Samen parels uit de modder vissen
Vier jaar geleden werd bij Johan van Wering (74) alzheimer vastgesteld. Zijn dochter Esmir (47), deels woonachtig op Texel, is schrijfster en journalist van beroep en één dag per week mantelzorger voor haar vader, die in Blaricum woont. Over haar vader-dochterdagen, met zijn langzaam voortschrijdende geheugenverlies, schreef ze een boek, getiteld ‘Mijn vader, alzheimer en ik’. Op maandag 28 maart komt het uit; drie dagen later, op donderdag 31 maart is ze ermee op televisie, in het programma ‘Tijd voor MAX’.
Esmir werkt op doordeweekse dagen vanuit Amsterdam. In de weekeinden is ze op Texel met haar partner Duurt Holman, die al zestien jaar in De Cocksdorp woont. Ze schrijft voor verschillende bladen, is columnist voor Vriendin Magazine en was ook columnist en freelancejournalist voor Texel dit Weekend. ‘Mijn vader, alzheimer en ik’ is haar vierde boek. Hiervoor schreef ze twee romans en een boek met korte verhalen over haar eerste ervaringen als ‘stadsmeisje op Texel’.
Verwerking
“Voor mijn verwerking schrijf ik altijd dingen op, als ik ze moeilijk vind of juist heel leuk. Zo ben ik ook gaan schrijven over mijn mantelzorgdagen. Ik postte ze op Instagram en Facebook zonder bijbedoeling, maar er werd al gauw door veel mensen op gereageerd. Dat mensen van tien regeltjes tekst ontroerd kunnen raken, daardoor werd ik erg verrast. Mijn uitgever volgt mij ook en zag het allemaal gebeuren. ‘Ga er vooral mee door’, zei ze, ‘want hier zit een boek in’. Zo werd het een opdracht. Ik heb het wel besproken met Esther, mijn vaders echtgenote, mijn tweede moeder. Het gaat tenslotte ook over haar leven met mijn vader. Ze was er direct enthousiast over. Ze leest ook alles wat ik schrijf voordat ik het publiceer. Niet alleen mijn posts op social media, maar ook de columns die ik erover schrijf in het weekblad Vriendin. Die gaan over wat dit met mij doet; in het boek staan observaties van wat het doet met mijn vader. Ik heb hem zelf ook gevraagd of hij het goed vond, maar bij hem beklijfde het niet echt meer.”
Grote overstap
Toen bij haar vader alzheimer werd vastgesteld, was het vermoedelijk al een jaar of drie aan de gang, denkt Esmir. “Dan ga je terugdenken aan de eerste dingen die hij begon te vergeten. Als het begint, weet je het nog niet. Het is gewoon vette pech dat hij het heeft gekregen, maar persoonlijk denk ik dat het minder snel was gegaan, als mijn vader niet met vervroegd pensioen was gegaan, waardoor hij van de ene op de andere dag niet meer actief was. Hij heeft altijd een druk leven geleid als gynaecoloog en ineens was er niets meer, behalve de krant lezen en de hond uitlaten, bij wijze van spreken. Hij was nog begin-zestig en het brein is toch een soort gebruiksvoorwerp, dat je moet onderhouden. Dan is van fulltime werken naar bijna niets toch een grote overstap. Maar wie weet was de alzheimer juist wel de reden waarom hij eerder is gestopt met werken.”
Familieband
Het merkwaardige aan deze geschiedenis is, dat Esmir en haar vader niet echt een innige band met elkaar hadden, toen hij nog werkte. “Mijn ouders zijn gescheiden toen ik veertien was en mijn vader was altijd aan het werk. We zagen elkaar maar weinig en het contact was voornamelijk beleefd, zal ik maar zeggen. Eigenlijk heb ik hem pas door deze ziekte beter leren kennen. Na de diagnose zegde Esther haar werk op om fulltime voor mijn vader te kunnen zorgen, wat ik geweldig vind. Maar op een dag belde ze me op met de vraag of ik een dag in de week van haar wilde overnemen, om haar te ontlasten. Ik vroeg me af hoe ik dat moest gaan doen en besefte dat ik mijn vader eigenlijk helemaal niet zo goed kende. Ik besloot alle kansen die er nog zijn, te pakken. Langs deze glijdende schaal pak ik elke strohalm die we krijgen. Op die manier wordt iets eenvoudigs als een kopje koffie dat je samen drinkt, een pareltje. Iets simpels als een liefdevolle blik of een moment van helderheid, waarop hij ineens iets grappigs zegt, wordt ineens van heel grote betekenis. Hij kan bijvoorbeeld zes keer op een middag vragen of de muziek niet te hard staat. Daar kun je van alles van vinden, maar voor mij spreekt daar heel veel liefde uit.”
Vervolg
Als ze bij haar vader komt, drinken ze eerst samen koffie en nemen ze de krant door, voor zover dat gaat. Ze doen een Oudhollands spelletje, bekijken fotoboeken – wat nog wel eens een verhaal wil losmaken – of maken een wandeling door het dorp. Dat wordt wel steeds moeilijker. “Alzheimer gaat vaak gepaard met Parkinson en daarvan heeft mijn vader ook verschijnselen. Als we wandelen gebruikt hij stokken, zoals nordic walkers dat doen. Dat geeft hem wat stabiliteit”, weet Esmir. Er komt nog een vakantie naar het eiland Sint-Maarten, waar hij veel is geweest. En ja, op een dag zal de vader van Esmir er niet meer zijn. “Dat wordt deel 2. Er komt een moment waarop hij mij niet meer herkent. Soms is dat al zo, maar even later weet hij het weer wel. Dat vind ik het moeilijke hieraan; dat ik hem zal moeten loslaten, terwijl ik hem eigenlijk net heb leren kennen. Het heeft me doen beseffen dat veel dingen in het leven, die we maar gewoon vinden, niet vanzelfsprekend zijn. Het worden parels die je samen uit de modder gaat vissen. Alzheimer is een afschuwelijke ziekte; een mensonterende worsteling.”
Eigenlijk heb ik hem pas door deze ziekte beter leren kennen
Wat verwacht Esmir van het boek? “Als ik zie wat voor reacties ik krijg op mijn posts op social media, wat ze allemaal oproepen, denk ik dat het zomaar eens heel goed zou kunnen gaan. Maar dat durf ik bijna niet te zeggen. In elk geval hoop ik dat de mensen die dit lezen, in hun leven de pareltjes zien die ik heb beleefd.”
Esmir houdt nog een signeersessie op Texel en zal dat ook doen tijdens de Kunstroute van Texel Cultuureiland. De uitzending van ‘Tijd voor MAX’ begint op donderdag 31 maart om 17.10 uur op NPO1. Met ingang van 28 maart is het boek al verkrijgbaar.
Mijn vader, alzheimer en ik – Esmir van Wering | Uitgeverij Meander | € 16,99
Tekst en foto: Henk Cornelissen
