Tip van slijter Jan de Wit: Oranjebitter
Hoe (Oranje-)bitter is het? Geen uitbundige Koningsdag met feestelijkheden, gezellige matjesmarkten en goed gevulde terrassen, maar in besloten kring proosten op de koning tijdens het Nationaal Toost-moment. Ook voor een uitbundige viering van Bevrijdingsdag geen ruimte in deze door het Coranavirus overheerste tijd. Juist nu het 75 jaar geleden is dat ons land van het juk van de bezetter werd bevrijd en weer eens duidelijk wordt dat onze vrijheid het waard is om voor te vechten, ook tegen dit vervelende virus.
Toch moeten we er iets van maken, dus stel ik voor om ook op 5 mei een toost uit te brengen op het leven, onze vrijheid en de toekomst. Met iedere, al dan niet alcoholische drank. Ik zou het plezierig vinden als u met mij een toost uitbrengt met Oranjebitter. Velen van u zeggen dat zoiets niet te drinken is, maar dat valt tegenwoordig reuze mee.
Er zijn diverse fabrikanten van Oranjebitter of –likeur. De bekendste is die van Koninklijke Distilleerderij De Kuyper. Ook Distilleerderij de Ooievaar maakt er één, evenals Weduwe Joustra en Hooghoudt, al vallen de producten van deze laatsten onder likeur. En een aantal kleinere distillateurs. Het verschil tussen bitter en likeur is dat een bitter minder dan 200 gram suiker per liter bevat en likeur juist meer.
Oranjebitter is een oud product. Ontwikkeld rond 1620 naar aanleiding van de door prins Frederik Hendrik gewonnen veldslagen. Tot ongeveer 1800 bleef het vrij onbekend. Na het aantreden van koning Willem van Oranje de eerste in 1814 werd het opnieuw op de markt gebracht. Oorspronkelijk werd de oranje drank als likeur op de markt gebracht, maar na de herintroductie werd het ongezoet, dus als bitter uitgebracht. Sindsdien wordt er mee getoost tijdens feestelijkheden rond het huis van Oranje.
De basis van het product is brandewijn dat wordt overgehaald op schillen van de zure Curaçao appeltjes en Pommerans appeltjes. Bij de herintroductie in 1814 was het een erg bitter drankje wat velen als niet lekker beschouwden. Dat bleef lange tijd zo tot ergens in de jaren ‘70 van de vorige eeuw er geleidelijk toch weer wat meer suiker in verwerkt werd, met als gevolg dat de Oranjebitter zachter van smaak is geworden en daardoor toegankelijker.