Herman Willemse. Links tijdens een race aan het eten en rechts met actrice Jane Mansfield.
Herman Willemse. Links tijdens een race aan het eten en rechts met actrice Jane Mansfield. Foto: Collectie Herman Willemse

Vliegende Hollander

De ongekroonde koning van het openwaterzwemmen. Herman Willemse grossierde in nationale titels en records en was vijf keer de beste van de wereld. Zijn naam prijkt in de ‘Hall of Fame’ van het internationale zwemmen.

Herman Willemse zwom in 1959 van Frankrijk naar Engeland. Een prestatie die zijn voormalige badmeester in Alkmaar, die vergeefs had geprobeerd hem als jochie de schoolslag bij te brengen, nooit achter hem had vermoed. Maar na jaren van trainingen en wedstrijden groeide Willemse uit tot een zeer succesvol zwemmer. Hij zwom op de vrije slag op meerdere afstanden dertien nationale kampioenstitels bij elkaar. 

Ondanks zijn grote klasse deed hij nooit mee aan de Olympische Spelen. In 1952 vonden ze hem te jong. Vier jaar later moest hij vlak voor de Spelen nog een proeve van bekwaamheid tonen. Daar bedankte hij voor. Enkele dagen later werd de complete Olympische ploeg teruggetrokken. 

In 1959, 24 jaar oud, stelde hij zich een nieuwe uitdaging: meedoen aan een race over Het Kanaal, minimaal dertig kilometer. Hij vertrok om 1.50 uur, met een lampje op zijn badmuts. Korte windgolfjes gaven hem regelmatig een "klets" in het gezicht. Na ongeveer zes uur zwemmen werd hij misselijk en moest overgeven. Maar hij zette door en zag dat mensen aan boord in hun handen begonnen te klappen. Met aan zijn zijde sparringpartner Mary Kok, meervoudig wereldrecordhoudster, stapt hij 12.49 uur na de start in Folkstone aan land. Als tweede van 38 zwemmers, van wie slechts negen de overkant halen. 

Hij had de smaak te pakken. Nadien volgden meerdere internationale races en vierde de tot "Flying Dutchman" gekroonde onderwijzer grote successen in grote wedstrijden in Argentinië, Canada, de Verenigde Staten en Egypte. Jaar op jaar zwom hij ongeslagen over de finish en werd meerdere keren wereldkampioen. Bij wedstrijden in Atlantic City waren veel beroemdheden onder het publiek, zoals filmster Jayne Mansfield, en zwemmer en acteur Johnny ‘Tarzan’ Weismüller. 

Willemse beëindigde zijn zwemloopbaan op z'n 33ste. Daarna begon hij aan zijn volgende uitdaging: zeezeilen. Op zijn zeilboot zwierf hij de oceanen over, niet zelden in gezelschap van mooie dames. In 1990 vestigde hij zich met Nel Velo op Maria's Hoeve op Texel. 

Hij beschreef zijn avonturen, als zwemmer als zeiler op vlotte wijze en met humor en zelfspot in zijn boek "Vrije Slag", dat in 2015 verscheen. Hij ontving toen alsnog de gouden speld van de Koninklijke Nederlandse Zwembond. Kort daarna opende hij het vernieuwde zwembad Molenkoog.

Herman Willemse overleed woensdag 7 juli op 87-jarige leeftijd.