'Iets doen aan tekort in de zorg'
Het was niet direct een leuke eerste stagedag die Liselotte Zijm (24) zeven jaar geleden beleefde, maar wel een zeer nuttige. Het leidde voor haar studie tot succesvol onderzoek naar een betere feedback tussen verpleegkundigen en leerling-verpleegkundigen.
Daar stond Liselotte, dochter van Hans en Annemieke Zijm uit Den Hoorn, als 17-jarige leerling-verpleegkundige op haar eerste stagedag in een drukke zaal van het ziekenhuis. Allemaal nieuwe indrukken en vragen die bij haar opkwamen, ze dacht op de juiste manier al meteen mee te helpen en kreeg opeens op een onprettige manier feedback van de verpleegkundige met wie ze meeliep. Het werd haar op dat moment letterlijk even teveel, ze ging onderuit en vroeg zich even later - toen ze was bijgekomen - af of het zijn van verpleegkundige nou werkelijk het beroep was waar ze altijd van had gedroomd.
De ervaring staat beschreven in haar afstudeeronderzoek 'Eerste hulp bij feedback' waarmee ze recent met een royale negen afstudeerde als regie-verpleegkundige voor een 2,5 jaar durende HBO-studie aan de Noordwest Academie in Alkmaar in samenwerking met Avans Plus. De eerste stagedag was zeven jaar geleden niet exemplarisch voor de rest van haar stage, maar het plantte bij Liselotte wel de gedachte dat de feedback (commentaar) tussen verpleegkundigen en leerling-verpleegkundigen anders kon. In haar optiek kon het eenduidiger en op een vaste wijze (methodologisch), zodat een verpleegkundige en een leerling-verpleegkundige structureel elke dag bewust even de tijd nemen om zaken te bespreken.
Het afstudeeronderzoek leidde tot de ontwikkeling van een zakkaartje met daarop in een paar stappen een goed onderbouwde opzet om op vaste wijze feedback aan elkaar te geven. Bedoeling is dat een leerling tijdens die gesprekken een handeling benoemt die goed ging en een handeling die voor verbetering vatbaar is, waarna die verbetering wordt besproken en de leerling de gekregen feedback ook opschrijft. Liselotte: “Belangrijk is dat er echt even de tijd worden genomen en niet dat het geven van de feedback ergens tussen de bedrijven doorgaat, want dan heb je als er leerling-verpleegkundige nog niet zoveel aan."
Texelse ontwikkelt bij studie zakkaartje voor betere feedback
Haar hoop is dat een dagelijks vast moment met een vaste structuur ertoe bijdraagt dat leerling-verpleegkundigen daadwerkelijk leren van hun collega's en het vak ook leuk blijven vinden. In haar afstudeerscriptie haalt ze onderzoeken aan die aantonen dat op het moment 45 procent van de leerlingen tijdens een opleiding verpleegkunde uitvalt en dat gemiddeld 43 procent van de nieuwe medewerkers in de zorg binnen twee jaar ontslag neemt. “Dat probleem ga ik niet oplossen, maar hopelijk kan ik wel een steentje bijdragen met mijn onderzoek naar een betere feedback, zodat leerling-verpleegkundigen tijdens de opleiding niet voortijdig ontmoedigd raken. Er zijn al grote tekorten in de zorg en het zou mooi zijn ik met mijn onderzoek en het zakkaartje daar iets aan kan doen, zeker nu de zorg al extra onder druk staat als gevolg van het coronavirus.”
Het virus heeft voor Liselotte zelf overigens ook de nodige impact gehad; ze werkt in het ziekenhuis in Alkmaar en houdt haar sociale contacten bewust klein om te voorkomen dat ze anderen besmet of zelf besmet raakt. Als gevolg daarvan zag ze de familie op Texel ook langere tijd niet. “De eerste drie maanden van de COVID-19 pandemie ben ik niet op het eiland geweest en dat was lastig, omdat mijn zus toen net een tweede kind gekregen had.” Liselotte schreef de scriptie naast haar dagelijks werk op het hart-longcentrum van het ziekenhuis in Alkmaar wat soms vrij pittig was.
Ze kreeg tijdens het afstuderen ook te horen dat haar onderwerp eigenlijk te ver van de verpleegkunde afstond. Op dat front kwam "de eigenwijze Texelaar” in haar naar voren waarna ze bewust volhield. "Ik wist dat feedback een goed onderwerp had, dus dat heb ik niet losgelaten.” De inschatting was juist; ze kreeg een 9,1 voor de scriptie en een 9,6 voor de verdediging ervan. Haar begeleiders hebben ook serieuze interesse het door haar bedachte zakkaartje verder te ontwikkelen.
Liselotte werkt zelf inmiddels als regieverpleegkundige (die coördineren de zorg) en begeleidt ook al leerling-verpleegkundigen. Dat gaat er anders aan toe dan ze zelf meemaakte. "Dat was misschien niet leuk, maar uiteindelijk wel heel nuttig.”