De Emmalaan waar fietsers en auto's sinds begin 2021 op hetzelfde stukje weg rijden
De Emmalaan waar fietsers en auto's sinds begin 2021 op hetzelfde stukje weg rijden Foto: Jeroen van Hattum

Emmalaan politiek beladen thema

De Emmalaan in Den Burg was afgelopen jaar één van de meest besproken onderwerpen op Texel. Sinds vorige week ziet het ernaar uit dat er nu alsnog gescheiden fietspaden langs de weg komen. Een reconstructie van het proces dat leidde tot de huidige situatie.

Het is voor veel Texelaars onbegrijpelijk: hoe kun je op een doorgaande weg langs twee scholen (de OSG en straks ook het Onderwijscentrum) fietsers en gemotoriseerd verkeer samen de rijbaan laten delen? Het antwoord op die vraag begint - achteraf bekeken - min of meer in 2017 als van alle onrust rond de Emmalaan nog geen enkele sprake is. De herinrichting ligt dat jaar besloten in het nieuwe bestemmingsplan voor Den Burg Zuid dat de gemeenteraad In de raadsvergadering van 19 december 2017 vaststelt. Dan gaat het om de herinrichting van de hele Emmalaan vanaf de rotonde met de Pontweg tot aan de kruising met de Haffelderweg. Voor het gedeelte langs de OSG en het beoogde Onderwijscentrum is het van belang dat het regime van 50 km per uur verdwijnt en dat er een maximum snelheid van 30 km per uur komt.

Rapport

In het bestemmingsplan Den Burg-Zuid (circa 500 pagina's) zit een rapport van adviesbureau Goudappel Coffeng met daarin een tekening waarop - zeker met de kennis achteraf - te zien is dat de Emmalaan bij de scholen een 30 km-zone moet gaan worden en dat fietsers en auto's dan de weg zullen gaan delen. Op de tekening is ook al sprake van een verhoogde middengeleider die moet voorkomen dat fietsers schuin de weg kunnen oversteken. Op dat moment is de Emmalaan echter nog één van de vele onderdelen in het grotere geheel van het bestemmingsplan en moeten er door de raad veel beslissingen worden genomen. De Emmalaan ontgaat in het grote geheel echter niet aan het zicht; de raad geeft tijdens de raadsvergadering van 19 december 2017 al expliciet aan zich nog niet definitief op de voorgestelde infrastructurele inrichting van het Emmalaangebied te willen vastleggen. De raad wil eerst extra onderzoek naar de Emmalaan al ligt de focus dan nog op een ander onderwerp: er moet bekeken worden of er aan de dan nog toekomstige rotonde op de kruising Elemert/Emmalaan/Beatrixlaan een vijfde poot naar de nieuwe sporthal kan komen.


In de raadsvergadering van 14 maart 2018 stelt de raad een budget van €2,7 miljoen beschikbaar voor de herinrichting van de openbare ruimte in het plangebied Den Burg Zuid en daarmee ook de Emmalaan.  Ongeveer één miljoen daarvan is voor de Emmalaan. Op dat moment gaat de aandacht vooral uit naar de ijsbaan en het Onderwijscentrum. Op een visiekaart bij de stukken van die vergadering is opnieuw te zien dat auto's en fietsers de rijbaan ter hoogte van de OSG en het Onderwijscentrum zullen gaan delen. Woensdag 19 september 2018 is de Emmalaan opnieuw aan de orde als de raad instemt met de toevoeging van vier ton subsidie van de provincie aan de €2,7 miljoen. VVD-raadslid Jur Schuiringa herinnert het college er die avond expliciet aan dat de raad invloed op het definitief ontwerp van de Emmalaan is toegezegd. Het bespreken daarvan moet dan nog gebeuren.

Hommeles 

Op 17 april 2019 is het hommeles tussen raad en college. Aannemer De Vries en Van de Wiel staat op dat moment klaar om te beginnen met de herinrichting van de Emmalaan. Het ontwerp daarvoor ligt op tafel. PvdA en VVD zijn het hier absoluut niet mee eens, omdat zij nog niets hebben kunnen zeggen over het definitieve ontwerp. Volgens beide partijen moeten de aangekondigde werkzaamheden worden gestopt en moet de raad eerst over het ontwerp van de Emmalaan kunnen praten. Raadsleden Dries Veltkamp (PvdA) en Jur Schuiringa (VVD) komen die avond daarvoor met een motie, maar die wordt uiteindelijk niet ingediend. Wethouder Edo Kooiman (verkeer) geeft die avond aan dat hij het ontwerp van de Emmalaan naar de raadsleden had kunnen sturen als hij "eerder begrepen had dat zij ook over het ontwerp wilden besluiten". De wethouder is in de veronderstelling dat dat een taak van het college is. De burgemeester en de gemeentesecretaris laten de raad via een brief weten dat het aannemen van de motie ook niet zonder consequenties zal zijn: het kan een schadeclaim van de aannemer opleveren en het risico bestaat dat de vier ton subsidie van de provincie wegvalt.

