Een jaar dat zijn weerga niet kent
"Een jaar dat menig voorstellingsvermogen te boven gaat. Bijna met geen pen te beschrijven. Indringend, met veel verschillende vraagstukken. Financieel, persoonlijk en niet allemaal corona-gerelateerd. Denk aan de Brexit en de impact op onze visserij."
Een jaar van "mixed emotions" bij burgemeester Michiel Uitdehaag. "Je wordt van de ene emotie in de andere geworpen. Het ene moment komt het leed van een ondernemer voorbij, het andere is koningin Máxima op bezoek. En een jaar van overlijdens en ander persoonlijk leed tot de vrolijke film bij de intocht van Sinterklaas.
Toen we aan het begin van deze crisis stonden, had ik zoiets van: we gaan er met z'n allen iets van maken, we gaan er sámen voor. Dat moet je als burgemeester ook uitstralen. Ik ben er heel trots op zoals we dat met z'n allen gedaan hebben. Om het virus buiten de deur te houden hebben we vlak voor Hemelvaart samenwerking gezocht. Met de huisartsen, TOP, de VVV en TESO. We hebben laten zien dat we het samen kunnen organiseren.
Samen
Vooraf hield iedereen z'n hart vast hoe dat met de drukte van de zomer moest gaan. Maar toen het zover was, hebben we met al die toeristen hier zelfs tien dagen geen besmettingen gehad. Nu er veel minder toeristen zijn dan van de zomer, moeten we het ook samen kunnen. Ik zie dat mensen echt hun best doen, maar toch loopt het op. Dat is frustrerend.
Terugkijkend op het jaar kan ik natuurlijk niet om het bezoek van de majesteit heen. De komst van koningin Máxima was een hoogtepunt in de corona-hectiek. Het was na de lockdown één van haar eerste werkbezoeken. We hadden een goede week om het voor te bereiden, waar normaal drie maanden voor staat. We kregen na afloop terug dat we hebben laten zien dat we echt kunnen organiseren. Het was een positief moment tijdens de corona-crisis. Een mooie opleving en een erkenning van de problematiek op de Wadden.
Over het algemeen gesproken denk ik dat we er economisch gezien op Texel redelijk goed vanaf zijn gekomen. Ik heb ondernemers gesproken die een redelijk jaar hadden, maar ook die veel zorgen hebben. Hoe houd ik mijn bedrijf draaiende en mijn mensen aan het werk? Er zijn er die een heel moeilijk jaar hebben. Denk onder meer aan de evenementenbranche en de groepsaccommodaties."
Maar ook de horeca. In het voorjaar moesten ze dicht. Een aantal ondernemers vertelde dat ze gelukkig een goede zomer hebben gehad. Maar wat betekent dat als je in oktober alweer dicht moet? Of winkeliers. Zij blijven nu met hun voorraden zitten. Ook zij weten niet waar ze aan toe zijn. Wat moeten ze inkopen? Het werkt uiteindelijk in alle sectoren door. Natuurlijk helpen regelingen van de overheid en er is hier gelukkig veel solidariteit. Werkgevers die mensen aanhouden, in plaats van hen te ontslaan. Ook zij beseffen: we staan er als eiland samen voor. De werkgelegenheid is hier heel beperkt teruggelopen.
Bezoek Máxima was mooie opleving en een erkenning van problematiek op de Wadden
Waar we kunnen, proberen we als gemeente te helpen. Toen bleek dat veel ondernemers niets hadden aan het eerste steunpakket, dat gebaseerd was op de omzet in januari, hebben we in Den Haag gelobbyd voor een betere compensatieregeling. Mede door Texel is die toen verbeterd. Een ander voorbeeld is dat we het verruimen van de terrassen mogelijk gemaakt hebben. Binnenkort gaat er een brief naar de Tweede Kamer over de groepsaccommodaties. Dat blijft een grote zorg. De sector heeft voor volgend jaar een vraag bij de gemeente neergelegd. Begrijpelijk, maar ingewikkeld. Het raakt direct aan de beddendiscussie. Als we signalen krijgen dat het ergens niet goed gaat, proberen we dat specifieke aandacht te geven. Soms kan het worden opgelost, maar helaas niet altijd. Maar het begint met het onderkennen van het vraagstuk."
Huisartsen
Uitdehaag weegt zijn woorden zorgvuldig. "Als je mensen gaat noemen, sla je er ook over. Ik wil niemand te kort doen. Denk aan de huisartsen en mensen in de zorg. Zij trokken vroeg aan de bel: hoe gaan wij dit in vredesnaam handelen? En wat denk je van het onderwijs? Voor hen neem ik mijn petje af. Dachten ze net: nu hebben we het ergste wel gehad, gaan de scholen weer dicht. Op papier wordt dan wel gezegd dat kinderen tussen 13 en 17 niet besmettelijk zijn, maar ik denk dat waarnemend rector Corrie Eriks een heel ander beeld heeft.
Wat ik dit jaar het meest schrijnend vond was de situatie voor ouderen en andere kwetsbare inwoners. Samen met ex-wethouder Vlaming heb ik een aantal zorginstellingen bezocht toen dat nog kon. Wat ik daar zag ging me echt aan het hart. Juist voor deze groep is het persoonlijk contact zo belangrijk. Ik heb veel bewondering hen die werken in de zorg. Al die maanden onder hoge druk en met veel onzekerheid aan het werk.
