De kant langs
Kromme Elleboog
Na de nieuwbouw op de Groeneplaats gaat straks de Kantoorstraat op de schop. Op de grondvesten van de Jelleboog komen winkels, horecazaakjes en appartementen en er komt ook een nieuwe Karseboom. Net als de Groeneplaats kan het hier alleen maar opknappen. Maar dan zijn we er nog niet, Adrie Mantje wil graag de straatnaam veranderen in Kromme Elleboogsteeg.
In inderdaad, er mag dan een bruisende discotheek hebben gestaan, Kantoorstraat klinkt niet heel swingend. Het was Joop Jellema die in 1969 de Jelleboog opende. “Bar-dancing in oud-Hollands boerderij-stijl”, schreef deze krant destijds. De naam, zo stond in het bericht, was afgeleid van de naam Jellema en de oude benaming van de Kantoorstraat: Kromme Elleboogsteeg.
De naam Kantoorstraat bleef. Toen al tegen de zin van ondernemers uit de straat. Ze waren er niet gelukkig mee, de naam was volgens hen zelfs misleidend. Toeristen dachten dat het straatje doodlopend was en het woord “kantoor” deed vermoeden dat er kantoren zaten, waar het publiek niets te zoeken had.
Waarom dan toch die naam? Ik vroeg het Gelein. Ooit stond daar het kantoor van Keijser & Co zat. “De stoep zit er nog met daarboven een oude dakkapel schuin tegenover de vroegere pizzaboer die nu naast de kerk zit. Dat werd verlaten rond 1918 toen Binnenburg 6 klaar was en dat het kantoor en woonhuis werd.”
Sinds 1918 dus geen kantoor meer in de Kantoorstraat. Het duurde tot 1987 eer ondernemers bij de gemeente een verzoek indienden te herdopen in Elleboogstraat. Dat zou, schreven ze, herstel van de oude situatie zijn, toen het straatje Kromme Elleboogsteeg werd genoemd.
Maar die naam kom ik in het archief van deze krant, dat tot 1887 terug gaat niet tegen. Niet in Den Burg althans. Wel in Oosterend. Ik vroeg plaatselijke historiekenner Jan Brouwer hoe dat zit: “De Kromme Elleboogsteeg was het eerste gedeelte vanaf de Koetebuurt met de dubbele korte knik, eerst naar rechts en dan naar links. De straat heette in 1748 Verlorenkost, in 1798 Kostverloren (slecht weiland, in die zin dat door de 'kost' de 'baat' verloren ging) het loonde de moeite niet. Begin 1900 werd het de Kromme Elleboogsteeg en Nieuwstraat tot circa 1930. Daarna kwam de oude naam Verlorenkost weer terug.”
Terug naar Den Burg. De gemeenteraad besprak in 1988 het verzoek voor de naamsverandering. Gerard van der Kooi zei daarover: “Ik ben in die straat min of meer opgegroeid, maar die naam (Kromme Elleboogsteeg) heb ik nog nooit gehoord.” Hij zag geen reden voor verandering, maar raadsleden Riet Huitema, Tine Krijnen en Peter Bakker bleven aandringen op naamsverandering. Maar zij trokken aan het kortste eind, het bleef Kantoorstraat.
Ruim dertig jaar later probeert Adrie Mantje het opnieuw. Heeft ie een punt? Kantoorstraat mag dan de officiële naam zijn, de Kromme Elleboogsteeg wordt wel genoemd als de officieuze naam van het achterstraatje. Schrijft Harry in één van zijn befaamde columns “Langs de weg”, waarin hij zijn bezoek aan de Jelleboog beschrijft. Zoon Brendan was er ook. Die riep volgens Harry naar zijn vrienden: “Dat is nou mijn vader!”, alsof hij een bijzonder beest had gezien.”
Gelein Jansen, bedenker van straatnamen: “Er mag dan geen historische reden voor zijn, maar dat is misschien ook niet nodig. Als Kantoorstraat niet meer van toepassing is, zou de Elleboogsteeg weer in beeld kunnen komen.”
Wie weet, het bordje Kantoorstraat heeft iemand alvast van de muur geschroefd.
Gerard