Quick scan

In de raadsvergadering van 14 mei 2019 komt het tot een aanvullend onderzoek naar de Emmalaan (quick scan) waar de PvdA en VVD op blijven aandringen. De raad gaat die avond akkoord met een amendement van VVD, PvdA en TB om een extern bureau - dat niet eerder betrokken is geweest bij vroegere of lopende infrastructurele projecten van de gemeente - de quick scan te laten uitvoeren. Het aanvullend onderzoek moet antwoord geven op de vraag of er niet beter gescheiden fietspaden kunnen komen op de Emmalaan in plaats van fietssuggestiestroken waarbij auto's en fietsers de rijbaan gaan delen. Andere vraag is of de toegangen van de scholen wel op de Emmalaan moeten uitkomen. PvdA en VVD willen weten of die niet beter aan de achterzijde van de school - waar het pad tussen het parkeerterrein van het gemeentehuis en TXL sporthal loopt - kunnen uitkomen. De geplande werkzaamheden aan de Emmalaan worden opgeschort. Gymvereniging Texel doet rond die tijd een oproep aan de raad om te voorkomen dat fietsers als verkeersremmers worden ingezet op het gedeelte waar 30 km per uur gaat gelden. De stuurgroep die de komst van het Onderwijscentrum voorbereidt, doet tegelijkertijd een oproep aan de raad om de 30 km niet los te laten. Volgens de stuurgroep is het te doen dat gemotoriseerd verkeer en fietsers in een 30 km zone de weg delen. “Tot 5000 motorvoertuigen per etmaal is het mogelijk dat fietsers en gemotoriseerd verkeer op een verkeersveilige wijze van dezelfde rijbaan gebruik kunnen maken.” Volgens tellingen rijden er 3500 tot 4000 motorvoertuigen per etmaal over de Emmalaan.

Oproep aan raad om fietsers niet in te zetten als verkeersremmers op nieuwe Emmalaan


Eind 2019 adviseert adviesbureau Antea - na het uitvoeren van de quick scan - de Texelse politiek, bij het ontwerp te blijven dat al voor de Emmalaan was opgesteld. Antea adviseert  wel om tenminste 22 beoogde parkeerplaatsen langs hetzelfde stuk Emmalaan te laten vervallen en om het gebied in zowel oostelijke als westelijke richting een stukje uit te breiden, zodat de inrit van het Onderwijscentrum ook binnen de 30 km zone valt. Het college neemt de adviezen over en tijdens de raadsvergadering van 18 december 2019 stemt een meerderheid van de raad in met de herinrichting van de Emmalaan inclusief de gedeelde rijbaan. Het woord 'fietsstraat' is tot dan toe niet gevallen in de stukken. Dries Veltkamp en Jur Schuiringa blijven het oneens met de gang van zaken. Veltkamp verklaart tegen te stemmen vanwege de verkeersremmende werking van fietsers op de Emmalaan. Samen met Schuiringa en Annie Hin (Texel 2010) stemt hij tegen het collegevoorstel. De rest van de raad is voor; het hele proces heeft inmiddels lang genoeg geduurd. Met de aanpassingen  op advies van Antea zijn extra kosten gemoeid: €280.000,-.

Klachten

Donderdag 21 januari 2021 worden - na de herinrichting - de gedeelde rijbanen op de Emmalaan in gebruik genomen. Al vrij snel regent het klachten over de situatie en krijgen veel Texelaars het gevoel dat de weg onveiliger is geworden. Knelpunt is dat er geen sprake is van een fietsstraat, waardoor automobilisten fietsers mogen inhalen. Het leidt volgens meerdere Texelaars tot diverse 'bijna-ongelukken'. Een algemene zorg is hoe het moet met de weg zodra het Onderwijscentrum in gebruik wordt genomen. Het college laat belijning aanbrengen om de rijbanen minder breed te laten lijken, maar het gemopper over de Emmalaan houdt aan.  Verkeersbureau Antea doet op verzoek van de gemeente onderzoek naar de heringerichte Emmalaan en presenteert eind oktober de bevindingen. Volgens Antea is de Emmalaan niet gevaarlijker geworden (functie en gebruik van de weg zijn ook in orde), maar 77 procent van de fietsers op de Emmalaan maakt zich volgens onderzoek zorgen over de veiligheid. Van de automobilisten blijkt 96 procent zich te houden aan een advies om fietsers niet in te halen. Antea merkt ook op dat het verstandig zou zijn om de achteruitgang van de OSG op de Emmalaan af te sluiten. Dat ligt in lijn met wat de PvdA en de VVD al eens eerder opperden.


Het college komt vervolgens met een voorstel om de gedeelde rijbaan alsnog duidelijk als fietsstraat in te richten, zodat de fietser voorrang heeft. In de ogen van alle politieke partijen is het niet voldoende. Zij presenteerden afgelopen donderdag, op basis van het thema verkeersveiligheid, een nieuw voorstel om alsnog afzonderlijke fietspaden aan te leggen. Iets dat vermoedelijk een paar ton gaat kosten. Het voorstel staat voor vanavond (dinsdag) op de agenda van de politieke partijen om met het college te bespreken.


Jeroen van Hattum

Er werden al snel extra borden bij de Emmalaan geplaatst.