Puber(t)aal
Vaardigheden
combineren
“Mevrouw, mag ik de stickers?”, is een veelgehoorde vraag tijdens de eerste les na het weekend. In de derde klassen tenminste. Op het prikbord hangen vijf posters, voor al mijn klassen één. Iedere poster bevat vijftig vakjes. Wanneer de leerlingen een boek hebben gelezen, mogen zij een sticker plakken. De klas die de poster als eerste vol heeft en gezamenlijk dus vijftig boeken heeft gelezen, krijgt een traktatie. Het is opmerkelijk om te zien hoe groot het verschil is tussen klas drie en de hogere klassen. In de bovenbouw lijkt de motivatie om te lezen af te nemen. Wellicht vanwege de andere eisen die aan de boeken worden gesteld (geen vertaald werk meer en alleen volwassenenliteratuur). Wellicht omdat andere dingen gewoonweg interessanter zijn. De derde klassen gaan echter als een trein. Wel moet ik hier bekennen dat een kleine groep van de klas voor de meeste stickers zorgt. Dit zijn de echte lezers, die thuis ook voor hun eigen plezier lezen.
Deze week schrijven havo en vwo 3 een recensie over een leesboek. Ze leren dat een recensie een vaste opbouw heeft en dat er verschillende soorten argumenten zijn. Het combineren van verschillende vaardigheden is erg waardevol. Ze lezen eerst een boek. Als het goed is zorgt dit voor het vergroten van de woordenschat, het verbeteren van tekstbegrip, het prikkelen van de fantasie en hopelijk ook nog voor leesplezier.
Daarna schrijven de leerlingen een recensie, met daarin algemene informatie over het boek, gevolgd door een korte samenvatting, een oordeel op basis van drie soorten argumenten (realistisch, emotief en moreel) en tot slot een eindoordeel. Tijdens de les wordt de eerste versie van de tekst gelezen door een klasgenoot en van feedback voorzien. Dan volgt het herschrijven. Uit verschillende onderzoeken blijkt namelijk hoe leerzaam het geven en ontvangen van feedback op schrijfproducten en het uiteindelijk herschrijven van de tekst is.
De definitieve versie van de recensie wordt omgevormd tot een poster. Leerlingen denken na over de lay-out: welke elementen vergroot je uit en waarom? Hoe verdeel je de verschillende onderdelen over de ruimte? En vervolgens wordt de poster gepresenteerd voor de klas. Wanneer ik benoem dat er presentaties op de planning staan, volgt vaak gezucht en gesteun. “Waarom moeten we presenteren, mevrouw?” Spreekvaardigheid is nu eenmaal óók een belangrijk onderdeel van het vak Nederlands.
Na deze lessenserie zoeken de leerlingen een nieuw boek uit bij de mediatheek. “Ehm, mevrouw, ik kan nog geen nieuw boek lenen, want ik heb een boete openstaan.” “Dan betaal je die boete en leen je alsnog een nieuw boek.” “Maar ik moet vandaag ook nog naar de Jumbo!”
Ach, wie weet dragen frikandelbroodjes ook wel bij aan een betere leesvaardigheid.
Marlieke Daals
Docente Nederlands OSG De Hogeberg.