Tessels, Taal over zee
Vijf jaar werkte dialectkenner Marcel Plaatseman aan zijn boek “Tessels. Taal over zee”. Het resultaat is een lijvig boek waarin hij tot in detail de grammatica van het Tessels beschrijft, de geschiedenis en veel verbanden over land en over zee.
In "Tessels. Taal over zee" veel taalkunde en geschiedenis. Waar komen de Texelse familienamen vandaan? Wat betekenen straat- en veldnamen? Wat is er nog bewaard uit de tijd dat er op Texel Fries gesproken werd? Waar begint de mythe en eindigt de geschiedenis? "Kwesties die aan de orde komen omdat de hele eilandgeschiedenis in het eilanddialect besloten zit", vertelt Marcel. In Tessels dialect zegt hij dit over zijn boek:
Fòn ’t foorjaar skreef ik al dòt mien boek of wòs. ’n Berreg mèènse hèèwwe d’r ok òl in leze en d’r is d’r iên, weer of ik fòn weet dòt ’ie ’t boek uutleze het. Sellevers hèèw ik ’t ok uut, maar dòt is dus omdòt ik ’t skreve hèèw, dòt telt niet hillegaar fien ik.
Iên ding wòs d’r nag niet: ’t echte boek, om in je hònde te houwe, om deur te blare, om mee oppe tafel te slaan. D’r wòs enkeld nag ’n „e-boek” en dòt leest niet òl te best, dòt die iêne die ’t uutkrege het, deer hèèw ik puur respekt foor.
Oppe leste dag fòn november is ’t echte boek, drukt en stevig, op Tessel ònkomme. Dòt hieuw nagol wòt, de drukker hòd me hillegaar niet wete late dòt se ’t levere sowe. Of „drukker”, dòt is ok weer só wòt, wòt is ’n drukker op sien Tessels? Òs d’r ’n berreg mèènse beemekaar benne (wòt mit korona niet mag maar deer gaat ’t nou niet om), dòn hiêt dòt op sien Tessels „drok”. ’t Wòs drok oppe bóót, ’t wòs drok òn De Burreg, ik hèèw ’t puur drok hòd – dòt kenne we wel. Maar bee ’n boek is dòt is wòt aars denk ik, deer seit giên mèèns „drokke” teuge. Dòt, ’t boek kwam fòn de „drukker”.
Die drukker dus, deer hòd ik de ofspraak mee, dòt ’ie me effies skriêve sow òs dòt boek op kommende wèèg wòs. Dòn kon ik mooi fòn de Overkònt of na Tessel toe om te sjouwe, wònt 500 fòn die boeke, 800 pagina’s òlle kere, dòt kon je ’n aar niet òndoên fònsellef. „Mit Ouwe Sunderklaas moet ’t ’r weze,” hòd ik fòn ’t foorjaar seid, en deer rooide die drukker ’t ok op. En doe kreeg ik iniêne mit 1 desember ’n meel: hoe of ik de levering fòn guster fonde hòd?
Levering fòn guster? Wòt levering? Ik wist fòn niks! Dòt ik hèèw ferskeft na Tessel beld. Nou en d’r wòs leverd dus, op 30 november. De pellets pòste niet deur de deur op Avanti, weer ik òltóós sit, de vrachtwage is doe mit de pellets na Ouweskil rede en deer konne se wel staan, dróóg ok, hóógwater of niet. En ik hòd niks deur hòd. Deerna sòt ik d’r wel dóód mee òn dòtte se d’r hiêr op Tessel só mee in de weer wòzze, en ik tuus in Òllekmaar. Kiek me d’r is ’t heertje weze, giên póót hòd ik uutstoke.
Na Sunderklaas kom ik dòn maar na Tessel toe en sel ik mien taalboek rondbrenge òn òlle leu, die d'r iên besteld hèèwwe. Giên Ouwe Sunderklaas dut jaar, maar dus wel 'n boek fol mit ferhale op sien Tessels, weer of in staat hoe of Tesselaars prate en hoe of onze foorouwers praat hèèwwe. Ik kreg 't 'r nag drok mee. Benuwd, wie of de vòllegende Tesselaar is die ’t hillegaar uutleest. Te koop in de boekhandels (+ gratis e-boek) voor €50,- (e-boek los: €10,50). www.marcelplaatsmanteksten.nl/boekwinkel, bel 06-28065754 of zaterdag a.s. ("twie is Tessels") tussen 14:00 en 16:00 uur te koop op Avanti, Stuifweg 22.