Door ratten aangevreten tulpen in de Prins Hendrikpolder.
Door ratten aangevreten tulpen in de Prins Hendrikpolder. Foto: Laurens Kikkert

Rattenplaag neemt verontrustende vormen aan, LTO luidt noodklok

Aangevreten percelen suikerbieten en bloembollen en schade aan wintergewassen. Niet eerder was de overlast door ratten zó groot als deze winter. Landbouworganisatie LTO luidt de noodklok. “Het is nooit zo erg geweest, gewoon bizar”, alarmeert voorzitter Arnold Langeveld.


In de schrale wintermaanden komen ratten op percelen met bollen, bieten en andere wintergewassen uitstekend aan de kost. Ze vermeerderen zich snel. Op de erven mogen boeren nog vergif gebruiken, maar op de landerijen is de bestrijding behoorlijk ingedamd. Gif mag daar niet meer worden gebruikt.

Langeveld: “De middelen om de rattenpopulatie terug te dringen zijn ons ontnomen. Je kunt ze ’s avonds in donker afschieten, maar daarvoor heb je een vergunning nodig. Dat gebeurt ook wel, maar het is bijna niet meer te winnen. Ratten rukken ook op naar de woonwijken en veroorzaken veel schaden aan waterlopen en dijken. Het gaat ten koste van weidevogels en hazen en het zijn dragers van ziekten, een groot risico voor de volksgezondheid. Maar het waterschap en de overheden doen er niets aan. Zij moeten hun verantwoording nemen.

Het is voor de rattenbestrijders vechten tegen de bierkaai. Laurens Kikkert van Faunabeheer Texel, over de toeame. “Er komt al jaren kleur aan, maar dit jaar is het wel héél bar. Als ik bepaalde stukken land met de warmtebeeldcamera bekijk, dan licht het helemaal op van de ratten. Zóveel zijn het er. Het is gewoon gigantisch.”

Veel schade dus. Boeren kunnen, anders dan bij bijvoorbeeld ganzenvreterij, daarvoor geen vergoeding aanvragen. Bestrijding is lastig. Kikkert doet dat met de Rodenator, waarbij gas in de rattengangen wordt gespoten dat vervolgens tot ontploffing wordt gebracht. “En ik vang ze met de Eco 100, een rattenhotel met alcohol, waarbij de ratten worden bedwelmd. Je ziet ze ook wel bij bungalowparken staan. Het is heel moeilijk om daarmee de rattenpopulatie omlaag te krijgen. Om, zoals nu, geen piek te krijgen, moet je ze eigenlijk jaarrond bestrijden en rond een perceel een heel lint aan Eco 100-vallen plaatsen." Dat wordt voor boeren wel een kostbare aangelegenheid.

"Wij adviseren particulieren geen vogels te voeren, want daarmee trek je ratten aan. Het kan gebeuren dat de hele buurt er dan overlast van heeft."

Langveld pleit voor ruimere mogelijkheden voor gebruik van gif. "De enige mogelijkheid. Ik snap dat de roofvogels daar last van kunnen hebben. Maar nu is sprake van een enorme scheefgroei in de populatie."