De kant langs
Rabgras
Beton heeft geen bijster goed imago. Het is saai, hard, grijs, lomp en de uitdrukking “in beton gegoten” zegt vaak weinig positiefs over de betreffende afspraken en organisaties. Van beton zijn ook de bunkers, overblijfsel van een nare tijd die we het liefst vergeten, maar waar we geregeld aan worden herinnerd.
Maar beton verdient beter en daarom wil ik er hier een goed woordje voor doen. Eigenlijk zou ik dat over moeten laten aan Martien Witte. Zijn fietsvrienden eerden deze meestermenger, laborant en betontechnoloog van Texels Eigen Betoncentrale zaterdag met een naambord bij het nieuwe fietspad Zanddijk.
Tot ieders verbazing was het bord een dag later alweer verdwenen. Gestolen? Nee, Martien had het er, gedreven door een bui van typisch Texelse bescheidenheid, eigenhandig afgeschroefd. Hij vond het hartstikke leuk, maar een eigen naambord op het drukste fietspad van Texel ging hem echt te ver. We mogen het thuis bij hem komen bewonderen.
Wat niet wegneemt dat hij, en al die anderen die werkten aan dat nieuwe fietspad, er trots op mogen zijn. Een mooi pad, lekker breed op de grens van natuur- en cultuurland. Ik vroeg het nog even na bij Martien: RAB leverde er 4.100 kubieke meter beton voor het 7,3 km lange pad. Tel daar de 580 m3 beton voor het fietspad Seetingsnollen (langs de Ruyslaan) bij op, dan kom je in het luwtje van de 5000 kuub beton.
Niet zomaar beton. Nee, beton heb je in oneindig veel soorten, sterkte-, milieu- en andere klassen. Er zijn verschillen in verwerkbaarheid en wat al niet meer. Betonmakers spreken over “recepten”. Het is maar net waar je het voor nodig hebt. Voor een fundering onder een huis, of zoals voor een fietspad.
Ook fietspadbeton heeft specifieke eigenschappen. Je gaat natuurlijk geen bekisting met een lengte van 7,3 km spijkeren. Fietspadbeton moet daarom stug zijn, zodat het na het storten uit zichzelf blijft staan. En er zitten zogeheten luchtbelvormers in. Die zorgen er voor dat het vorstbestendig is en dat er minder schadelijke stoffen in doordringen. En maak niet zoals ik de fout te zeggen dat beton “opdroogt”. Nee, beton verhardt, met water. Dat je het maar weet.
Die verwerkbaarheid zorgt er mede voor dat het beton voor fietspad Zanddijk in amper vier weken tijd is gestort. Een sterk staaltje logistiek, waar onze bezetters van destijds nog een puntje aan kunnen zuigen. Die hadden vijf jaar nodig om dat oorlogsbeton van de Atlantikwall (ook wel Neue Westwall genoemd) te bouwen.
Dat waren er dan wel weer een stuk of 400. Daarvoor moeten enorme hoeveelheden beton zijn gebruikt, alleen in de bunker bij Texla is naar verluidt 800 m3 beton verwerkt. Zóveel dat het na de oorlog onbegonnen werk was dit gevaarte af te breken. Gelukkig doen we tegenwoordig betere dingen met beton. Zoals fietspaden maken. Onverslijtbaar en onderhoudsarm. Dat komt mooi uit, aan geld voor onderhoud voor fietspaden wil het wel eens ontbreken.
Als je wilt zien wat je nog meer met beton kunt, kijk dan bij Bart Boon aan de Vuurtorenweg. Daar staat een molen van beton, nog gemaakt door zijn vader Meijert. Die bouwde een skateramp van beton, privé-sanitair en van beton is zelfs zijn boot “Van Steen”, die nog blijft drijven ook.
Zou dit genoeg zijn voor een beter imago? Mocht dat niet zo zijn, dan wil een andere naam nog wel eens helpen: Rabgras.
Gerard