De kant langs
Perspectief
Leuk om die nieuwsfoto’s van Edo Kooiman weer terug te zien, nu hij zijn archief heeft overgedragen aan de Historische Vereniging Texel. Lezers van de Helderse Courant hebben ze in de tientallen jaren dat hij fotografeerde in de krant al voorbij zien komen, straks kunnen we ze via het digitale archief allemaal bekijken.
Edo beschikte als persfotograaf over goede voelsprieten voor het nieuws. Zodra hij wat hoorde, was hij er als de kippen bij om er een foto van te maken. De ene keer stak hij ons de loef af, het andere moment waren wij hém voor. Zo heerste er een gezonde rivaliteit binnen de Texelse nieuwsbrigade.
Leuk om te zien ook hoe elke fotograaf zijn stijl heeft. Ook als zijn naam er niet bij staat, kun je de foto's van Edo er misschien wel uitpikken. Eén van de kenmerken die ik me herinner is het kikker- of kikvorsperspectief. Dat is een van dichtbij genomen foto, vaak met groeihoeklens, waarbij de fotograaf een lager standpunt dan de persoon inneemt. Het effect daarvan is dat het hoofdonderwerp op de foto groter, indrukwekkender en/of krachtiger lijkt, en groot afsteekt tegen de omgeving.
Als zo’n gelegenheid zich weer eens voordeed, dan zakte Edo diep door de knieën of zelfs nog verder naar de grond, om de persoon die op dat moment in het nieuws was van onder af op de korrel te nemen. Ik kwam uit een andere school en moest daar in het begin wel even aan wennen. Als Edo meer overzicht wilde, dan wurmde hij zich de hoogte in en fotografeerde vanuit het vogelperspectief. Geen man van het midden, toen niet als fotograaf, en nu in de politiek volgens mij ook niet.
Texels nieuws was meestal een onderonsje van de lokale media. Maar bij bepaalde gelegenheden, bijvoorbeeld als er een minister of andere hoogwaardigheidsbekleder naar Texel was gekomen, met in zijn of haar kielzog een sliert persfotografen, dan kon het zomaar druk zijn. Die overkantse persmuskieten waren wel gewend met hun ellenbogen te werken om een mooi plaatje te schieten.
Waar we iemand anders wel eens konden vragen om een handeling te herhalen, was dat er met zulke gewichtige lui niet bij. Je had één kans om “de handeling” op de gevoelige plaat te zetten. Waar ik als verslaggever en fotograaf soms nog met mijn aantekeningenboekje worstelde om de laatste quotes te noteren, hield Edo zijn handen vrij. Hij verstond de kunst om zich in zulke menigten ongemerkt naar voren te manoeuvreren, om vanuit goede positie af te drukken.
Dan moest nog wel even in de donkere kamer, tijdens het ontwikkelen en afdrukken, blijken of de foto daadwerkelijk op het juiste moment was genomen. En scherp. Toen ik als beginnend journalist een negatief eens bekeek, bleek het hoofdonderwerp als een vage vlek op de foto te staan. De achtergrond was wél scherp. Een leermoment. Tegenwoordig weet je het na één blik op het schermpje.
Er is meer veranderd. Journalisten zoals Edo en ik kwamen elkaar om de haverklap tegen. Bij branden, ongelukken, strandingen, openingen, presentaties en andere vergaderingen, op het politiebureau voor het dagelijks persuurtje. We waren overal live aanwezig.
De tijden zijn veranderd. Als ik nu een raads- of andere vergadering bezoek, zelfs nog vóór corona, zit ik meestal in mijn eentje achter de perstafel. Geen collega te bekennen. Je kunt de beraadslaging tegenwoordig ook thuis volgen, vanaf je beeldscherm. Vanuit een kikvors-, vogel- of ander perspectief, nu van de gemeentelijke webcam.
Gerard