'Jaap' was nooit 'meneer Kiewiet'
37 jaar bij één werkgever, het is nog weinigen gegeven. Productieleider Jaap Kiewiet van De Bolder gaat nu met pensioen en zo komt er een einde aan zijn loopbaan bij een bedrijf dat volgens Jaap "altijd in beweging is".
"Bij een bedrijf als De Bolder ben je altijd afhankelijk van wat de politiek beslist. Veel veranderingen in het verleden zijn ingegeven door bezuinigingen. Een bekend voorbeeld van een ingrijpende verandering is natuurlijk de verschuiving van de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) naar de Participatiewet in 2015, waarbij er nog meer ingezet wordt op het plaatsen van mensen in een regulier bedrijf."
Ondanks de constante veranderingen en verschillende bezuinigingen, is Jaap nooit bang geweest dat De Bolder zou ophouden te bestaan. "Er blijft altijd een groep mensen die om wat voor reden dan ook niet in een regulier bedrijf kunnen werken, die een beschermde werkplek nodig hebben. De Bolder is zo'n plaats. En gelukkig lijkt heel Texel het belangrijk te vinden dat Texel zelf zo'n plaats heeft en is de politiek die mening eveneens toegedaan. Er is in het verleden heus wel eens gesproken over een samenwerking met de regio. Gelukkig wilde ook de gemeenteraad De Bolder voor Texel behouden."
Dat De Bolder er nog steeds bestaat, is niet in de laatste plaats te danken aan het leer- en werkbedrijf zelf. "We hebben altijd zwarte cijfers gedraaid. Er is altijd gekeken naar wat wel werkt en wat niet. Soms zijn diensten afgestoten - zoals bijvoorbeeld de meubelstoffeerderij, omdat we die kennis en kunde gewoon niet meer konden bieden - en zijn er diensten bijgekomen of uitgebouwd waar we juist heel goed in waren. De vloerplaten zijn daarvan een bekend voorbeeld. Als je ergens een knappe vloer ziet liggen, kun je er bijna vanuit gaan dat er een vloerplaat van De Bolder onder ligt. Maar ook de wasserij op de Textielafdeling is een afdeling die zeer lovende kritieken krijgt van de onafhankelijke controleurs. Onze wasserij is niet te vergelijken met grote industriële partijen aan de overkant. Hier is het kleinschaliger en gebeurt veel meer handmatig. Maar door dit stukje ambacht en aandacht, is de nacontrole ook beter."
Vooroordelen en gunning
Vorig jaar bestond De Bolder zestig jaar en op de open dag was het een drukte van jewelste. Ook op straat lijkt de Texelaar blij te zijn met het bedrijf. We leggen Jaap de stelling voor dat de Texelaar in opstand komt als De Bolder ooit zou dreigen te verdwijnen. "Dat zou best kunnen. Ik geloof echt dat een ruime meerderheid de toegevoegde waarde ziet van De Bolder. En terecht. Men ziet misschien nog wel te weinig wat hier allemaal gebeurt. Het succes van De Bolder zit hem niet alleen in de omgang met de medewerker, maar ook in de kwaliteit die wordt geleverd."
Toch heeft Jaap in 37 jaar vaak tegen vooroordelen over De Bolder moeten vechten. "Ik was voorheen werkzaam in vooral technische bedrijven en bij mijn start op De Bolder kreeg ik de opmerking of ‘ik dan ook op de brommer achter de kneusjes aan ging rijden'. Dat komt binnen en ik heb altijd mijn best gedaan om dat beeld om te draaien. Nog steeds zijn er mensen die een verkeerd beeld hebben van het personeel op De Bolder. Je hebt in De Bolder inderdaad mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, maar allemaal om verschillende redenen. De één heeft een lichamelijke beperking, de ander psychisch en weer een ander heeft verstandelijk een beperking. Maar op De Bolder gaat alles samen en nee, dat is heus niet altijd makkelijk. Maar we kijken hier vooral wat iemand wel kan, niet wat iemand niet kan. Als je iets meer tijd neemt, zul je bij iedereen onverwachte kwaliteiten vinden. Ik ken hier medewerkers met een verstandelijke beperking die met gemak hier een trekker met een grote aanhanger achteruit inparkeren, om maar een voorbeeld te geven."
Al vanaf het moment dat hij begon op De Bolder had hij door dat autoriteit en respect niet te maken heeft met je aanspreektitel en je positie, maar dat je het krijgt met wat je doet. "De mensen uit mijn team noemden me gewoon 'Jaap' en niet meneer de werkleider of meneer Kiewiet. Ik had in mijn beginjaren collega-werkleiders die daar anders over dachten. In alle verschillende functies hier, heb ik altijd gewoon rondgelopen op de werkvloer. Ik zou niet een leidinggevende functie kunnen hebben vanaf kantoor, dat zou ik niet willen ook. Dat is ook niet des Bolders. Als medewerkers Jacco (Mokveld, directeur De Bolder red.) willen spreken dan kan dat. Er heerst hier niet zo'n top down-structuur. De Bolder is een heel open bedrijf, naar heel Texel trouwens. Vroeger werden sociale werkplaatsen - zoals dat toen nog heette - vaak gezien als bedrijven waar mensen weggestopt op een industrieterrein, buiten de maatschappij werden geplaatst. Op Texel speelt dat niet. De medewerkers van De Bolder zijn volledig onderdeel van de Texelse maatschappij. Je moet het met elkaar doen. Toen ik begon als werkleider groenvoorziening had ik daar geen opleiding voor. Ik had de hulp van mijn team dus echt wel nodig en dat heb ik ook gewoon duidelijk gemaakt."
