Wat ik zeggen wou
Basisonderwijs
Een naam voor het nieuwe onderwijscentrum voor basisonderwijs. Vanaf het moment dat ik hoorde dat er een nieuw onderwijscentrum voor het basisonderwijs op Texel gebouwd zou gaan worden, wist ik het gelijk: Dit onderwijscentrum heeft een naam nodig en de naam die dit onderwijscentrum zal gaan dragen zou ‘De Maria Tesselschade’ moeten zijn.
Maria Tesselschade Roemer Visscher was de jongste dochter van groot koopman, en tevens dichter, Roemer Visscher. Maria Tesselschade werd door haar vader zo genoemd omdat op 24 december 1593, drie maanden voor haar geboorte, er zich een ramp voltrok op de Rede van Texel, waarbij 44 volgeladen koopvaardijschepen verloren gingen. En zo zijn zij beide onlosmakelijk verbonden geraakt aan Texel en haar geschiedenis.
Omdat Roemer Visscher naast koopman ook dichter was, en zodoende bevriend met tal van prominente kunstenaars en wetenschappers, bevond Maria zich al vanaf jonge leeftijd in een inspiratierijke omgeving. Dit zou haar uiteindelijk ook tot de wetenschap, maar bovenal tot de kunsten drijven.
Maria Tesselschade ontplooide zich tot gerespecteerd glasgraveerster, subliem dichter en succesvol zangeres. Ook leerde zij goed schilderen en bespeelde zij meerdere muziekinstrumenten. Maria schreef vele liefdesgedichten, wat in die tijd zeer gewaagd en ongebruikelijk was voor een vrouw. Zo werd zij een groot vrouw in een wereld vol mannen. Net als haar vader raakte ook zij goed bevriend met talloze prominente wetenschappers en kunstenaars, waaronder Constantijn Huygens, P.C. Hooft en Joost van den Vondel. Een gezelschap waar menig persoon zich maar al te graag onder zou scharen.
Zij trof hen met grote regelmaat en altijd in de zomer, zo rond het rijpen van de pruimen, in de tuin van Hooft. Het valt moeilijk te bewijzen, maar het zou goed kunnen dat mijn favoriete afscheidsgroet ‘Tot in de pruimentijd!’ is ontstaan tijdens een van deze samenkomsten. Brieven die Hooft schreef aan Maria Tesselschade doen dit in ieder geval vermoeden.
Veel van de mannen met wie zij goed bevriend raakte konden hun liefde voor haar niet onderdrukken en schoven dit ook niet onder stoelen of banken. Zij was als een ware muze voor hen en zij schreven dan ook vele gedichten voor haar. Maar zonder succes, Maria ging haar eigen gang.
Maria Tesselschade maakte zo een diepe indruk op de mensen om haar heen, dat zelfs lang na haar dood nog gedichten over haar geschreven werden. Zo schreef Huygens dertig jaar na Maria haar dood nog dit gedicht voor haar.
Tesselschades wijs onderwijs
De kloeke Tesselscha, die ’k nooit en kan vergeten,
heeft m’ haar vertroosting eens zo geestig toegemeten
dat vriend en vreemdeling bekennen, wie het hoort,
dat nooit zo’n sterke zin geschroefd stak in één woord.
Zij zag mij kwijnen in een diepe rouw, met reden,
waar nog mijn oude hart kan zuchten aan besteden.
Zij raadde, wild’ ik eens ten kortste zijn verlicht
dat ik mijn klachten heel uitrijmen zou, in dicht.
Zó zei zij ’t (hoor, en leer zo spreken, mans van vrouwen!):
Heer, stel uw leed te boek, zo hoeft gij ’t niet te onthouwen.
En zo is de cirkel rond en lijkt het mij niet minder dan duidelijk dat het nieuwe onderwijscentrum de naam van deze krachtige vrouw, Maria Tesselschade, dient te dragen.
Dennis Eelman