Een historie die klink als een klok
Via Hans Oosterhof, oud-journalist, onder meer bij deze krant en al tientallen jaren herbergier op Tiengemeten, ontvingen we dit verhaal van Willem Meiners. Hij dook in de geschiedenis van de familie Vanderkloot, afkomstig uit De Cocksdorp. En stuitte op een klinkend verhaal.
Zoek op Google naar de naam Vanderkloot, en tien tegen één dat je William uit Illinois tegen het lijf loopt. Hij was Winston Churchills piloot tijdens de tweede wereldoorlog, zo eentje zonder vrees die je vroeger in de wat oudere oorlogsfilms tegenkwam. Hij werd geboren even buiten Chicago, en als je op zijn geboortedag in de stad had rondgevraagd, dan kenden de mensen zijn naam. Niet vanwege hemzelf, de baby, maar omdat het een klinkende familienaam was. Rinus Vanderkloot uit De Cocksdorp op Texel was de oprichter en eigenaar van de grootste ijzergieterij in Chicago: Vanderkloot Iron Works. Hij was Williams oudoom.
Erkend gieter
Marinus wist van wanten, hij was al een erkende gieter in Nederland en zette daar eerst samen met Meis Koning zes koters op de wereld voordat ze emigreerden. Ik weet niet of er in het torentje van de Waddenkerk in De Cocksdorp nog een klok hangt, maar in elk geval, die was nog gegoten door Vanderkloot. Hij smolt er zelf zijn stempel op.
Er wonen niet veel Vanderkloots in Amerika, nog geen 70, allemaal nazaten, en de meesten wonen in en rond Illinois. Dat lag van oudsher voor de hand. Toen Rinus en Meis overstaken, vestigden zich veel Hollanders in die buurt. Veel minder voor de hand lag een eindbestemming als California. En niet zomaar California, maar helemaal in het puntje bij de grens met Mexico, San Diego. Aan de overkant van de baai, in Coronado, openden drie van Rinus' zoons een eigen ijzergieterij.
Kabeltrams
De beroemde kabeltrams in San Francisco? In die tijd hadden andere steden die ook, waaronder San Diego en Los Angeles. Elk eindstation van een tramlijn was de plek waar de kabels werden voortbewogen, met behulp van reusachtige gietijzeren wielen. Adriaan, Piet en Rinus junior Vanderkloot bouwden de wielen en de stoommachines die ze aandreven. Ze stonden wijd en zijd bekend als klasbakken, met de grootste en beste gieterij aan de hele westkust. Bestellingen kwamen binnen van zowat alle grote kuststeden, tot en met Vancouver. Ze gaven Hollanders een goede naam.
San Diego, een grote marinehaven die wel oren had naar een kade van gietijzer, want die bouwden de jongens ook, zag met lede ogen toe dat in de jaren '90 van de 19e eeuw de economie instortte met een dreun die nauwelijks minder was dan de Grote Depressie van 30 jaar later. Ze waren graag met de jongens Vanderkloot in zee gegaan. Maar de bestellingen droogden op, ze sloten ten slotte hun gieterij, en keerden terug naar Vanderkloot Iron Works in Chicago waar vader nog steeds een paar honderd man in dienst had. Daar namen ze na zijn dood de leiding over. Maar ze lieten wel een handvol kroost achter. Vanderkloot is zodoende nog steeds een regelmatig voorkomende naam in en rond San Diego.
Texelse klok
In Coronado intussen zie je niets meer van de grote fabriek van de gebroeders. De hectare grond wordt nu ingenomen door een parkeerplaats en een sportveld. Maar aan de overkant van de baai, in het nu superwelvarende San Diego, zie je de blijken van het vertrouwen dat ze daar kregen in de Hollanders. Dwars door de stad loopt de 45 km lange Jacob Dekema Freeway. Een eerbetoon aan Amsterdammer Jaap Dekema, die na het vertrek van de Vanderkloots werd gevraagd om San Diego een modern wegennet te geven. Dat deed hij met zoveel verve dat grote stukken van zowat alle doorgaande wegen in zuid-California vandaag nog steeds zijn stempel dragen. En ook dat, meisjes en jongens, klinkt als een Texelse klok.
Willem Meiners