86-jarige vecht voor parkeerplaats
Een 86-jarige bewoonster van Jan Dirksoord in Den Burg vecht al ruim anderhalf jaar voor het verkrijgen van een gehandicaptenparkeerkaart op kenteken (g.o.k.). De bestuursrechter in Haarlem moet nu een oordeel vellen over de kwestie.
De vrouw (naam op redactie bekend) in kwestie heeft reuma en regelmatig last van de gevolgen van een whiplash. Doordat ze slecht ter been is, kan ze niet meer fietsen. Lange afstanden lopen is geen optie en dus is er steeds de angst dat haar vaste parkeerplaats bezet is, als ze even op weg is met de auto. De eerste afwijzing van gemeente Texel vond plaats in augustus 2019, de Texelse voldeed niet aan de ‘rolstoeleis’.
Geen mantelzorger
We spreken met haar zoon die de rolstoeleis absurd noemt. "Als je in een rolstoel zit, ben je natuurlijk ook niet meer in staat om als alleenstaande nog zelfstandig te wonen. Bovendien vraagt mijn moeder juist een g.o.k aan voor haar auto en toch niet om een invalidevervoersmiddel of scootmobiel te parkeren? Hoe moet een alleenstaande op leeftijd, zonder enige georganiseerde steun te hebben van een mantelzorger - buiten de ad-hoc hulp van haar beide zoons om - zich ooit in een invalidevoertuig naar de auto begeven (afstand circa 90 à 95 meter van haar woning) om zich daar dan vervolgens uit haar rolstoel achter het stuur van haar geparkeerde auto te manoeuvreren? En tenslotte, wie brengt vervolgens dan het invalidevoertuig weer terug naar haar huis?"
Volgens de zoon gaf de gemeente als aanvullende eis voor afwijzing dat de gemeente zo efficiënt mogelijk om wil gaan met bestaande ruimte. "Alsof haar auto sowieso ook al niet gewoon 90 procent tot 95 procent van de tijd geparkeerd staat op een gehandicaptenparkeerplaats."
Tijdens een zoektocht op internet langs vijftig van de 355 gemeentes, kwam de zoon niet één andere gemeente tegen met de zogenoemde rolstoeleis. "Je kunt het dus gerust ‘de bizarre Texelse variant’ noemen! Het is mij overigens niet bekend of er de afgelopen vijftien jaar ook andere Texelse bewoners, die een aanvraag tot een G.O.K. hebben ingediend, ook specifiek vanwege deze ‘rolstoeleis’ zijn afgewezen (indien dit het geval is hoort hij dat graag, mails kunnen via redactie@texelsecourant.nl).
Man overleden, plek weg
Voor de gebruikelijke plek waar bewoonster haar auto nu parkeert, beschikte haar voormalige partner waarmee ze ook getrouwd was, over een kenteken op naam. De gemeente verwijderde het bordje echter enkele dagen na zijn overlijden in 2013 zonder enige waarschuwing vooraf.
Het staat gemeentes in principe vrij om het beleid van gehandicaptenparkeerplaatsen op kenteken, naar eigen inzicht in te vullen, het is ‘gedelegeerd’ beleid, maar de Rijkoverheid heeft het gedelegeerde beleid altijd als een ‘en-en’ benadering bedoeld en dus niet als een ‘in-de plaats-van’ benadering. Het is ook niet hetzelfde. De g.o.k is een aanvulling op een algemene gehandicaptenparkeerplaats en nadrukkelijk géén vervanging daarvan.
Gemeente realiseert (naar behoefte) vooral algemene gehandicaptenparkeerplaatsen
Het wordt volgens de zoon "nog ‘gekker" als bovendien blijkt dat de rolstoeleis helemaal geen officieel beleid is geweest van B&W, maar een zogenaamd ‘bestendig gebruikelijke gedragslijn’. "Dat betekent volgens de afdeling juridische zaken dat ‘bij zaken die over het algemeen niet meer dan één keer per jaar voorkomen een onderliggend beleidsstuk in het algemeen niet aan de orde is’. Het staat dus nergens op schrift. Bij vrijwel alle onderzochte gemeentes worden uitsluitend de volgende eisen voor aanvraag van een g.o.k. gesteld die meestal gewoon op de website zijn te lezen met daarbij een aanvraagformulier: de aanvrager is ingeschreven in de basisregistratie van de desbetreffende gemeente; de aanvrager is in bezit van een Europese gehandicaptenparkeerkaart; de aanvrager is ten gevolge van een aandoening of gebrek (ouderdom of invaliditeit) in redelijkheid niet meer in staat meer dan 100 meter te overbruggen; de aanvrager of diens huisgenoot zelf is houder van het motorvoertuig; de aanvrager kan niet beschikken over een eigen geschikte stallingsplaats bij huis."
