Kleine details maken het verschil
Hij ging ooit met zijn ooms mee op de kotter en was meteen verkocht: Martijn van den Berg uit Den Burg wilde daarna nog maar één ding: vis vangen. Hij vertelt over zijn vak in de serie 'Eiland Van...'
Geboren en getogen op Texel?
Helaas 33 jaar geleden geboren in het ziekenhuis van Den Helder omdat ik een enorme dwarsligger was, toen al! Pas toen ik de middelbare school had afgerond, ben ik voor twee jaar naar de visserijschool op Urk gegaan, uiteraard elk weekend naar huis. Bij het verlaten van school kon ik direct op Texel vaart krijgen, super natuurlijk.
Vanwaar de keuze voor de visserij?
De keuze was niet de meest voor de hand liggende. Mijn ouders waren beide eigenaar van de toenmalige supermarkt EDAH. Ergens leek mij dat niets, want ik wilde meer met mijn handen werken. Iets waar ik mijn ei kwijt kon. De broers van mijn moeder voeren destijds allebei op een kotter, een mooie gelegenheid om een keertje mee te gaan. Toen was het gebeurd ook, vanaf de eerste week was ik verkocht aan de visserij en bestond mijn hele leven nog maar uit één ding; 'vis vangen.'
Wat is het mooie aan de visserij?
De visserij is altijd anders. Het zeewater is als een kampvuur, het verandert de hele tijd, elke golf is anders, dat blijft fascinerend. De visserij is een complexe wereld op zich. Het is niet zomaar een visnetje overboord kieperen en dan maar hopen dat er wat in kruipt. Er is geen handleiding voor het vangen van vis. Vis vangen is een kunst!
Waar let je op zee allemaal op?
Een tong heeft een kop en een staart waardoor hij alle kanten op kan zwemmen. Je let als visserman voornamelijk op de windrichting, dieptes, grondsoort, stroming en het jaargetijden. Dat is niet alles, ook de juiste vorm van je visnetten en de afstelling van je pulsveld zijn van groot belang. Al met al zit het in de kleine details die het verschil maken tussen een goede en een slechte vangst. Zelf ben ik machinist aan boord van de TX 19, maar dat maakt mijn interesse in het vangen van vis niet minder.
Zeewater is als een kampvuur, het verandert hele tijd, elke golf is anders en dat fascineert
Hoe ziet een gemiddelde dag aan boord eruit?
Vissen gaat de klok rond door. Zodra de netten zijn gevierd moet de vangst verwerkt worden. Zodra dit is gebeurd, hebben we nog de tijd om te eten, koffie te drinken en te kunnen slapen. Binnen de twee uur gaat de bel en komen de netten weer boven water waarna het hele ritueel weer opnieuw begint. Twee keer per dag moet elk bemanningslid ook sturen; wacht lopen noemen we dat. Dag en nacht, week in week uit! Best vermoeiend, maar ook dat went wel.
Waarom ben je ‘De Schrijvende Visser’ geworden?
Het leven aan boord is toch heel anders dan aan de wal, dat is iets wat je eigenlijk moet ervaren om het te weten. Je kan wel de ervaringen aan boord overbrengen en dat vond ik juist zo leuk. Tegenwoordig schrijf ik helaas wat meer politiek gericht. Onze mooie vak wordt overspoeld door foute keuzes, regels en wetgeving. Framing door de windindustrie en natuurorganisaties legt een zware druk op onze schouders terwijl wij rentmeester zijn van de Noordzee. Ook dat mag, nee hoort, de niet-wetende medemens weten
Hoe zie je de toekomst van de visserij?
Heel slecht, helaas. Een beperkt visgebied dankzij natuurgebieden en Brexit, het plaatsen van industriële windmolenparken, het verbod op pulsvisserij en het verbod om babyvis overboord te werpen in zee, maken het minder makkelijk om door te blijven vissen. Als je als visser door wil gaan met je mooie beroep zal je, denk ik, wel een stap uit je comfortzone moeten doen en iets heel nieuws moeten ontwikkelen wat klimaat- en maatschappelijk verantwoordelijk is. Maar ja, een visser is ook maar een visser en geen uitvinder. Al zal de combinatie tussen praktijk en theorie een gouden zijn! Kijk maar wat de pulstechniek heeft gebracht.
Zou Nederland zonder visserij kunnen?
Nee, wanneer de visserij in Nederland weg is, verdwijnt er ten eerste ook een cultuur, een levensstijl. Wees eerlijk; een lege haven van Oudeschild is minder levend dan een waar nog wel kotters liggen. Ten tweede zullen mensen altijd echte verse vis willen eten, het is immers gezonder dan Aziatische importvis! Er zal altijd wel een viskotter op zee blijven, echter niet meer in de aantallen zo als het nu is.
Wat doe je zoal in je vrije tijd op Texel?
