Archeologisch onderzoek op terrein Jelleboog
“Een heel spannend hoekje, dat hopelijk antwoorden zal geven op vragen over de situatie in de Middeleeuwen.” Dat zegt gemeentelijk archeoloog Michiel Bartels over het onderzoek dat Archeologie West-Friesland gaat uitvoeren op het terrein van de voormalige Jelleboog.
Het binnenste deel van Den Burg werd in de Middeleeuwen omringd door een verdedigingswerk. Die liep waar nu de Burgwal is en in het verlengde daarvan de Kantoorstraat. Bartels: “Mogelijk lagen er twee wallen, een afsplitsing tussen de binnen- en buitenburg. De vraag hoe oud het is en welke wal de oudste is. Dat weten wenu niet precies. Dat maakt deze plek dubbel interessant. Er is nog nooit een profiel door de buitenste ringwal gegraven. Het plan is om, haaks op de oude wal en de gracht, een aantal profielen te graven. Hopelijk vinden we oude materialen, zoals scherven, die we kunnen dateren.”
“Wat misschien nog interessanter kan worden, is de situatie in de tijd dat Den Burg nog niet bestond en een hoger gelegen deel op het eiland was. Wellicht lag er een nederzetting uit de tijd van de Friezen. Het kan, maar het hoeft niet. Maar stel dat die er wél heeft gelegen, dan is op elke plek waar een huis of gebouw heeft gestaan, de oude oppervlakte verdwenen. Maar als er een gracht is geweest en daar is grond op gekomen, dan zitten er onder de wal mogelijk restanten van de oude nederzetting. Dit is een hele bijzondere kans om voor het eerst te controleren of er voor de aanleg van de wal rond Den Burg een nederzetting was. We moeten ook geluk hebben.”
“De buitengracht is heel lang in gebruik gewest. Maar hoe lang? En wat hebben de bewoners gedaan? Men had vroeger maling aan wateroverlast en kieperde de rommel gewoon in de gracht. Men voer daarna met een modderschuit op huisvuil en troep er uit te halen. Waar nu de bioscoop is, was toen een haventje. De kans is groot dat, net als onder de nieuwbouw van Moerbeek, uit die gracht gebruiksvoorwerpen komen uit de tijd van na 1400.”
“De Burggracht was 12 tot 16 meter breed en een meter of anderhalf diep. Met daarachter een wal heb je breedte en diepte genoeg om aanval af te weren. Dan moesten de belagers toch drie meter omhoog. Eén van de onderzoeksvragen is: waarmee is de wal verstevigd. Dat zal geen steen zijn, maar beplanting met bramen, distels of rozen kan wel. Misschien stond er bovenop de wal wel een palissade. Als je kijkt naar andere wallen, zoals in Middelburg, Oostburg en andere plaatsen die ongeveer uit dezelfde tijd zijn, daarvan weten we dat er palissades hebben gestaan. Als je de wal wil verdedigen is zo’n borstwering heel handig om bijvoorbeeld pijlen tegen te houden.”
“De palen zelf zullen er niet meer zijn, maar de afdrukken misschien nog wel te herleiden aan de verkleuringen in de aarde. We hopen daar wat van terug te vinden onder de fundering van de Jelleboog en de stolpboerderij die een jaar of 70 à 80 geleden is gesloopt.”
Het archeologisch onderzoek begint zodra het sloopwerk is afgerond, op 27 september. Het onderzoek duurt twee weken. Schepje voor schepje graven de archeologen de diepte in, om met de modernste natuurwetenschappelijke onderzoeksmethoden meer aan de weet te komen over het verleden.
Als de resultaten zich ervoor lenen, zullen na werktijd een presentatie worden gegeven, zodat Texelaars er kennis van kunnen nemen.
Bij opgravingen in 2017 door Archeologie Westfriesland op de Groeneplaats in opdracht van de gemeente werd al een deel van de binnenste omwalling van een ringwalburg bloot gelegd en kwamen archeologische objecten tevoorschijn.