Dat het hem prima is bevallen, blijkt wel uit het feit dat hij er 37 jaar bleef werken. "De Bolder - met eerst Leen Noordzij en daarna Jacco - gaf mij ook de ruimte om mijzelf te blijven ontwikkelen. Via verschillende stappen - soms ook weer ingegeven door gedwongen veranderingen - werd ik uiteindelijk productieleider. Als ik in al die jaren één ding geleerd heb is het wel dat wanneer je je openstelt je er ook heel veel voor terugkrijgt. Als je vertrouwen hebt in elkaar, heb je hier een prachtbaan."
Als laatste kunststukje kreeg Jaap te maken met de coronacrisis. "Je hebt hier veel medewerkers die baat hebben bij rust en regelmaat, bij structuur. Dat werd natuurlijk wel lastig. Maar dat is eigenlijk heel goed gegaan. Ook de gemeente begreep dat het belangrijk was dat men hier zoveel mogelijk naar het werk bleef gaan. Maar je hebt ook te maken met veranderende werkprocessen. De productie van vloerplaten bleef op peil, maar bij bijvoorbeeld de wasserij was het een stuk minder.
150 man
In 37 jaar maakte Jaap onder meer de nieuwbouw op de huidige locatie in 1998 mee en zag hij zaken als de meubelstoffeerderij, de boekbinderij en de grote sjoelbakken weer verdwijnen. Andere zaken als het maken van de garnalennetten en de tentharingen bleven een stabiele factor, terwijl de productie van vloerplaten en de wasserij werden geoptimaliseerd. "Dat doe je door de capaciteiten van de medewerkers volledig te benutten. Er worden hier echt werkplekken op maat gemaakt. En doordat je de medewerkers ook vertrouwen geeft, ontplooien zij zich. Op de vloerplaten komt bijvoorbeeld een foamlaag. De instellingen voor die machine zijn behoorlijk ingewikkeld. Er is één medewerker die de verantwoordelijkheid heeft over die taak en dat doet hij geweldig. Mensen kunnen vaak dingen die je in eerste instantie niet verwacht"
Toen Jaap begon bij De Bolder werkten er zeventig mensen, vijf jaar terug waren het er 150. Inmiddels worden het er weer wat minder door de invoering van de Participatiewet. "Tevens heb ik ondersteuning gegeven aan medewerkers die extern werken. Met name door de Participatiewet is deze dienstverlening van De Bolder verder uitgegroeid en tegenwoordig een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering. Detacheringen vanuit De Bolder of een vast dienstverband via een Begeleidwerkenregeling bij een reguliere werkgever, inmiddels zijn er zo'n veertig medewerkers extern. De werkgever krijgt een stukje looncompensatie (ter compensatie van verminderde loonwaarde of extra ondersteuning). Die groep mensen kan echt wel bij een regulier bedrijf functioneren, maar zullen niet de productie van een reguliere werknemer halen. Als een werkgever er voor open staat en bereid is tijd te investeren, heb je heel goede, gemotiveerde werknemers. Daar is ook begeleiding voor beschikbaar vanuit De Bolder. Als ik bekijk hoe De Krim het bijvoorbeeld oppakt, dat is prachtig. Er is een duidelijke structuur, er is regelmaat. Dat werkt heel goed voor deze groep."
"Ik heb met medewerkers op De Bolder gemerkt dat wanneer het niet goed gaat, het niet alleen aan het werk kan liggen, maar er ook andere problematiek mee kan spelen. We signaleren en bespreken dit en zoeken gezamenlijk naar oplossingen. Waarom functioneert iemand zoals hij of zij functioneert? Dat doen we overigens niet alleen, de samenwerking met instanties als bijvoorbeeld het Sociaal team is heel goed. Maar dat stukje privé meenemen bij het werk, is ook onderdeel van de mogelijkheden in je medewerkers zien. Het klinkt een beetje soft, maar iedereen is goed zoals die is."
Oldtimer en caravan
Maar nu is het tijd voor wat anders en bang voor een zwart gat is Jaap allerminst. "Ik trek er samen met mijn echtgenote graag op uit met de caravan. Daar is nu meer tijd voor. Verder houd ik van werken in de moestuin en daarnaast heb ik een oldtimer, dat is onze trouwauto geweest. Die heb ik al een keer gerestaureerd en daarna weer 25 jaar gereden. Nu is het weer tijd voor een grote renovatie. Ik ben niet bang dat ik me ga vervelen of zo."
De laatste tijd droeg Jaap al steeds meer taken over. "Ik ben niet iemand die dat tot het einde vast probeert te houden. Ik heb ook geen moeite met loslaten. Het is nu aan een ander en diegene heeft een hartstikke mooie baan. Rutger Zoetelief neemt mijn functie over en ik heb er alle vertrouwen in dat dit goedkomt."
Ga je dan ook op de brommer achter de kneusjes aan rijden?
Job Schepers
