Een zwarte blaar in een Japanse oester, nadat een boorworm (Polydora websteri) een gaatje in de schelp heeft geboord.
Een zwarte blaar in een Japanse oester, nadat een boorworm (Polydora websteri) een gaatje in de schelp heeft geboord. Foto: Dagmar Lackschewitz

Parasitaire 'onruststoker' plaag voor oesters in Waddenzee

In de Waddenzee is een parasitaire boorworm opgedoken die oesters verzwakt doordat hij gaatjes in de schelp boort en zwarte blaren achterlaat.

Onderzoekers van het NIOZ en het Duitse Alfred Wegener Instituut hebben een publicatie gewijd aan de worm (Polydora websteri) in het wetenschappelijk tijdschrift Marine Biodiversity. De boorworm is aangetroffen in de Mokbaai en bij het Deense Waddeneiland Sylt. Er bestonden volgens het NIOZ sinds 2014 al vermoedens dat de boorworm in de Waddenzee aanwezig was en dat vermoeden is nu een paar jaar later na onderzoek bevestigd.

Oesters die worden aangetast door ‘de onruststoker’ zoals het NIOZ de worm omschrijft, krijgen zwarte blaren en worden kwetsbaar, waardoor ze een makkelijke prooi voor andere dieren worden. Ze worden ook onverkoopbaar voor menselijke consumptie. “De worm manoeuvreert zich tussen de buiten- en de binnenwereld van de oester”, zegt NIOZ-onderzoeker en co-auteur van het artikel David Thieltges.

De Japanse oester, die in de jaren ’70 en ’80 als exoot zijn opmars maakte in de Waddenzee, was tot nu toe goed bestand tegen roofdieren, maar dat kan volgens Thieltges door de boorworm veranderen. “Zwakke oesters met zachte schelpen zijn voor krabben en vogels makkelijkere prooien. Op de lange termijn kan dit zelfs een verschuiving veroorzaken in het ecosysteem.”

Volgens het NIOZ is de boorworm vermoedelijk een blijvertje in de Waddenzee, omdat hij zich kan verspreiden als larfje of kan meeliften op scheepsrompen. Dat laatste kan volgens het NIOZ ook verklaren waarom de worm is gevonden in de Mokbaai, terwijl daar in de buurt geen oesterkwekerijen zijn. “Het is een mogelijkheid dat larven van de boorworm uit Zeeland zijn gekomen. Daar worden wel commercieel oesters gekweekt. Maar het team moet nog onderzoeken of de worm ook al in Zeeland zit.” Het NIOZ wil de worm verder in kaart brengen. “We weten nog niet precies waar hij vandaan komt, maar wat we wel weten is dat hij hier is en dat hij zich waarschijnlijk zal blijven verspreiden.”