Coalitie Texels Belang, VVD en GroenLinks valt uit elkaar
De coalitie van Texels Belang, VVD en GroenLinks is woensdag tegen middernacht uit elkaar gevallen.
De val hing al even in de lucht, nadat oud-fractievoorzitter Elias Marseille van GroenLinks twee weken geleden in een commissievergadering had gesproken van een 'ernstige vertrouwenskwestie' en Texels Belang en VVD 'onbetrouwbare partners' noemde. Aanleiding was de omgang met duurzame energie op het eiland. TB en VVD willen niet zoeken naar de mogelijkheden om windmolens op Texel te plaatsen en er bleek nog een kwestie rond een beoogde zonneweide nabij De Pelikaan te liggen. Bedoeling was dat die plannen begin dit jaar al door de politiek zouden worden besproken, maar dat werd uitgesteld, terwijl de zonneweide in de ogen van GroenLinks een concrete stap is om werk te maken van de duurzaamheidsambities.
De drie partijen hadden afgelopen donderdag coalitie-overleg (met Rikus Kieft erbij als opvolger van Marseille die woensdag afscheid nam als raadslid) en daar leken de drie partijen elkaar weer te naderen. GroenLinks legde tijdens dat overleg op tafel dat ze van TB en VVD graag instemming wilden met een meningspeiling naar windenergie en ze wilden van de coalitiepartijen instemming horen over de zonneweide bij De Pelikaan. Kieft haalde woensdagavond direct na zijn installatie het woord 'onbetrouwbaar' uit de lucht en TB en VVD stemden in met het houden van een meningspeiling naar windenergie. Daarmee leek de coalitie behouden te blijven, totdat de zonneweide aan de orde kwam. GroenLinks kreeg op dat front geen sjoege bij de andere partijen, waarna de fractie (Kieft en Henry Soyer) een schorsing aanvroeg.
De fractie had maandagavond tijdens een extra algemene ledenvergadering van GroenLinks de ruimte gekregen om keuzes te maken en dat leidde tegen middernacht tot een verklaring van kersvers fractievoorzitter Kieft waarmee GroenLinks afscheid nam van de coalitie met Texels Belang en VVD. Kieft stelde omwonden dat er in feite geen coalitie meer is, dat er geen hechting is binnen de coalitie. Hij liet weten dat GroenLinks voortaan op een inhoudelijk constructieve manier voor wisselende meerderheden in de raad gaat zonder voorafgaand coalitieoverleg. GroenLinks liet donderdagochtend in een nadere toelichting op het vertrek uit de coalitie weten dat de partijen dicht bij elkaar waren. Een soort van welwillendheid ten opzichte van de zonneakker was voldoende geweest, maar zover kwam het niet.
Omgang duurzame energie breekpunt voor GroenLinks
De vraag is wat het vertrek van GroenLinks uit de coalitie gaat betekenen voor de positie van wethouder Jaap Vlaming. Als het aan GL ligt, blijft hij in het college en maakt dat als een 'zakenkabinet' de rit af tot de verkiezingen in 2022. Dat zou onder meer moeten leiden tot bestuurlijke continuïteit op het terrein van het sociaal domein. Daar vond begin 2019 al een keer een wisseling van de wacht plaats nadat Sander van Knippenberg vertrok als wethouder voor GroenLinks. Het is echter aan de gemeenteraad om te bepalen wie er in het college zit; de benoemingen van wethouders is een zaak van de raad.
Texels Belang, VVD en GroenLinks vormden in 2018 gezamenlijk de coalitie en het was voor het eerst dat dat in deze samenstelling gebeurde. Achteraf bekeken hadden volgens Kieft de afspraken over duurzaamheid beter meetbaar in het coalitieakkoord vastgelegd moeten worden. Vlaming, in 2018 betrokken bij de coalitievorming, liet weten dat duurzaamheid toen al wel als breekpunt voor de partij is genoemd. Volgens hem had het niet na vier jaar af hoeven te zijn, maar was het wel de bedoeling om er tijdens de regeerperiode handen en voeten aan te geven. "Daar heb je dan vier jaar de tijd voor." GL had graag met TB en VVD een duurzame weg willen uitzetten, maar zover is het volgens de partij niet gekomen.
Volgens Kieft is er in 2018 wel bewust voor gekozen om deel te nemen aan de coalitie. "Dat is met het risico dat je nat kan gaan, maar dat is beter dan het niet te doen." GL-raadslid Henry Soyer kaartte aan niet het gevoel te hebben dat GroenLinks met de eisen aan TB en VVD de hand heeft overspeeld. "We hebben eerder het gevoel dat zij de hand hebben overspeeld." Dat gevoel zat hem volgens GL in het uitblijven van de bereidheid om over duurzame energie te praten. De drie lagen wel met elkaar op één lijn over renteloze leningen voor zonnepanelen.