Ik zag gelukkig veel veerkracht. Bij ouders, die thuis werkten en gelijktijdig hun kinderen hielpen met school. Of zoals Heino van De Slock. Ondanks alles blijft hij lachen en ontwikkelde met de verkoop van drank een nieuw concept. Of Kets, die eten aflevert in een kippenpak. Ik vrees dat het niet uit kan, maar hij neemt de verantwoording en houdt zijn medewerkers aan de gang. Ook de reserveringscentrales. Zoals bij de VVV. De ene dag regende het reserveringen en de andere dag afmeldingen. Het moet allemaal wel worden verwerkt. Vergeet niet de discussies over de financiële afwikkeling. Vreselijk, maar ze slaan zich er doorheen.
Corona heeft grote impact op iedereen, ook op mij. Ik heb dit jaar 5000 kilometer minder gereden. Waar ik anders voor overleg naar Alkmaar, Haarlem, andere Waddeneilanden of elders pendelde, ging dat nu van achter mijn bureau, via video-overleg. Dit wetende zal ik wel nooit meer het normale aantal kilometers halen. Digitaal bellen wordt de norm. Het directe contact met mensen mis ik wel, zeker in deze decembermaand. Net voor de sluiting van de horeca heb ik nog een rondje langs een aantal zaken kunnen doen. Maar hoe kom je nu met mensen in contact?
De gemeenteraad heeft een keer of drie digitaal vergaderd. De raad vindt het niet optimaal en is er ook niet aan gewend. We hebben alleen de hoogst noodzakelijke besluiten digitaal gedaan. De meest relevante onderwerpen hebben we kunnen uitstellen en in de raadszaal kunnen doen. Ondanks alle financiële onzekerheden heeft de raad pittige besluiten genomen. Zoals over het nieuwe cultuurcentrum. Spannend moment was toen de coalitie viel. Gelukkig hebben de raadsfracties dat goed opgepakt.
Als gemeente zijn we hier tot dusver nog goed doorheen gekomen, ook financieel. Gelukkig hoeven wij, zoals elders wel, geen maatregelen te nemen om de inkomsten te verhogen. Denk aan hogere OZB. Ik denk dan: als onze inkomsten, bijvoorbeeld uit de toeristenbelasting, redelijk zijn, dan is ondernemend Texel er ook redelijk doorheen gelaveerd. Wat natuurlijk niet wil zeggen dat dit voor iedereen geldt.
Een zwaar jaar. Wat iedereen parten speelt is de onzekerheid. Wanneer is dit voorbij? Wanneer zie ik mijn familie en bekenden weer? Ook in de zin van investeren, financieel en gezondheid. Er zijn ook hier enkele mensen overleden aan corona. Of die lang in quarantaine hebben gezeten. Soms voor wie dat moeilijk te bevatten is. Dan is tien dagen isolement verschrikkelijk.
Zelf heb ik me geen moment onveilig gevoeld. Op drukke momenten ging ik niet Den Burg in. Dat heeft niet met angst te maken, maar je moet het gewoon niet opzoeken. Het is een tijd van inleveren van vrijheden. We kwamen uit een samenleving waarin de maakbaarheid van het eigen leven steeds meer centraal stond. Die deur is op een heel onaangename manier dichtgeklapt. Misschien is dit het begin van een meer collectief, saamhorigheidsgevoel. Het besef dat je afhankelijk bent van anderen.
Tegen de mensen die klaar zijn met de maatregelen zeg ik: dit is geen strijd tegen de overheid. We proberen met z'n allen het virus in te dammen. Als ik om me heen kijk denk ik dat mensen, de meeste althans, de nodige voorzorg in acht nemen. Ik ga er van uit dat niemand het virus wil krijgen en voorzichtig is. Als het straks kan, ga ik me zeker laten inenten. Ik vertrouw er op dat het veilig is. Bovendien: als je hierna buiten Europa op vakantie wilt, heb je geen keus en zal je moeten aantonen dat je tegen Covid-19 bent ingeënt.
2020 was in veel opzichten een leerzaam jaar. Tijdens crisistrainingen werd bij dit scenario altijd gezegd: dit gaat nooit gebeuren. Nou, ik weet nu wat er bij komt kijken. Van het runnen van de ambtelijke organisatie, die grotendeels thuis werkt, de raadsvergaderingen, persoonlijke drama’s , het leed bij ondernemers, noem het maar op."
We zagen hem in een ongebruikelijke rol. Als acteur in de Sinterklaasfilm. "Als burgemeester mag je soms een beetje gek doen. En ik denk dat sommige volwassenen het best leuk vonden mij in het water de sodemieteren. Ik neem mijn petje af voor het Sinterklaascomité. Ongelofelijk zoals die er toch iets moois van hebben gemaakt. En dan bedoel ik niet alleen de film.
Voor 2021 hoop ik dat we hier weer snel op nul besmettingen zitten. Dat we in juni weer normaal over straat kunnen, misschien wel eerder. En dat in ieder geval de meest kwetsbare groepen zijn ingeënt en de piek in de zorg is afgevlakt. Waarschijnlijk gelden voor het buitenland nog wel reisbeperkingen, dus ik verwacht dat er best veel toeristen naar Texel komen.
En voor wat betreft oud en nieuw zou ik tegen iedereen willen zeggen: maak er toch wat moois van!
Gerard Timmerman
