Terugblik raad: coalitie sneuvelt voortijdig
De Texelse Courant blikt de komende weken in aanloop naar de raadsverkiezingen van 16 maart terug op de afgelopen vier jaar gemeenteraad. Deel 1: de verkiezingen en de coalities.
Het zijn Texels Belang (vier zetels), VVD (drie zetels) en GroenLinks (twee zetels) die de na de raadsverkiezingen van 21 maart 2018 de nieuwe coalitie in de gemeente vormen en de wethouders leveren. Het is voor het eerst op Texel dat deze drie partijen gezamenlijk in de coalitie zitten, maar het doet volgens TB (winnaar van de verkiezingen van 2018) het meeste recht aan de verkiezingsuitslag.
De drie partijen gaan van start met het coalitieprogramma 'Balans Brengen' wat al snel kritiek oproept omdat diverse punten open zijn gelaten. Het heet op dat moment een akkoord op hoofdlijnen te zijn. De coalitiepartijen zullen het niet altijd met elkaar eens zijn en er zal soms hulp van de oppositie nodig zijn om een collegevoorstel aan een meerderheid te helpen. Hoe dat uitpakt, blijkt al meteen in mei 2018 tijdens besluitvorming over beoogde samenwerking van de gemeente met de wielerunie. VVD en GroenLinks zijn voor, Texels Belang is tegen en het plan sneuvelt. Op dat moment is aan teleurgestelde gezichten in de raad te zien dat een beetje meer onderlinge steun wel op prijs zou zijn gesteld.
Het voorval is achteraf bekeken een voorbode dat TB, VVD en GL elkaar vaker niet weten te vinden. De onderlinge verhoudingen staan soms op scherp, zeker als raadslid Elias Marseille begin 2019 fractievoorzitter van GroenLinks wordt. Hij gaat graag de confrontatie aan met fractievoorzitters William Witte (TB) en Jur Schuiringa (VVD) en dat leidt soms tot botsingen. In het najaar van 2020 gaat het - na meerdere irritaties - mis binnen de coalitie als het thema energie op de agenda staat. TB en VVD willen niet zoeken naar plekken voor windmolens op het eiland en ze willen niet meewerken aan een zonneweide nabij De Pelikaan, twee belangrijke zaken voor GroenLinks Marseille spreekt tijdens de commissievergadering van 2 september 2020 van 'onbetrouwbare partners' waarmee de val wordt ingeluid. Op woensdagavond 16 september 2020 lijkt de coalitie aanvankelijk nog overeind te blijven als TB en VVD instemmen met een plan van GroenLinks om een meningspeiling naar windmolens te houden. Diezelfde avond valt alsnog het doek als TB en VVD bij hun standpunt blijven niet mee te werken aan een zonneweide. De partij breekt met Texels Belang en VVD.
De plek in de coalitie wordt ingenomen door de PvdA en dat leidt tot een toevoeging (addendum) aan het coalitieprogramma van 2018 om de ijsbaan in Den Burg groen te houden. De breuk in de coalitie leidt woensdag 21 oktober 2020 tot het vertrek van GL-wethouder Jaap Vlaming die begin 2019 de al snel vertrokken wethouder Sander van Knippenberg vervangt. Remko van de Belt wordt een week later wethouder namens de PvdA. GroenLinks dacht dat Vlaming na de breuk kon blijven als wethouder, maar dat was niet het geval. In de raad van 16 juni 2021 gaat met steun van VVD, TB, Texel 2010, CDA en Fractie Koot de meningspeiling over windmolens van tafel.
Het is even rustig binnen de nieuwe coalitie, totdat Texels Belang op 16 december 2021 haar eigen wethouder Edo Kooiman laat vallen. De wijze waarop dat gebeurt valt die avond slecht bij VVD en PvdA, waardoor ook de nieuwe coalitie de rit niet geheel rimpelloos tot de komende verkiezingen lijkt te voltooien.