De kant langs
Jatwerk
Beter goed gejat dan slecht bedacht, luidt een oude wijsheid. Er wordt inderdaad flink wat afgejat. Kijk maar naar de tv. “De Rijdende Rechter” (mr. Reed) komt ter plekke bij burenruzies. Met als equivalent “Mr. Frank Visser rijdt visite”. In “Ik Vertrek” volgt de camera mensen die emigreren. Zoals ook in “Het Roer om”. “De Slimste Mens” test onze intelligentie. Net als, in iets andere vorm: “Per Seconde Wijzer”, “Met het Mes op Tafel” en “Twee voor Twaalf”.
Ook in de popmuziek wordt wat afgejat. Zelfs de grootste bands. Led Zeppelin maakte zich schuldig aan plagiaat, Madonna werd ervan beticht, net als Rod Stewart, The Rolling Stones. Zoals Jimi Hendrix en andere pophelden ook nummers van anderen “adopteerden” en er hun eigen draai aan gaven.
Media kopiëren formats van elkaar, tijdschriften en kranten nemen rubrieken en nieuws van elkaar over en zijn meer op elkaar gaan lijken. Fabrikanten zijn zeer bedreven in het kopiëren van succesvolle producten: levensmiddelen, technische apparatuur en allerlei andere spullen worden nagemaakt. Om patenten te omzeilen worden details veranderd. Zelfs het coronavirus weet op slinkse wijze door de mazen te glippen, door steeds in een andere hoedanigheid op te duiken: Alpha, Delta, Omikron en…
Ook op Texel zijn er de nodige “lookalikes”. Schapenwollen dekbedden van verschillende merken en bij de vele “Texelse” likeurtjes die in omloop zijn ben ik de tel lang al kwijtgeraakt. Grote frustratie van de schapenhouders is dat hun Texels lamsvlees ook uit Nieuw Zeeland of van andere continenten opduikt en als “Texels lamsvlees” wordt geserveerd. Plagiaatplegers schamen zich nergens voor. Zo is men in het IJsselmeer met de naam van ons werelderfgoed aan de haal gegaan: Marker Wadden. Schaamteloos!
Jutten, jatten, kopiëren, adopteren, na apen, het komt allemaal op hetzelfde neer. Meeliften op andermans succes. Het is de makkelijkste, goedkoopste en snelste weg naar een gevulde kassa. Als je in de supermarkt even niet oplet heb zo’n nagemaakt product in je karretje, de vrijwel identieke verpakking zet je zomaar op het verkeerde been.
Het hoeft niet zo te gaan. Daar zijn ook op Texel voorbeelden van. Meest bekende is wel de TESO, een bootdienst opgericht en eigendom van de Texelaars zelf. Nog altijd onze trots en levensader. Op Terschelling hebben ze geprobeerd het kunstje na te doen: de Eigen Veerdienst Terschelling. EVT werd een fiasco. Uniek zijn ook Ouwe Sunderklaas en de Wampex. Nadien opgevolgd door de Waanzin. Zou die nog een variant krijgen? Uniek was ook Dries.
Dries is er niet meer, maar laten we als Texel wél uniek blijven. Er wordt hier wel eens jaloers naar Oeral op Terschelling gekeken. Daarom hoeven wij dat nog niet na te apen. Wij hebben Broadway. En veel andere leuke dingen, “Texels eigen”.
Maar pas op, ook hier ligt de middelmaat op de loer. Zoals in het toerisme, door opkoop van/door vakantieparken, die er hun etiket op plakken. Ook de politiek speelt leentjebuur. We stevenen af op de raadsverkiezingen. Ik las dat de helft van de Texelaars nog niet weet welke partij te kiezen. Begrijpelijk. Wat zijn nou de verschillen? Allemaal vinden ze dat de grenzen van het toerisme zijn bereikt, dat Texel duurzamer moet en dat er meer betaalbare huizen moeten komen. Logisch, maar hoe? Binnenkort komen de verkiezingsprogramma’s. Hangen die van jatten, jutten en adopteren aan elkaar of zijn ze creatief en uitdagend. Wie durft heldere, haalbare, meetbare en toekomstbestendige doelen te stellen? Die partij krijgt mijn stem.
Gerard