'Evenwicht gasten en bewoners'
De term is al vaak gevallen, maar sinds kort is het Toeristisch Toekomstplan concreet in boekvorm en als PDF beschikbaar. Beschreven wordt wat er tot 2030 moet gebeuren om het toerisme en het dagelijks leven op Texel met elkaar in evenwicht te laten blijven.
Aan de hand van zes pijlers die de basis vormen van het plan heeft het college in het toekomstplan een serie voornemens beschreven die de komende jaren uitgevoerd zouden moeten worden om het evenwicht te bewaren. De zes pijlers op een rij: -Stel het landschap met haar authentieke elementen centraal, -Houd elk Texels dorp uniek en leefbaar, -Creëer bewust en waardevol bezoek, -Stimuleer gastvrij en toekomstbestendig ondernemerschap, -Stuur vanuit inzicht en heldere regelgeving en -Wees duurzaam in woorden en daden.
Deze zes pijlers ontstonden in het voorjaar, nadat de gemeenteraad begin dit jaar de tanden had stukgebeten, op een serie kaders die het college in eerste instantie als basis voor het toekomstplan had willen nemen. Het toekomstplan zelf bestaat uit een visie op de toekomst (2030) en een zogeheten uitvoeringsagenda met hierin concrete stappen die genomen zouden moeten worden om tot verwezenlijking van de visie te kunnen komen. Het toekomstplan, waar sinds 2018 aan wordt gewerkt, is samengesteld op basis van diverse vormen van inbreng in de afgelopen jaren.
Pijler 1
Stel het landschap met haar authentieke elementen centraal
Elk dorp dient na te denken waar het in de toekomst wil staan en hoe het uniek blijft
Visie op 2030: De eigenheid van Texel wordt in hoge mate bepaald door de gevarieerde rijkdom aan natuur en cultuurlandschappen. De kernwaarden rust & ruimte en rijkdom aan natuur zijn een belangrijke sterkte van Texel. Een locatie plus de geest van de locatie dienen als leidend uitgangspunt voor ontwikkelingen.
In het plan wordt onder meer voorgesteld (om de visie te verwezenlijken) om vast te houden aan de huidige regeling voor 'Kamperen bij de boer' met maximaal vijftien kampeereenheden die landschappelijk goed zijn ingepast. Een werkgroep met gemeente en externe partijen zou verder met een plan moeten komen om schapenboeten langdurig te behouden. In Oudeschild zou het historisch perspectief van de haven meer benadrukt moeten worden.
Gesproken wordt ook over kleinschalige ontwikkelingen aan de Waddenkant. Als voorbeeld wordt het project 'Boeren, vissers en buitenlui' genoemd, Fort De Schans, activiteiten rondom Waalenburg en het thema water in De Cocksdorp waarvoor onder meer een uitkijkpunt op de dijk en een steiger op het wad in ontwikkeling zijn. Volgens het toekomstplan moet tot 2030 ook meer ingezet worden op duurzaam vervoer, vervanging van oude bewegwijzering en het beter zichtbaar maken van openbare toiletten. Speciale aandacht is er voor de aanstaande vernieuwing van de installaties op de veerhavens op Texel en in Den Helder in 2024 en 2025. Daarvoor is een plan in de maak om de veerhaven op ’t Horntje meer de uitstraling van een duingebied te geven, zodat gasten over een paar jaar kunnen aankomen in de duinen en dan ook daarbij meteen een ‘eilandgevoel’ krijgen.
Pijler 2
Houd elk Texels dorp uniek en leefbaar
Visie op 2030: Elk dorp dient na te denken waar het voor wenst te staan. Ieder dorp heeft een bepaald karakter en een sociale functie voor haar inwoners. De vraag is hoe elk dorp in de toekomst uniek en leefbaar blijft.
Voorgesteld wordt onder meer om bezoekers beter te spreiden over het eiland en dat kan wanneer dorpen zich meer gaan onderscheiden zoals De Cocksdorp zich bijvoorbeeld al een paar jaar specifiek als waterdorp aan het onderscheiden is. Bewoners, verenigingen, bedrijven en gemeente moeten met elkaar in gesprek zijn over de kracht van een dorp. Jeugd wordt in het plan van groot belang genoemd voor het voortbestaan van de dorpen. “De eigen beroepsbevolking kan niet alle banen invullen, dus trek ook jeugd van de overkant aan door uitbreiding in opleidingen zoals bijvoorbeeld de Texel Academy.”
Pijler 3
Creëer bewust en waardevol bezoek
Visie op 2030: Texel moet zoeken naar een type bezoeker die past bij het eiland, een bezoeker die zich ervan bewust is dat hij/zij te gast is op een eiland met een natuurlijke beleving. Er moet een natuurlijk evenwicht zijn tussen toeristen, hun gewenste gedrag en de gevolgen hiervan voor bewoners van het eiland.
Het college wil op dit gebied een verdere groei in slaapplaatsen of verplaatsing van slaapplaatsen aan banden leggen. Dat moet gebeuren door de nota verblijfsrecreatie uit 2016 in te trekken. Dan is het verplaatsen van slaapplaatsen niet meer mogelijk. Dagbezoek aan het eiland op piekmomenten moet worden ontmoedigd en duurzaam vervoer (met de fiets of de bus) moet veel meer gestimuleerd worden. In de promotie naar buiten moet volgens het plan meer nadruk worden gelegd op de diversiteit in het landschap en het unieke karakter van de dorpen om gasten aan te spreken. Het college wil geen speciale camperplaatsen realiseren, maar duidelijk aangeven bij gasten die met een camper komen dat zij bij een kampeerboer of een camping terecht kunnen. Ook bij deze pijler wordt de nadruk gelegd op een betere spreiding van gasten over het eiland.
