"Status aparte in praktijk gebracht"
Vijf jaar geleden onderkende de provincie al het nijpende woningtekort op Texel en de afwijkende situatie van andere Kop-gemeenten. Het leverde ons een status aparte op. Dat bleek vooral een papieren erkenning, want in de praktijk veranderde nauwelijks iets. Nu lijkt er schot in de zaak te komen en mag Texel, tot vreugde van wethouder Wonen Hennie Huisman, aan de slag met een maatwerkplan voor het eiland.
Een aantal van 500 woningen voor de komende tien jaar circuleert, maar wethouder Hennie Huisman wil zich niet vastpinnen op aantallen. ‘We kijken naar de behoefte en op basis daarvan gaan we bouwen.’ Vooral achter de schermen voerde Texel een pittige strijd om de status aparte ook daadwerkelijk te kunnen bezegelen. Er was een stevige onderbouwing en veel overredingskracht nodig om de provincie van de nijpende Texelse situatie te overtuigen.
Als hoeder van het landschap, voor verduurzaming en tegen verstening, houdt de provincie dus een flinke vinger aan de pols bij woningbouw. Op basis van bevolkingsprognoses wordt berekend hoeveel woningen per woonregio gebouwd mogen worden. ‘Wij vormen samen met Schagen, Hollands Kroon en Den Helder een woonregio. Onderling moeten wij afstemmen hoeveel woningen waar gebouwd gaan worden, maar op Texel hebben wij met heel andere zaken te maken. Onze woningmarkt is niet te vergelijken met die in de rest van de regio’, aldus Huisman.
Strijden
De gemaakte afspraken worden vastgelegd in een regionaal woningbouwprogramma. ‘Dat gebeurt heel evenwichtig, want je wilt geen leegloop krijgen in Den Helder doordat er bijvoorbeeld in Hollands Kroon veel woningen bijkomen. Voor ons is het zinloos om te strijden met de rest over wie wat mag, want de praktijk op Texel is anders dan de cijfers van de provincie laten zien. Daarin wordt wel rekening gehouden met vergrijzing, maar niet met het huisvesten van gezinnen die vanaf de overkant naar Texel komen om hier te werken. Ook kijkt de provincie naar historische verhuisbewegingen en die zijn niet representatief. Mensen trekken vooral van Texel weg, omdat er nauwelijks nog betaalbare woningen zijn.’ Vijf jaar terug erkende de provincie dat Texel inderdaad een afwijkende positie inneemt. Maar alles bleef bij het oude.
Bij groen licht snel aan de slag
Eigen paragraaf
Recent kwam de boel weer in beweging. Na een bezoek van gedeputeerde Cees Loggen, verantwoordelijk voor Ruimtelijke Ordening (inclusief wonen) is afgesproken dat Texel een eigen paragraaf krijgt in het regionale woonakkoord. Een status aparte waarin ruimte komt voor maatwerk. ‘We mogen nu zelf onze woningbehoefte onderbouwen.’ De overige Kop-gemeenten ondersteunen de Texelse status aparte. In gezamenlijkheid werken alle gemeenten aan duurzaam bouwen en het terugbrengen van de lange wachttijden voor sociale huurwoningen.
Flexibele woningbouw
Heel gecharmeerd was de provincie van de Texelse voorlopersrol in flexibele woonprojecten, zoals De Tuunen. ‘Dat neemt de angst weg dat wij het eiland willen volbouwen. Met deze flexibele woonvormen kunnen we beter sturen. Zeker omdat op Texel veel bouwgrond al eigendom is van de gemeente.’ Huisman benadrukt dat niet alle nieuwe huizen ‘flexibel’ zullen zijn. ‘Dat hangt erg af van de plek op het eiland. Als we bouwen op zogeheten inbreilocaties, zoals een braakliggend terrein of bij een voormalige school in een dorpskern, dan natuurlijk niet.’ Belangrijk streven van het college is volgens de wethouder de wens om elke Texelaar een passende woning te bieden. ‘Ouderen die in hun dorp willen blijven, moet je niet aan de rand van het dorp onderbrengen. Die moeten onder de mensen kunnen zijn, dicht bij de voorzieningen. Per dorp kijken we naar de behoefte en wat nodig is om een dorp leefbaar te houden. Er zijn sociale huurwoningen nodig en betaalbare koop. Dure koopwoningen zijn er ruim voldoende. We zien ook een tekort aan middeldure huurwoningen. Als die er komen, ontstaat doorstroming en komen betaalbare huizen vrij voor jongeren. De mix is belangrijk.’
Prioriteit Oudeschild, De Cocksdorp en Oosterend
Om daadwerkelijk met de Texelse woonparagraaf aan de slag te gaan, moet nog een hobbel worden genomen: de provincie moet het Regionale Woningbouwprogramma 2020-2030 nog vaststellen. Naar verwachting gebeurt dat deze zomer. Huisman vult aan: ‘Wij willen bij groen licht snel aan de slag kunnen en zullen ervoor zorgen dat we de plannen daarvoor hebben. Die moeten los van elkaar dan nog wel door de provincie worden beoordeeld. Het akkoord geldt voor tien jaar, maar gezien de hoge woningnood hopen we binnen vijf jaar de achterstand weg te werken. We onderzoeken of we daarvoor een beroep kunnen doen op zogeheten versnellingsgelden van de provincie.’ Oudeschild, De Cocksdorp en Oosterend krijgen prioriteit. ‘De eerste initiatieven kwamen vanuit de dorpen zelf. Dorpscommissies hebben de behoefte gepeild en een eerste voorzet gedaan. In Oudeschild kwam de dorpscommissie bijvoorbeeld met het plan voor een mix van koop- en sociale huurwoningen op het voetbalveld. We trekken gezamenlijk op om ervoor te zorgen dat er passende woningen komen met een goede uitstraling. Duurzaam en onderhoudsvriendelijk.’
Alles geprobeerd
Huisman is blij met de ontwikkelingen. ‘Door alles wat we al hebben gedaan, is de provincie er nu wel van overtuigd dat we het niet redden met de 50 woningen die er eerst voor Texel beschikbaar waren. We hebben alle mogelijke instrumenten al benut, zoals de huisvestingsverordening, economiewoningen en handhaving op recreatief gebruik. We onderzoeken nu de mogelijkheden van een zelfbewoningsplicht, zodat geen leegstand ontstaat doordat woningen door aankoop voor later of overerving jaren leegstaan. Helaas is het allemaal niet genoeg om de woningnood op te lossen. We hebben absoluut meer huizen nodig.’