"IJslands Model vergt een lange adem"
Het IJslandse Model na de motie “De Texelse jeugd verdient meer geluk” in 2017 lijkt nog niet voldoende te leven in de Texelse samenleving om te spreken van een gezamenlijke aanpak. Belangrijke conclusie uit de evaluatie: resultaat behalen vergt een lange adem.
De IJslandse aanpak gaat uit van het positieve – alles wat mag en kan – en zet in op preventie. Het gezin, vrienden, vrije tijd en school kunnen een positieve invloed hebben op het gedrag van een jongere, maar ook een risico vormen voor het maken van minder gezonde keuzes. Wat helpt is een gezonde en uitdagende leefomgeving voor jongeren. Met goed bereikbare sport- en cultuuractiviteiten, gezonde school- en sportkantines, een rookvrije omgeving. En met voldoende plekken voor ontspanning, ontmoeting en ontwikkeling.
Samenwerking
Samenwerking en betrokkenheid zijn belangrijke voorwaarden voor de IJslandse aanpak. In het begin van de pilot leek deze er te zijn. Het enthousiasme was groot en de opkomst bij de publieke bijeenkomsten hoog. De resultaten die in IJsland werden behaald met hun aanpak lonkten en smaakten naar meer.
Maar enthousiasme en het daadwerkelijk handelen bleken twee verschillende dingen. Het bleek moeilijker dan verwacht iedereen enthousiast en aangehaakt te houden. Jongeren blijken moeilijk te bereiken. Vaak geven ze aan dingen wel anders te willen, maar niet te weten hoe. Bij ouders zit een gevoeligheid: zij voelen zich al snel aangesproken op hun gedrag of opvoedkunsten. In het begin was er een behoorlijk aantal ouders bij bijeenkomsten en werkgroepen, maar dit aantal nam gestaag af naarmate de tijd vorderde en er meer van hen werd gevraagd.
Gaande het proces zijn zowel de projectgroep als de expertgroep uitgedund. Dit had zijn weerslag op de voortgang. Er was niet voldoende menskracht om al het werk gedaan te krijgen.
Realistische verwachting
Ook het kweken van realistische verwachtingen bleek een uitdaging. “Het is moeilijk om in een meerjarenplan te blijven geloven als er niet direct zichtbare resultaten worden behaald. De aanpak is er één van de lange adem. In IJsland duurde het minimaal acht jaar om de eerste echte resultaten te zien. En maar liefst 20 jaar om te spreken van een succes.”
Nóg een les: “Communicatie-uitingen naar jongeren zien er heel anders uit dan naar ouders, de politiek of de interne organisatie. Dit vereist een strakke strategie. Er is vooraf te weinig capaciteit ingepland. Daardoor was het niet altijd mogelijk volgens planning te communiceren. Deelname aan activiteiten of overleggen bleef daarom wel eens achter bij de verwachting.”
Doorgaan met eigen vertaling
Toch wil het college verder met het gedachtengoed uit IJsland. Maar wel met een eigen vertaling. In het vervolgtraject willen b en w “via een zorgvuldige communicatiestrategie en inzet van meer kennis over de doelgroepen zorgen voor meer betrokken ouders en jongeren. Voorafgaand moeten wij beter bepalen wat we willen bereiken met ouderbetrokkenheid en de doelen en verwachtingen goed formuleren.”
"Interne afspraken moeten ervoor zorgen dat voortgang van het project beter gewaarborgd wordt. Het communicatieadvies dat we hebben laten maken geeft goede handvatten voor een andere strategie."
Voor wat betreft de verwachting willen b en w een duidelijker toekomstbeeld laten zien. “Met markeringspunten waar we naartoe werken, welke doelen we wanneer willen behalen. Zo is er meer focus op waar we mee bezig zijn en waar we het voor doen.”
In de vervolgaanpak werkt de gemeente vanuit de "succesfactoren van de IJslandse aanpak": 1. Gebaseerd op onderzoek: wetenschappelijk onderbouwd en inzet van effectief bewezen methodes. 2. ‘Community based’: vanuit de gemeenschap ingezet en gedragen. 3. Dialoog en samenwerking: tussen professionals, wetenschap, gemeente, ouders en jongeren.