Echt op sien Tessels
'k Ben on De Wéél geboren
In de maand juni 1944 ben ‘k on De Wéél gebore, in ’n huus, teuge-over, de toe nag spitse kerreketore. ’t Wos toe meskiên ok wel ’n mooie seumerdag, maar in de oorlog, wos ’r gien iên die ’t onkomme sag, fon wot ‘r, ’n jaar later in april, toe beurde. Dage, weerfon of ’t leek, os of de hemel skeurde. Russe kwamme teuge Duisers in ’t geweer,begonne te vechte, gonge gruwwelijk te keer. Temet olle Wéélders, wiere deer de dupe fón, bang wosse, ’t nag welderes slecht oflóópe kon.
Se moste ’t huus uut, vluchte, lòòns de kónt, veilig na boedereeje en skuure, deur ’t lónd. Ok hier bleef ’t gevaar, dot ollon duurde skoote op iederiên die deur ’n raampie tuurde. Sagge deer, De Wéél staat in de brond, in wot foor ‘n vreselijke tiêd wosse se belond? Wot ’n gróóte ellende, bangigheid en ferdriet mèènse die zoks doêne, néé, begriep je niet. Niks wos zeker meer, fonolles kwam on je ferbee, hoe sow ’t oflóópe? Wonneer benne wee free? Bee ‘t feromkomme, log ‘n deel in puin en os, deed on niks meer denke, on hoe ’t eerder wos.
De kerrek en olles ‘r omheene log plot, sloeg in ’t durrep ‘n héél gróót got. D’r wosse diepe wonde sleege, die amperon héélde, die deur ’t ferlies fon huus en heerd, ‘r sweer on tilde. Toch maakte Wéélders gauw plonne foor ’t herstel, ‘t het héél wot houwe, maar ‘t avveseerde wel. Olles is binne tien jaar weer hillegaar opbouwd, wier ‘r in de kerrek weer dóópt, trouwd en rouwd. Gelukkig, hod ik toe, fon dut olles, gien weet, je ’t aars, ’t de rest fon je leve, nooit meer fergeet.
‘k Wos denk, net zó os de are, ‘n bedriêvig kiend, zorregde foor risse, wosse luure, on de lient. Die honge achter huus, in ’t sontje te dróóge, moeder hod ‘r maar drok mee, net on te dóóge. Wier gróóter, hod deer mien eerste stappe set, niet zó erreg veul, wont toe, ferhuusde wee net. Kwamme te weune tusse De Wéél en De Burreg in, maakte wee in ’n Ongere-bunker opnuwt ’n begin.
Uut Ongere, kwam later ok mien vrouw fondaan, ol hod ‘k toe, nag gien weet, fon heur bestaan. ’t Speule met de kienders deer uut de buurt, met de Hopmontjes, het niet zó lang duurt. Wont de bunker wos vochtig binne en niet zó gezond, bliêd dotte wee wegkonne, gieniên, die dot erreg fond. Dus binne twie jaar, na De Burreg te weune gaan, hodde wee ’n huus kocht, op de Willeminelaan. Mochte geliek na ‘t kippeskooltje, amperon meer siek. Wosse toe, sèègge se don: ‘De koning te riek.’
Gonge na oppa/ommoe, op Sint Isidorushoeve in Spang, op ouwe fietse, skerrepe bochte deur, met veul gang. Op de trugreis leek ’t wel, oltóós, wiend teuge, ol ken ik mee, ’t Wéélder-luwtje, nag best heuge. Raakte je fon ’t swere trappe, niet meer moêd, gong ’t leste stukkie, na De Burreg, zómaar goêd. Ruum seuvetig jaar, weun ‘k deer ol weer, maar os ‘k on De Wéél kom is ’t net olle keer, of ‘k ‘r hillegaar nooit wegweest ben. Maar dot netuurlijk, olliênig in drome ken.
Nou over De Wéél, in deuze tiêd, weer je hééle are dinge en mèènse siêt. Keyser en Co is weg, deer is héél wot ofsjouwd, nou benne d’r op die plek, mooie huuse bouwd. Gien stof en lewaai meer deur de rame heen, merrek je ‘r niks fon, deur ’t dikke therremepeen. ’t Durrep zellef, is niet erreg veul aars worre, benne d’r nag oltóós, foor ’n féésie te porre. Met sien olle, ‘n weekend weg, in tent of caravan, om sèègge se, zó mekaar, nag beter lere ken. Wéélders, regele ok aardig wot evenemente, zó os on de Langwéél, met podium en tente. Begin juli, sette se ’t durrep ’n paar dage op sien kop, doêne se olle jare, ’t muziekféést ‘Sommeltjespop’. Bee mooi weer, je deer lekker in ’t sontje leit, geniete fon olle soorte meziek en gezelligheid.
De iêne fiend ‘t ‘gaaf’, de are ‘hillegaar fout’, ol is ‘r wel foor iederiên wot, weer ie fon houdt. Na oflóóp same opruume, nuwwe plonne make, Ondertusse ‘r foor zorrege, dotte olle ressies op rake.
Wel olles minder worre is, winkeltjes en ‘t skooltje dicht, ol is dot nou, os dorrepshuus, sport en teneelzaal inricht. Speule 't Amateurtje en Oud-Leerlinge kemieke stukke, ok biljórte, dòònse, fergadere en nasitte op de krukke. Fondaag, doêne wee, hier ok wot foor de mèènse, met ‘n volle zaal, hèèwwe wee, niks meer te wèènse. Kiek ik in 't rondte, siên, dot iederiên ‘t prachtig fiend, ferbaas mee over olles, en sèèg, zó blied os ‘n kiend. Ol wor ‘k nag zó stokstiêf, griês en oud, wil De Wéél niet misse, foor gien goud.
Gerard Kuip Nzn. (van uitvoering 2017)