Stuk beton, maar wel een met een verhaal
“Een stuk beton, maar wel eentje met een verhaal.” Dat zei Ben Daalder, voorzitter van Luchtvaart en Oorlogsmuseum Texel bij de officiële opening maandag van bunker De Vlijt. “Een verscheurd eiland”, is de titel van de “3d audio-experience” in bunker over de Russenoorlog, verteld door de jonge Texelse radiovertaalster Jetty Bakker.
Nadat het museum de bunker vorig jaar kon aankopen, zijn vrijwilligers er in en omheen “onwaarschijnlijk hard” aan de slag gegaan. Dat was nodig. Ruim 70 jaar na dato lag het vol rommel, het stonk er en het dak lekte. Het museum vond in het Texelse projectbureau VIND in samenwerking met ontwerpers van KossmanndeJong uit Amsterdam een belangrijke partner om dit opmerkelijke stuk Texelse geschiedenis tot leven te brengen.
De bezoeker wordt mee teruggenomen naar 10 april 1945, vier dagen nadat de Georgiërs in opstand zijn gekomen tegen de Duitsers. Op dat moment was de muiterij eigenlijk mislukt en waren ze door de Duitsers teruggedrongen in Eierland. De muitende soldaten hadden hun hoofdkwartier gevestigd in bunker De Vlijt en stonden voor een beslissing: een offensief beginnen tegen de Duitsers of ieder voor zich. “Een kantelmoment”, omschrijft Maarten Roeper van VIND deze roerige periode.
De 3d-audio experience waarvoor is gekozen is een nieuwe manier van presentatie waarbij de bezoeker zich met een koptelefoon door de bunker begeeft. Iedere bezoeker kiest zijn eigen weg en kan ronddwalen en horen en ervaren wat zich in de ochtend van 10 april 1945 in Bunker de Vlijt mogelijk heeft afgespeeld.
Met deze vorm van presentatie brengt het museum op een bijzondere manier het verhaal van de Georgische opstand. Voor mensen die het verhaal niet kennen een eerste ontmoeting. Voor iedereen die het verhaal wel kent een verdieping en een andere kijk op de opstand. Doordat de bezoeker niet wordt overvoerd met afbeeldingen en voorwerpen, blijft er ruimte over zelf beelden op te roepen bij de soms indringende verhalen (14 stuks) en geluiden.
Bijzonder detail is dat betonnen palen die in de oorlog als versperring op het strand stonden en nadien als afrastering op het land van Hin in De Mars dienst deden, nu rond de bunker zijn geplaatst.
"75 jaar na dato, in het bevrijdingsjaar 2020, blijft het belangrijk uit te dragen dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. En het is juist het verhaal van de Georgiërs dat gaat over het verlangen naar vrijheid", meldt het museum.
Na de officiële opening gaat de bunker voorlopig weer dicht. Door corona moest Luchtvaart- en Oorlogsmuseum Texel dit hele seizoen gesloten blijven. Ben Daalder gaat er vanuit dat museum én bunker in april 2021 weer open gaan. Wellicht is er dan ook meer duidelijkheid over de wens van het museum om onder de Postweg een tunnel te maken als verbinding tussen museum en bunker. Werk dat gecombineerd kan worden met de herinrichting van de Postweg.
Het project kon worden gerealiseerd dankzij bijdragen van meerdere fondsen, organisaties en bedrijven.