Wanneer ik thuis ben is mijn hoofdzaak toch wel huisvader zijn. Voor mijn kinderen doe ik dan ook alles. De visserij zal altijd in mijn achterhoofd meespelen, eerlijk gezegd ben ik daar wel dagelijks mee bezig, maar is het niet de hoofdzaak. Met veel plezier breng ik mijn kinderen naar voetbal, dansles, scouting of zwemles. Echter vind ik het ook fijn om gewoon lekker met mijn gezin naar het strand, de dijk of het bos te gaan om een frisse neus te halen en te kunnen genieten van de vrijheid die wij op Texel genieten. Zelf doe ik nog aan 'ouwe mannen zaalvoetbal' waarvan ik erg geniet. Geen gezeur, gewoon lekker een uurtje een potje ballen.
Hoe ervaar je de mensen op Texel?
Texelaars zie ik als open, gastvrije en sociale mensen. Dat zal ook wel moeten als de grootste inkomstenbron van het eiland door het toerisme komt. Het ons-kent-ons cultuurtje bevalt mij gerust wel al kan de sociale controle wel eens keihard zijn.
Wat moet er vooral blijven zoals het is?
De Texelse cultuur! Invloeden van buitenaf is normaal, dat moet ook niet het probleem zijn, maar laten we de Texelse cultuur wel in ere houden! Kijk, een schapenboet is iets Texels pur sang, daar moet je geen exclusieve overnachtingsplek van maken. Zodra je zoiets doet haal je een cultureel erfgoed weg en profiteert alleen de eigenaar ervan. Of neem het strandje van Ceres! Dat is weg, omdat niet-Texelaars een zanddijk wilden, ronduit belachelijk!
Wat zou er op Texel anders mogen?
Geef de Texelaars meer privileges. Parkeren in Den Burg, althans in de dorpskern bijvoorbeeld alleen voor Texelaars, sowieso in het hoogseizoen. Geef alleen nog voorrangskaarten bij de boot aan Texelaars. Wat moet een toerist met een voorrangskaart? Die zijn toch met vakantie, dan heb je toch geen haast? Organiseer ook wat meer voor de jeugd, voor jongeren tussen de 12 en 18 is er eigenlijk niets te doen waarmee zij zich kunnen vermaken. Ja het is er wel, als je maar veel geld meeneemt!
Wat verdient meer aandacht op Texel?
De jeugd, die heeft immers de toekomst. Voor jongeren is er bar weinig te doen in de winterperiode. Ook wanneer jongeren op zichzelf willen gaan wonen is het woningaanbod bedroevend slecht! Grond- en huizenprijzen zijn te hoog voor starters, particulieren huur is veel te duur om over de ramp van de sociale huurwoningen maar te zwijgen!
Wie verdient er een grote pluim op Texel?
De jonge ondernemers op het eiland. Mensen van mijn leeftijd die toch de stap durfden te maken om een eigen bedrijfje op te starten en dit ook succesvol doen. Of het nou een mediaman is, timmerman of boer die het bedrijf overneemt van de oudere generatie. Of neem de kleine ondernemers die moeten opboksen tegen het grote internet winkelen en maar een paar maanden in het jaar kunnen pieken. Een kleine spil in de Texelse economie. maar die wel voor werkgelegenheid zorgt.
Hoe kijk je tegen het toerisme aan?
Het is af en toe een gekkenhuis hoor! De vakantiegangers komen hier voor hun rust, nou een zomerse dag door de Weverstraat is hetzelfde als een middagje Kalverstraat! Aan de andere kant; toerisme is en blijft de grootste inkomstenbron van het eiland, dat moet je dan ook weer koesteren. Het zijn ook spannende maanden voor de branche dankzij het Covid-19 virus!
Wat doe je over vijf jaar?
Het liefst ga ik nog steeds naar zee om mijn mooie beroep uit te mogen oefenen. Het vissersbloed zit waar het niet gaan kan. Het blijft gewoon een mooi spelletje! Helaas spookt steeds vaker de vraag door mijn hoofd: "Wat als ik dan echt niet meer mag of kan vissen?" Iets voor jezelf beginnen op het eiland is ook niet heel gemakkelijk aangezien koop-, pacht- en huurprijzen erg hoog liggen.
Wie zou je graag in een volgende 'Eiland Van...' willen zien?
Mark Oosterdijk, huisjurist van de gemeente. Misschien kan hij daar wat meer over vertellen, maar ook hoe hij hier is gekomen.De meeste Texelse jongeren die afstuderen, keren niet meer terug naar het eiland helaas. Mark, voetbalvriend op zondagochtend, studeerde af en kwam daarna juist naar Texel. Al zijn het er niet veel, er zijn dus wel degelijk kansen voor theoretisch opgeleiden om een baan te vinden op het eiland.
