Kunst heeft geen verklaring nodig
“Kliederen met verf”, zei Henk Noorlander ooit over zijn ongepolijste schilderijen. Een understatement voor de eigenzinnige kunstenaar wiens werk in brede kring wordt bewonderd.
Immer ijverig, productief maakte hij een eindeloze reeks schilderijen. Grote werken, maar ook op ansichtkaartformaat. Veel vrouwelijk naakt, liefst op het strand en/of innig verstrengeld met de andere sekse. Zoals het paartje dat hij ooit schilderde, dat de liefde bedrijft voor het gestrande schip Hunte.
Zelfportretten, taferelen uit de fantasiewereld, niet zelden bedoeld om de kijker op het verkeerde been te zetten. Maar het moest de kijker wel aanspreken, wat niet werd verkocht mieterde hij net zo makkelijk in de vuilnisbak. Vragen naar een uitleg over zijn kunst was zinloos. “Een mooie tekening is gewoon een mooie tekening. Die heeft geen verklaring nodig”, zei hij bij de opening van één van zijn vele tentoonstellingen.
Ziek en zeer kwam menigmaal op zijn weg, in een tomeloze werkdrift schilderde hij aan de keukentafel al eens honderden tekeningen en schilderijen. Zo ervoer hij naar eigen zeggen het heilzame effect van hard werken.
Noorlander was ongepolijst, zoals zijn schilderwerk. Een exponent van de roerige jaren ’60, rebels, die het leven met een korreltje zou nam. Als jongen was hij vaak te vinden bij het Amsterdamse Lieverdje, waar hij deelnam aan de roemruchte “Happenings”.
Hij vertelde in deze krant over zijn betrokkenheid bij de beruchte rookbom op de bruiloft van prinses Beatrix met Claus von Amsberg. Provo’s hadden die dag uitgezocht om “het gezag een beetje te tarten”. Noorlander had de zelfgemaakte rookbom (van kaliumpermagnaat gemalen met een koffiemolen) bij het passeren van de koninklijke koets in de Amsterdamse Raadhuisstraat onder zijn jas verstopt. Kleurrijke verhalend over hoe één provo er, onlangs de overmacht aan politie die op de been was, in slaagde het bommetje in de koninklijke stoet te werpen. Een voltreffer, die nadien door menig provo werd opgeëist. Maar niet door Noorlander. Uit angst voor klappen had hij het direct op een lopen gezet.
Kleurrijke en ongepolijst, zoals zijn kunst. Hij bleef wat rebels en liet zich niet graag de wet voorschrijven. Dat bleek onder meer in 2005 toen hij uit protest opstapte uit de gemeentelijke Adviescommissie voor Kunst en Cultuur. Hij verweet toenmalig cultuurwethouder Annie Hin: “Geen visie, geen mening, niets. Ik heb niet het flauwste idee van haar diepere gedachtegoed, laat staan dat ik kan vermoeden welk beleid zij voorstaat.” Onvrede ontstond onder meer toen Hin opperde de gemeentelijke kunstcollectie in de verkoop te doen en dat kunstenaars een vergoeding moesten betalen voor huur van Tusse de Banke. Het advieswerk aan b en w omschreef Noorlander als “trekken aan een dood paard”.
Noorlander streek in 1973 neer op Texel en vestigde zijn atelier ‘t Schildertje in de Vermaning, de voormalige doopsgezinde kerk in Den Hoorn. Gehecht was hij aan de beelden van Ceres (godin van de landbouw) en Neptunes bij de Vermaning. Ze kwamen uit de voormalige Franse tuin aan het Skillepaadje (die nu weer in oude staat wordt gerestaureerd) en waren ooit naar het toenmalige Scheepvaartmuseum in De Vermaning verhuisde.
Een hartstochtelijk vierder van Ouwe Sunderklaas, tot zijn spijt zag hij het volksgebruik langzaam maar zeker afnemen. Het deed hem naar zijn penselen grijpen, waarbij hij allerlei Ouwe Sunderklaastaferelen in zijn dorp schilderde.
Zijn schilderij "Engelandvaarders", over de Texelaars die tijdens de Russenoorlog in april 1945 met de Joan Hodshon naar Engeland gingen om hulp te halen, kreeg eind jaren tachtig op een thema-expositie de Kwaliteitsprijs. "Het werk roept een zekere spanning op die past bij de dramatiek van de afgebeelde situatie", prees de jury.
Honderden van zijn tekeningen verstuurde hij per flessenpost. "Zo verspreid ik mijn werk langs de kust", zei hij daarover. Als zodanig officieel de oprichter van "Het Texels Instituut ter bevordering-van-de-flessenpost over zee".
Henk Noorlander overleed vorige week dinsdag en werd 71 jaar.