Herinneringen aan Russenoorlog
Jannetje van Groningen maakte als kind de Russenoorlog mee. Ze weet zich nog veel details te herinneren. Haar kleindochter Meis Fischer (11) uit Zandvoort schreef er een werkstuk over, broer Bries (16) interviewde zijn oma.
Meis verdiepte zich in de Tweede Wereldoorlog op Texel, die in april 1945 dramatisch uitliep op de Russenoorlog. "Mijn oma is op 10 november 1937 geboren. Ze is een echte Texelse. Toen de oorlog uitbrak was zij 2 en toen hij afgelopen was 7 jaar." Oma Jannetje in het interview: "Mijn vader (Cor van Groningen) was landbouwvoorlichter op Texel. Mijn moeder zorgde voor de kinderen. Mijn ene opa was boer en mijn andere opa visserman.
Ik was de oudste van het gezin met zeven kinderen. Ik had een gelukkige jeugd. Ik hield ervan naar school te gaan en hard te leren. Dat kon ik ook goed. Ook vond ik het fijn buiten te spelen of naar mijn opa en oma op de boerderij te gaan. Soms ging ik er met mijn zusje of vriendinnetje op één fiets er naar toe. Om en om namen we dan de fiets en als je beurt voorbij was legde je de fiets neer. Zo liep je eigenlijk achter elkaar over de weggetjes door de weilanden. Bijzonder was dat! Soms zwommen we bij Ceres, maar ik kon eigenlijk niet eens zwemmen. Toen ik wat ouder was reed ik op vrijdag op de fiets naar Oudeschild om op de visafslag of bij een visserman voor een gulden vis die ze die week hadden gevangen te kopen. Ik vond niets lekkerder dan vers gebakken vis.
We merkten zeker wel wat van de Tweede Wereldoorlog, die in 1940 begon, maar we leden geen honger en er was niet veel onrust. Wij hadden in de hongerwinter een paar meisjes in huis, eentje uit Amsterdam en eentje uit Rotterdam. Mijn opa en oma hadden onderduikers. Maar dat het onderduikers waren wist ik toen niet eens, daar praatte je niet over. Hun schuilplaats in de strobalen kon ik wel vinden.
Later in de oorlog kwamen er Georgiërs op het eiland om de Duitsers te helpen het eiland bezet te houden. Zij kwamen begin april 1945 ineens in opstand tegen de Duitsers.
Die ochtend werden we gewaarschuwd door twee soldaten aan de deur dat we weg moesten uit ons huis in Den Burg. We konden maar weinig meenemen want we hadden haast. We gingen via een omweg naar de boerderij van mijn opa en oma. Ik weet nog goed dat we door de weilanden renden en liepen en af en toe moesten schuilen. Er werd veel geschoten. Ik zag ook veel soldaten in de greppels liggen die dood waren. Dat was eigenlijk het moment dat ik echt goed besefte wat oorlog ook was. Wij bleven een paar weken op de boerderij. Daar ging ik ook vaak de schuilkelder in met mijn oma als er weer bommen over vlogen vanuit Den Helder.
De Duitse soldaten werden boos over de opstand en pakten zomaar 14 mensen op. Vier mensen sprongen van de wagen waarop ze zaten. De andere 10 mensen werden doodgeschoten. Ze hadden niets gedaan.
Blij en trots ging ik met mijn oranje vlechtjes naar buiten
Toen ik daarna met mijn vader terug mochten naar ons huis schrok ik heel erg. Er lag een granaat in de voortuin. Die was door de tuindeuren heen onder de vloer gekomen. Hij was gelukkig niet afgegaan en werd onschadelijk gemaakt. Mijn vader was wel heel erg geschrokken.
Op 5 mei 1945 hoorden we via de radio waar mijn opa en oma stiekem naar luisterden dat Nederland bevrijd was! Ik was blij en trots dat de oorlog voorbij was. Ik mocht van mijn moeder met oranje strikjes in mijn haar naar buiten.
Ik huppelde langs de Duitsers die nog in het dorp woonden. Maar o, wat keken ze mij boos aan! Ze waren net hun wapens aan het poetsen en nadat ik uit hun zicht was rende ik snel naar huis want ik was zo geschrokken van de overgebleven soldaten. Er waren heel veel mensen die de Bevrijding die dag vierden maar ons eiland was dus nog bezet.
Op 20 mei 1945 werd ons eiland pas bevrijd door de Canadezen. Wat was dat een echt groot feest. Maar het was wel heel erg wat er die laatste weken nog gebeurd was. Er zijn veel doden gevallen, wel een paar honderd. Nog steeds is er ieder jaar een herdenking op het Russenkerkhof op de Hogeberg."
Jannetje van Groningen is inmiddels 83 jaar. "Nog altijd als ik langs ons huis op de Suikerweg (nu Beatrixlaan) loop, denk ik aan die dagen in de oorlog."
Meis, die er deze maand een spreekbeurt over houdt: "Ik vond het heel leuk om dit werkstuk te schrijven. Ik heb veel bronnen gebruikt. Maar het meeste heb ik toch te danken aan mijn oma. Ik vond het heel leuk om met haar op Texel te lopen en ik heb ook heel veel geleerd. Vooral omdat het mijn oma is en zij het zelf heeft meegemaakt."