Van buiten vrolijk, leeg van binnen
Het zijn geen vrolijke gedichten, maar ze zijn open, confronterend, moedig en ze geven letterlijk een kijkje in haar gevoel. Kelly Stam, dochter van Rein Stam uit De Koog, heeft een dichtbundel gepubliceerd waarin ze beschrijft wat borderline met haar doet.
Kelly begon een paar jaar geleden met het schrijven van de gedichten nadat ze in therapie was gegaan om met borderline (een persoonlijkheidsstoornis) overweg te leren gaan. De gedichten (gebundeld in 'De Rijmende Borderliner') geven van lieverlee het beeld hoe iemand naar buiten vrolijk kan zijn, maar zich van binnen leeg en vlak kan voelen. De gedichten geven ook het beeld hoe ze moeite ondervindt aansluiting te vinden bij anderen om zich heen en om relaties goed te onderhouden. De gedichten zijn helder, goed leesbaar en maken het voelbaar dat iemand zich van binnen heel anders kan voelen dan het aan de buitenkant lijkt.
Kelly kwam een aantal jaar geleden met borderline in aanraking, nadat een stage voor haar studie Nederlands niet goed was verlopen. Ze moest voor de klas staan om les te geven en het kostte haar in de klas heel veel moeite om zich open en kwetsbaar op te stellen. “Ik trok het me ook wel heel erg aan wat anderen van me zeiden en dat vonden. Tegelijkertijd had ik maken met een eetstoornis waardoor het duidelijk werd dat er iets aan de hand was. Uit onderzoeken die ik toen heb gehad, bleek dat er veel meer onderliggende problemen waren en kwam het begrip borderline aan de orde.
Het leidde tot een intensief traject bij de GGZ om via het volgen van therapieën oplossingen te vinden voor de problemen waar ze tegenaan liep. Tegelijkertijd begon ze met het schrijven van gedichten waarin ze vastlegde hoe ze zich op het moment van het schrijven voelde. “Gek eigenlijk, want ik beschrijf gevoelens die ik zelf lang niet altijd ervaar. Het lijkt met dichten en schrijven of er wat meer afstand is en dan kan ik die gevoelens wel uiten. Het voordeel daarvan is dat ik op papier later ook kan teruglezen hoe ik me op bepaalde momenten voelde.”
Mooi als anderen herkenning vinden in deze gedichten
Het donker leidt een weg naar buiten
genadeloos en kil
en bij mijn kreet om hulp
blijft het genadeloos stil
Ze deelde een aantal gedichten met haar omgeving en kreeg het advies er meer mee te doen. Kelly zelf was één van de laatsten die daaraan dacht, maar stuurde haar gedichten op naar een uitgeverij en kreeg een paar weken later te horen dat zij graag een bundel met haar gedichten wilden uitbrengen. Ze is er blij mee dat dat gebeurd is. “Hopelijk draag ik hiermee bij aan het doorbreken van een taboe om gewoon te vertellen hoe je je voelt. Waarom kun je wel zeggen dat je bijvoorbeeld last hebt van een zere knie, maar niet dat je een last hebt van een depressie? Dat is niet altijd zichtbaar aan de buitenkant, maar het is er wel aan de binnenkant.’
Door leegte gevangen
in stilte gehuld
je zit opgesloten
met droefheid vervuld
De reacties die ze tot nu toe op 'De Rijmende Borderliner' heeft gehad, zijn goed. “Ik heb inderdaad gemerkt dat de gedichten voor anderen waardevol kunnen zijn en dat andere mensen er herkenning in kunnen vinden. Ik merk in mijn omgeving ook wat meer begrip of dat mensen aan me vragen hoe het met me gaat. En ik hoor ook wel verbaasde reacties van ‘zit het zo bij jou van binnen?’. Dan blijken mensen dat helemaal niet verwacht te hebben.” Tot nu toe zijn er zo’n honderd dichtbundels verkocht. Ze zijn verkrijgbaar via uitgeverij Boekscout dat werkt volgens ‘printing on demand’. Zodra er een bestelling wordt gedaan, wordt er een nieuw exemplaar van de bundel geprint. Eerder deelde Kelly via Instagram ook al een aantal gedichten om te zien hoe ze zouden overkomen.
Kelly, die in Heerhugowaard woont maar regelmatig bij haar vader in De Koog is, zit nog in het traject dat ze volgt bij de GGZ om met borderline om te leren gaan. In haar boek steekt ze de loftrompet voor de therapeuten die ze tot nu toe heeft gemaakt. “Zij kunnen echt een verschil maken en tot nu toe heb ik gelukkig goede therapeuten gehad. Het is wel zo dat je soms eerst figuurlijk de bodem moet hebben bereikt voordat alles weer beter gaat, maar ik hoop dat ik de weg omhoog inmiddels toch wel te pakken te hebben.”
Jeroen van Hattum