'Vrije uiting mening is ongedeerd gebleven'
Het is traditioneel een vast thema op 4 mei tijdens Dodenherdenking, maar het begrip 'vrijheid' was dit jaar - ruim één jaar na het uitbreken van de coronacrisis - nadrukkelijker dan anders aanwezig tijdens de herdenking in de Burghtkerk in Den Burg.
Tekenend voor het huidige coronatijdperk was dat de dienst slechts door een handvol mensen kon worden bezocht. De meeste Texelaars volgden de herdenking op afstand via Radio Texel of Texel Kijken en Luisteren. Zij werden in de kerk nadrukkelijk benoemd door Wikke Huizing van het 4/5 Mei Comité en burgemeester Michiel Uitdehaag zodat iedereen zich verbonden kon voelen met de dienst.
Burgemeester Uitdehaag citeerde uit een essay van Denker des Vaderlands Daan Rovers die een diepere beschouwing had gemaakt van het begrip 'vrijheid' nu Nederland door het virus voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog wordt geconfronteerd met een grootschalige vorm van vrijheidsbeperking.
Uitdehaag citeerde Rovers dat de vrijheid van bewegen onder druk staat en dat er een sterk beroep wordt gedaan op ieders uithoudingsvermogen, maar dat de vrijheid van meningsuiting ongedeerd is gebleven. "We kunnen vrijelijk informatie en opvattingen uitwisselen, elkaar en het beleid bekritiseren, nieuwe perspectieven aandragen. We hebben daartoe zelfs meer ruimte en mogelijkheden dan ooit en we hoeven er de deur niet voor uit."
"Zo lang deze vrijheid van spreken en denken gepaard gaat met de principiële gelijkheid van alle burgers blijft het fundament van de vrije samenleving overeind. Dat is het cruciale verschil tussen deze crisis en een bezetting en zet direct elke vergelijking in perspectief. De huidige beperkingen zijn pijnlijk, maar een vrije samenleving garandeert dat deze proportioneel en tijdelijk zijn en dat dit een uitzonderingstoestand is. De steunpilaren van de vrije samenleving, waaronder de onafhankelijke rechtspraak en principiële gelijkheid, staan fier overeind."
De burgemeester wees erop dat na het opheffen van de laatste coronamaatregelen de ontwrichting van de samenleving niet zomaar voorbij zal zijn. "Dat vergt tijd. Vrijheid is kwetsbaar en een virus kan zomaar minstens een jaar roet in het eten gooien. En alles wat we dan inleveren moeten we straks stap voor stap terugveroveren en opnieuw opbouwen."
Het was de eerste herdenkingsdienst ter gelegenheid van Dodenherdenking in de Burghtkerk sinds het uitbreken van de coronacrisis in maart 2020. Vorig jaar mei ging de dienst als gevolg daarvan helemaal niet door. Het was nu in aangepaste vorm, maar de burgemeester benadrukte dat er waar mogelijk was vastgehouden aan bestaande gebruiken. Ook het spelen van het Signaal Taptoe voorafgaand aan de twee minuten stilte bleef intact.
Alfons Witte van KTF deed dat nu alleen, vanaf de toren van de Burghtkerk in plaats van zoals gebruikelijk op de Algemene Begraafplaats. De herdenkingsdienst werd voorzien van het zelfgemaakte gedicht 'De stilte laat me denken' dat leerlingen Wynke Komdeur, Sanne Ploeg en Mirte Schuijl van de tweede klas havo van de OSG voordroegen, het gedicht 'bij 4 mei' van eilanddichter Roop en muziek en van Lauri Brons (zang), Elisabeth Waverijn (piano) en Dyo Wassink (orgel).