Beleggen en verantwoordelijkheid
Grond is een veilige belegging, met een relatief laag risico, met nagenoeg geen onderhouds- en beheerskosten, met een bescheiden maar stabiel rendement. Redenen waarom het vermogen van Stichting Samen één Texel voor een deel in grond is belegd.
Grond, destijds verkregen uit nalatenschappen, behoort van oudsher tot het bezit van Samen één Texel, opgericht in de jaren zeventig met de vermogens van de Bakker Keijserstichting en het Algemeen Weeshuis Texel. Daarnaast bestaat het kapitaal (sinds kort) uit een stukje recreatief onroerend goed, effecten portefeuilles, leningen en liquide middelen. Met het rendement worden maatschappelijke zorg en welzijn initiatieven op het eiland gesteund. Doel is jaarlijks tussen de €200.000,- en €300.000,- te besteden. “We kijken naar het rendement, maar nemen als belegger ook onze verantwoordelijkheid”, vertelt Arjen Boerhorst, tot voor kort voorzitter van Samen één en per 1 januari opgevolgd door Steven Bakker.
Boerhorst: “Een jaar of vijf geleden zijn we gaan nadenken hoe we ons vermogen meer kunnen spreiden. Van oudsher heeft de stichting zo’n 70 hectare land op basis van reguliere pacht. Daarbij is de pachtduur nagenoeg "eeuwig" en staat de jaarlijks pachtopbrengst niet in verhouding tot de werkelijke waarde. In onze effectenportefeuilles hebben we te maken met fluctuerend risico en resultaten. We zijn gaan kijken naar een stabiele pijler: grond.”
Boerhorst: “Bij geliberaliseerde en erfpacht kun je zelf afspraken maken over de prijs en termijn. Dat is voor een vermogensfonds zoals Samen één Texel aantrekkelijk. Bij erfpacht betaalt de pachter niet de laagste pacht (reguliere pacht circa €550,-/jaar, geliberaliseerde pacht circa €900,-/jaar en erfpacht circa €1100,-/jaar), maar heeft wel voor 26-30 jaar zekerheid. Met de erfpacht koopt hij ook een zakelijk recht. Als hij tussentijds stopt kan hij dat verkopen. Na afloop van de pachttermijn kan de pachter het land kopen, tegen de geïndexeerde prijs. Belangrijk voordeel is dat de boer de grond niet voor 100 procent hoeft te financieren. Met de financieringsruimte kan hij verder bouwen aan zijn bedrijf. Vaak is zo’n bedrijf een mix van eigendom en pacht."
Bakker: "Als stichting willen we een goed rendement, zodat we jaarlijks geld kunnen bijdragen aan zorg en welzijn op het eiland. Maar we willen ook dat de boer kan boeren en een goede boterham kan verdienen. Als stichting zijn onze voorwaarden iets gunstiger dan die van commerciële partijen. Als zich een mogelijkheid voordoet, bijvoorbeeld bij een kavelruil, dan kijken we voor wie het aantrekkelijk is. “Wie kunnen we een kontje geven.”
Boerhorst noemt een voorbeeld: “Er komt ergens een stuk grond te koop. Een boer wil uitbreiden en vraagt of de stichting wil helpen. Rechtstreeks of via een makelaar. Het kan ook zijn dat een boer land heeft en in zijn bedrijf wil investeren. En vraagt of we land dat hij in eigendom heeft willen kopen, waarbij de boer het via erfpacht terug pacht." Waarbij Bakker de kleinschaligheid wil benadrukken dat de stichting niet de financier kan zijn van de Texelse boeren. "We kijken nadrukkelijk naar het belang voor de stichting en de gewenste diversificatie .”
Bakker toont een recente kavelruil met een groot aantal deelnemers. “Wij staan precies in het midden. Door snel te schakelen en een perceel grond aan te kopen, waren wij de partij die de boel met elkaar kon verbinden. Als we kunnen helpen, doen we dat.” Zo participeerde Samen één Texel in meerder kavelruilen en is de grondportefeuille van 70 hectare uitgebreid met 20 hectare, verdeeld in erf- en geliberaliseerde pacht.
Rendement is niet het enige doel
Rendement is belangrijk, maar niet het enige doel: Boerhorst: “We zijn wel belegger, maar gaan niet voor de hoogste winst. Dat is in overeenstemming met de ANBI-status. Dus niet alleen verpachten voor akkerbouw, wat het meest opbrengt. We kijken ook naar de agrarische structuur en een goede verdeling tussen akkerbouw, veehouderij en grasland in onze grondportefeuille. Dus ook een stukje schapenhouderij, al brengt dat voor ons minder op. We kijken naar het perspectief van het bedrijf en gunnen meerdere bedrijven uitbreiding van hun areaal. Zie het als een stukje sociaal ondernemerschap.”
De betrokkenheid van de stichting bij de agrarische sector blijkt ook uit de voorwaarden in de statuten dat tenminste één bestuurslid een agrarische achtergrond moet hebben.
Bakker: "Wij zijn een Texels gemeenschapsfonds dat ook investeert in grond als onderdeel van gedegen vermogensbeheer. We zijn niet de enige op Texel, denk bijvoorbeeld aan de kerken. We kunnen van elkaar leren. Ik zou het leuk vinden wanneer we als Texelse fondsen daar eens met elkaar over van gedachten kunnen wisselen. Grond in Texels eigendom behouden vanuit een landschapsperspectief vinden wij heel belangrijk.”
Gerard Timmerman