kingma toen hij Frans opvolgde als wethouder en in 2018 weer overgedragen aan Hennie Huisman als nieuwe wethouder financiën. Frans blijft - als het nodig is - voor advies nog beschikbaar voor D666, maar heeft de politieke activiteiten zijn echt op een laag pitje gezet. "Laatst was er een raadsvergadering die ik niet gevolgd hebt. Dat vond ik al heel wat.”
Jeroen van Hattum