Sommige gemeentes voeren nog de voorwaarde toe dat de te creëren plek geen overlast mag opleveren voor overig (doorgaand) verkeer.
Texel- e-vignet
De bewoonster concurreert voor wat betreft de circa vijf in haar buurt aanwezige gehandicaptenparkeerplaatsen, niet alleen met andere veelal bejaarde bewoners in haar buurt, maar ook met alle toeristen die beschikken over een Europese gehandicaptenkaart. "Het ligt voor de hand dat zij als ‘zoekverkeer’ gemakkelijk een gehandicaptenparkeerplaats kunnen bezetten in de Jonkerstraat (rand centrum en daarom een aantrekkelijke parkeerplaats)."
Een bewoonster van De Zes (parallel aan de Jonkerstraat) en al jarenlang een vriendin van de vrouw in kwestie, zegt in dit verband dat in de zomermaanden wanneer er één Duitse auto parkeert voor haar woning het in een half uur helemaal vol staat met buitenlandse kentekens.
Het is in de afgelopen twee zomerperiodes verschillende keren voorgekomen dat de bewoonster haar auto niet kon parkeren op één van de gehandicaptenparkeerplaatsen in haar buurt en moest uitwijken naar verder gelegen parkeerruimte (zoals parkeerplaats Vogelenzang op circa 300 meter afstand van haar woning). "Dit was in de praktijk heel vervelend voor haar, omdat dit ook twee keer ’s avonds is gebeurd en ze alleen nog met een stok en het laatste jaar voornamelijk met een rollator, kan lopen in de donkere doorsteekstraatjes (Vogelenzang – De Zes en De Zes – Jonkerstraat) richting haar woning. Het college moet zich er bewust van zijn dat het slechts één keer per jaar op grotere afstand van haar woning ‘noodgedwongen’ moeten parkeren, al één keer te veel is voor iemand van 86 jaar en bovendien een verhoogd risico op vallen met zich meebrengt."
Bestuursrechter Haarlem
Na de gemeentelijke afwijzing heeft de bewoonster in 2019 al een bezwaarprocedure aangespannen bij de commissie Bezwaar en Beroep die haar verzoek in oktober van dat jaar afwees. Volgens de zoon zonder nieuwe argumenten in te brengen. "Er werd alleen opgemerkt ‘dat deze zaak wellicht aanleiding geeft om de richtlijnen, die bij een aanvraag worden gehanteerd tegen het licht te houden en dan met name de rolstoel-afhankelijkheidseis.’ Ruim veertien maanden later is er echter nog niets veranderd."
Direct na deze afwijzing, heeft de bewoonster de zaak voorgelegd aan de voorzieningenrechter van Noord-Holland. De zitting heeft op dinsdag 22 december plaatsgevonden, ruim een jaar later dan gepland vanwege corona. De zoon stelt: "De Haarlemse bestuursrechter had er maar weinig tijd voor nodig om mevrouw in het gelijk te stellen en gaat de gemeente Texel binnenkort sommeren het g.o.k-beleid en de hieruit voortvloeiende afwijzing beter en zorgvuldiger te motiveren. De officiële uitspraak van de rechter wordt ergens deze maand verwacht, maar hij liet tijdens de zitting al doorschemeren weinig begrip en waardering te hebben voor het beleid van gemeente Texel in dit verband."
Reactie gemeente
Uiteraard is de gemeente om een reactie gevraagd. Die bevestigt dat de zaak onder de rechter is en dat er nog wordt gewacht op een uitspraak. "Zodra deze bekend is, zal het college zich (uiteraard) naar de uitspraak van de bestuursrechter voegen", laat een voorlichtster weten.