Pijler 4
Stimuleer gastvrij en toekomstbestendig ondernemerschap
Visie op 2030: Toeristische en recreatieve ondernemers moeten plannen maken om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. De toerist van de toekomst wil geen enorme footprint achterlaten en zoekt vaker naar duurzame accommodaties of attracties. De eisen worden ook hoger: meer luxe, kleinschaliger, individueler. “Geen eenheidsworst meer. Een hoge kwaliteitsbeleving is belangrijk. De gast wil minimaal dezelfde luxe als thuis.”
Volgens het toekomstplan moet bovenstaande visie verwezenlijkt worden door kwaliteit boven kwantiteit te stellen. Gastvrijheid moet hoog in het vaandel staan en dat kan met behulp van trainingen en projecten worden geregeld. “Zorg goed voor de gast die Texel bezoekt en wees gastvrij. Probeer niet nog meer te willen verkopen (dit kan veelal ook niet door een tekort aan personeel) maar ga voor kwaliteit.”
Volgens het plan zal de consument in de toekomst ook meer om verantwoord ondernemen gaan vragen. "Waar komt een product vandaan, waar is het van gemaakt en hoe is een prijs tot stand gekomen. Beleving speelt een rol bij het winkelen. Ook het kopen van een zwembroek is een beleving en zorgt voor een blijvende herinnering." Volgens het plan is er op Texel verder nog ruimte voor hotelkamers in het hogere segment of op bijzondere locaties, maar dat moet dan wel gebeuren binnen de beschikbare capaciteit aan slaapplaatsen. Er wordt ook gesproken over het opzetten van een Toeristisch Platform waarin de toeristische sector en de wethouder toerisme aan de hand van de uitvoeringsagenda in het Toeristisch Toekomstplan acties opstellen en uitwerken.
Pijler 5
Stuur vanuit inzicht en heldere regelgeving
Visie op 2030: Regelgeving moet helder en eenduidig zijn, zodat zowel inwoners als ondernemers weten waar ze aan toe zijn. Regelgeving is nu niet altijd duidelijk, waardoor soms willekeur in het aanbieden van accommodaties ontstaat en er niet stringent gehandhaafd kan worden.
Dit is de meest interessante van de zes pijlers. Voorgesteld wordt om de huidige planologische registratie van slaapplaatsen te gaan actualiseren en om voortaan ook logies met ontbijt mee te gaan tellen in de planologische registratie van bedden. Dat is niet het werkelijk aantal bedden, maar het aantal bedden dat vast wordt aangehouden (bijvoorbeeld twee slaapplaatsen per hotelkamer, drie per tent en vijf per vakantiehuisje). Volgens het college komt die telling aardig overeen met het aantal bedden dat in werkelijkheid op Texel moet zijn. In de planologische telling blijft het net onder de 45.000 bedden, de meeste Texelaars zijn ervan overtuigd dat er in de praktijk inmiddels veel meer toeristische bedden op het eiland moeten zijn.
Het college wil extra capaciteit vrijmaken voor een tijdelijke slaapplaatscoördinator voor het actualiseren van de planologische slaapplaatsenregistratie. Het college wil ook nieuw beleid voor logies met ontbijt gaan opstellen en het huidige beleid (dat veel vragen oproept) intrekken. Aan de toeristische concentratiegedachte voor verblijfsrecreatie wordt niet getornd. Volgens het college blijkt uit alles dat er geen draagvlak is voor nieuwe ontwikkelingen of nieuwbouw op locaties die nu nog niet voor verblijfsrecreatie zijn bestemd. Bedoeling is dat verder een aantal definities tegen het licht worden gehouden voor de eenduidigheid in regelgeving (zoals de definities 'kampeermiddel' en 'reëel agrarisch bedrijf'). Er komt ook een extra toetsing van aanvragen om kampeerplaatsen naar zomerhuizen om te zetten. Leidend criterium bij dat extra toets moment moet zijn dat een omzetting "goed landschappelijk wordt ingepast."
Er wordt een paraplu-bestemmingsplan Toeristisch Toekomstplan opgesteld waarin onder meer het stoppen met het verplaatsen van slaapplaatsen en meetbare criteria voor logies met ontbijt worden opgenomen. Bedoeling is in dit plan ook de stolpenregeling aan banden te gaan leggen. Voornemen is dat het maximum aantal appartementen in een stolp wordt teruggebracht van vier naar twee en dat de regeling alleen van toepassing is als de oude stolp behouden blijft.
Pijler 6
Wees duurzaam in woorden en daden
Visie op 2030: Duurzaamheid is de trendfase voorbij en in veel gevallen al een randvoorwaarde. Ook Europese en landelijke regelgeving vereisen steeds meer op het gebied van duurzaamheid. “Dit is groene draad voor de uitvoering van het Toeristisch Toekomstplan. Die moet zichtbaar zijn bij nieuwe initiatieven op het eiland.”
Volgens het plan moet bovenstaande visie verwezenlijkt worden door het begrip ‘circulaire economie meer in het toerisme te gaan toepassen, door de hoeveelheid plastic terug te dringen en door duurzaam vervoer zoals de fiets of het openbaar vervoer verder te stimuleren. Gedacht wordt onder meer aan een elektrische 'hop on, hop off bus' en duurzame vervoermiddelen die bij het reserveren van een accommodatie geboekt kunnen worden.
Het Toeristisch Toekomstplan wordt woensdagavond 8 september vanaf 19:30 uur tijdens een commissievergadering besproken door de politieke partijen. Daar kan ook ingesproken worden.