"In algemene zin kunnen we het volgende aangeven. De gemeente Texel realiseert (naar behoefte) vooral algemene gehandicaptenparkeerplaatsen. Ons doel is dat er voldoende gehandicaptenparkeerplaatsen zijn op de plaatsen waar dit nodig is. Deze parkeerplaatsen kunnen de hele dag, door iedereen die daarvoor in aanmerking komt en dus flexibel, worden gebruikt. Wij zijn terughoudend in het realiseren van gehandicaptenparkeerplaatsen op kenteken (g.o.k.). Dit omdat een parkeerplaats op kenteken voor min of meer langere tijd volledig aan de (schaarse) beschikbare parkeerruimte onttrokken wordt."
De gemeente gaat ook in op het snel vervallen van de parkeerplaats. "Het realiseren van algemene gehandicaptenparkeerplaatsen werkt volgens een 'piepsysteem'. Zodra iemand aangeeft een gehandicaptenparkeerplaats nodig te hebben, wordt gekeken of er in de nabije (woon)omgeving een algemene gehandicaptenparkeerplaats kan worden gerealiseerd. Als blijkt dat een gehandicaptenparkeerplaats niet (meer) gebruikt wordt, wordt deze weer toegevoegd aan de voorraad openbare parkeerplaatsen. Op deze wijze wordt het aantal gehandicaptenparkeerplaatsen voortdurend aangepast aan de behoefte. Hiermee wordt een zo optimaal en flexibel mogelijke verdeling van de schaarse parkeerruimte onder de diverse doelgroepen gerealiseerd. Voor bijzondere situaties blijft de mogelijkheid bestaan om een g.o.k. te realiseren, hiervoor vindt een toetsing plaats op basis van ons beleid."
Een grotendeels geautomatiseerd systeem lijkt zo dus funest voor de menselijke maat. Hoewel dergelijke regelingen voor het algemene beleid doorgaans goed blijken te werken, is het niet voor het eerst dat individuen tussen wal en schip terecht komen, zoals ook nu het geval lijkt.
Géén precedentenwerking
Volgens de zoon komt er met toekenning geen toestroom van aanvragen van g.o.k’s op Texel als de gemeente Texel het beleid laat aansluiten op wat gangbaar is bij de overige gemeentes in Nederland. "Er is namelijk helemaal niets wat daar op wijst gezien het zeer geringe aantal aanvragen voor een g.o.k. in de afgelopen vijftien jaar. De combinatie van een hoge leeftijd, alleenstaand, zelfstandig auto rijden en geen eigen oprit of garage, gaat op Texel maar voor heel weinig bewoners op."
Volgens de zoon gaat het ook niet ten koste van de schaarse parkeerruimte, daar zijn moeder toch al 90 tot 95 procent van de tijd op de plaats geparkeerd staat.
Snelle toekenning g.o.k.
Hoewel er nog wordt gewacht op de definitieve uitspraak van de rechter, is de zoon duidelijk: "B&W: wees niet langer kinderachtig en heb de moed om over uw eigen schaduw heen te stappen. Als de bewoonster volgens de huidige regels niet in aanmerking komt voor een g.o.k, wie dan nog wel? Inderdaad, niemand! Houd op met het ‘treiteren’ van oudere bewoners die het toch al zeer moeilijk hebben vanwege corona. Mijn moeder heeft niet het eeuwige leven, zou ik tegen ze willen zeggen."
De zoon besluit: "Wanneer B&W blijft volharden in de weigering om mijn moeder niet op korte termijn een g.o.k te verlenen, sta ik - vrees ik - over niet al te lange tijd opnieuw voor de bestuursrechter in Haarlem met gemeente Texel als gedaagde. Dan zal het niet langer gaan om het wel of niet toewijzen van een g.o.k., maar om het eisen van een ‘forse schadevergoeding' voor het door gemeentelijk toedoen oplopen van een gebroken heup, ten gevolge van het opnieuw op grote afstand van haar woning gedwongen moeten parkeren van de auto van desbetreffende bewoonster. Daardoor zal zij dan in één klap niet meer in staat zijn nog zelfstandig te wonen. En ja, dan zal ze inderdaad eindelijk ook voldoen aan de ‘rolstoeleis' (hoe ironisch ook), maar tegelijkertijd is autorijden dan ook afgelopen."
Job Schepers